QUAESTIO II. Utrum in divinis sit summa aequalitas.

Secundo quaeritur, utram in divinis sit summa i aequalitas. Et quod sic, videtur hoc modo.

1. Sicut dicitur ab Augustino in libro de Fide ad Petrum , "non dicitur aliquis maior alio, nisi aut quia praecedit aetate, aut quia excedit magnitudine, aut quia superat potestate "; sed nihil horum est in divinis, ut probat Augustinus et Magister ergo nihil est ibi inaequalitatis: ergo est ibi summa aequalitas.

2. Item, non potest maior aequalitas cogitari , quam ubi unum aequatur uni et unum pluribus et unum omnibus; sed in divinis tantus est Filius, quantus est Pater, et tantus Filius, quantus Pater et Spiritus sanctus, et tantus etiam , quantus omnes tres; ergo etc.

3. Item, unitas in quantitate, sicut dictum est , facit aequalitatem; ergo ubi summa unitas, ibi summa aequalitas;.sed hoc est in divinis; ergo etc.

Item, status non est nisi in summo; sed status est in illa aequalitate per reductionem omnium ad ipsam; ergo etc.

Contra; 1. Augustinus in libro octoginta trium Quaestionum ; "Si omnia essent aequalia, non essent omnia": ergo omnimoda aequalitas tollit perfectionem . Si ergo nihil ponendum in Deo, quod repugnat perfectioni, in divinis personis non est omnimoda aequalitas.

2. Item, maior est aequalitas, quae attenditur secundum quantitatem continuam et discretam, quam secundum continuam tantum ; sed in divinis non est aequalitas secundum quantitatem discretam, quia ibi est trinitas et ita imparilitas; ergo in divinis non est omnimoda aequalitas.

3. Item, maior est aequalitas, quae attenditur secundum potentiam et sapientiam et bonitatem, quam quae secundum sapientiam et potentiam tantum; sed divinis non aequalitas secundum bonitatem; ergo non est ibi summa aequalitas. Probatio minoris; bonum est diffusivum sui ; sed magis. diffundit se Filius quam Spiritus sanctus, quia producit sibi aequalem, et etiam Pater quam Filius: ergo etc.

Quaeritur ergo, quare Augustinus non ostendit aequalitatem in sapientia et bonitate? et iterum, quare non ex parte loci, sicut magnitudinis et etiam aliarum differentiarum quantitatis? Quod cum non faciat, non videtur assignare omnimodam aequalitatem, sed solum in parte aut si omnimodam ostendit, insufficienter procedit

CONCLUSIO.

Summa est divinarum personarum aequalitas in aeternitate quoad originem, in magnitudine, quoad omnia quae habent in se, in potentia quoad effectus.

Respondeo; Dicendum, quod in divinis est summa aequalitas, et summa etiam assignatur ab Augustino, quoniam sufficienter ostenditur remotio omnis inaequalitatis per illa tria, quae sunt aeternitas, magnitudo et potentia.

Horum trium distinctio et sufficientia ab aliquibus accipitur sic. Quia enim in divinis non est extensio molis nec aggregatio multitudinis, ideo non est ibi quantitas continua intrinseca nec discreta, sed loco eius est quantitas virtutis, quae tangitur per hoc membrum, quod est potentia. Quia vero Deus suo ambitu complectitur omnem durationem, ideo est ibi quantitas aeternitatis correspondens tempori. Quia vero ambitu suae immensitatis complectitur omnem locum et locatum, ideo est ibi quantitas magnitudinis correspondens loco. Et sic patet , cum non sit aliam quantitatem accipere ibi, quod sufficienter in illis ostenditur aequalitas et consistit.

Sed haec distinctio non est conveniens, tum quia non est in Deo nisi quantitas virtutis; et ita non deberet ibi esse nisi unum membrum, nec debet illa distingui contra alias; tum etiam, quia magnitudo in divinis non tantum attenditur quantum ad ambitum localitatis, sed etiam quantum ad intensionem bonitatis. Unde dicitur in sexto libro de Trinitate , quod in "spiritualibus idem est maius et melius". Et propter hoc quantitas virtutis non tantum attenditur in operatione, sed etiam in re considerata in omnimoda absolutione.

Ideo possumus aliter horum trium distinctionem et sufficientiam assignare. In omni quod est, contingit hanc triplicem considerationem habere. Potest enim aliquid considerari in comparatione ad suam originem sive a parte ante; et sic unum maius est altero, quando origo eius est prior; et contra hoc est aequalitas aeternitatis. Potest iterum considerari in se; et sic dicitur unum altero maius, quia maioris extensionis, vel quia maioris valoris. Contra hanc est in Deo aequalitas magnitudinis, ut haec aequalitas non tantum dicatur per comparationem ad localitatem, sed etiam ad sapientiam et bonitatem et ad omne quod facit alterum altero dici maius, quia melius. Unde Augustinus et Magister in hac distinctione probant aequalitatem magnitudinis per aequalitatem virtutis sive in virtute. Potest etiam tertio considerari per comparationem ad effectum; et sic dicitur maius, quia potentius; et contra hoc est aequalitas potentiae. Quoniam igitur rem non contingit pluribus modis considerari. si est aequalitas in istis, summa est; et cum ostenditur in istis, summa ostenditur, et perfecta inductione proceditur.

Et sic patet illud quod ultimo quaerebatur.

1. Ad illud ergo quod obiicitur primo, quod aequalitas repugnat perfectioni; dicendum, quod verum est; perfectioni universi, quae aggregata est ex diversitate; non sic est in Deo.

2. Ad illud quod obiicitur, quod maior est aequalitas secundum utramque quantitatem etc.; dicendum, quod summa aequalitas non est in quantitate continua nec discreta, quia ibi unum non aequatur pluribus; sed hic est perfectissima aequalitas: ideo solum secundum quantitatem virtutis attenditur.

3. Ad illud quod obiicitur de bonitate, quia diffusivum etc; dicendum, quod emanatio personae non attenditur secundum rationem bonitatis essentiae, sed magis fecunditatis personae vel in persona; et ideo non sequitur, quodsi Spiritus sanctus non producit, quod propter hoc habeat minus de bonitate. Unde notandum, quod duplex est diffusio, scilicet mira vel extra. Diffusio intra est, quando persona procedit a persona in unitate naturae; et haec non est proprie diffusio, et haec non consequitur bonum. quia bonum, sed bonum in hypostasi, quae aliam producere nata est; et ideo secundum hanc diffusionem non dicitur una persona altera melior. Est alia diffusio extra, quae attenditur in productione effectus; et secundum hanc rationem attenditur diffusio proprie et ratio boni. Et quia in hac una persona alteram non excedit, quia indivisa sunt opera Trinitatis; ideo hae non est una melior alia .