PARTICULA I.

Utrum voluntas Dei semper efficax sit in omni opere suo ?

Ad primum objicit Magister in libro primo Sententiarum,, distinct. XLVII, cap. Voluntas quippe, sic:

1, Augustinus in libro . d e Libero arbitrio: " Nihil in libero arbitrio constitutum superat voluntatem Dei: et si faciat contra voluntatem ejus, tamen contra voluntatem, ejus quae ipse est, nihil putandum est ita fieri, t a m qua m velit fieri, et non fiat, vel nolit fieri, et fiat. "

2. Adhuc, Augustinus in Enchiridion, et inducitur ibidem a Magistro:

" Voluntas Dei semper impletur, aut de nobis, aut a nobis. De nobis impletur: sed tamen non implemus eam quando peccamus. A nobis impletur quando bonum facimus: ideo enim quia scimus placere Deo . "

3. Adhuc, Ibidem, Augustinus, " Nihil facit homo de quo non operetur Deus quod vult. Non enim vult Deus ut peccet homo quilibet. Si autem peccaverit, paenitenti vult parcere ut vivat: in peccatis vero perseverantem punire, ut justitiae potentiam contumax non evadat. " Ergo de peccatoribus impletur voluntas Dei.

4. Adhuc, Ibidem, Augustinus: " Hoc quippe ipso quod contra voluntatem ejus fecerunt (homo scilicet et Angelus) de ipsis facta est voluntas ejus. Propterea namque magna opera Domini sunt exquisita in omnes voluntates ejus , ut miro et ineffabili modo non fiat praeter ejus voluntatem, quod etiam fit contra ejus voluntatem: quia non fieret si non sineret: nec utique nolens sinit, sed volens: nec sineret bonus fieri male, nisi Omnipotens etiam de malo posset facere bonum bene. "

In contrarium hujus est, quod

1. Contrariae voluntates sunt, quae sunt de contrariis. Voluntas Dei de bono est, voluntas hominis vel daemonis mala de malo est. Et videmus saepe, quod completur hominis voluntas mala, et Dei voluntas bona non completur.,, Ergo videtur aliquid fieri, quo impediatur Dei voluntas.

2. Adhuc, Constat, quod Deus qui omne bonum, vult, vult istum castitatem servare et alias virtutes: et iste efficitur incastus et maius: ergo cassatur Dei voluntas.

3. Adhuc, Videtur oppositio esse in verbis Augustini. Dicit enim, quod id quod contra voluntatem ejus fit, non praeter voluntatem ejus fit.

4. Adhuc, In praeinducta auctoritate dicit Augustinus parum infra, quod " per eamdem creaturae voluntatem qua factum est quod Creator non voluit, factum est quod impleret ipse quod voluit: bene utens etiam malis tamquam summe bonus, ad eorum damnationem quos juste praedestinavit ad poenam, et ad eorum salutem quos benigne praedestinavit ad gratiam . " Hoc enim videtur esse contrarium superius determinatis, ubi dictum est, quod praedestinatio salvandorum est: hic autem dicitur, quod praedestinavit quosdam ad paenam.

Ulterius quaeritur de hoc quod dicitur in illa eadem distinct. XLVII, cap. B post initium, Multa enim fiunt, ubi inducit Augustinum super illum locum Psalmi xvi, 4: Ut non loquatur os meum opera hominum, sic: " Opera hominum dicit ea quae mala sunt, quae praefer Dei voluntatem fiunt, quae ipse est: sed non praeter ejus perrriissionem, quae ipse non est. " Ex hoc enim accipitur, quod contra praeceptum et contra consilium et contra prohibitionem multa fiunt: contra permissionem autem et impletionem nihil: quaeritur unde hoc ?

Ulterius quaeritur de verbo Gregorii super Genesim, quod ibidem inducitur: " Multi, voluntatem Dei peragunt, unde mutare contendunt, et consilio ejus resistentes obsequuntur: quia hoc ejus dispositioni militat, quod per humanum studium resultat. " Hic enim videtur esse repugnantia verborum, scilicet quod mutando voluntatem, et resultando impleatur voluntas.

Solutio. Dicendum, quod semper im-

pletur voluntas Dei aeterna, quae dicitur voluntas beneplaciti. Et causa est, quia illa est cum providentia et dispositione et praedestinatione voliti. Voluntas autem signi non semper impletur, maxime signi quod est praeceptum, et signi quod est prohibitio.

Auctoritates ergo Augustini primo inductae intelliguntur sic, quod ab aeterno praevidit Deus eos qui servaturi sint praecepta devote obediendo, et illis voluntate praemiandi praeparavit gloriam. Praevidit etiam qui et quales contumaciter praeceptis non sint obedituri, et illis voluntate ulciscendi praeparavit paenam. Et de his est ultima voluntas ejus, quam evadere non possunt, et quae ab aeterno determinata est ad hoc volitum. Et de hoc Anselmus in libro I Cur Deus homo , pulchrum dat exemplum. Si aliquis dicat: Nolo esse sub caelo, eo ipso oportebit eum esse sub caelo: quia unde fugit ne sit sub caelo, eo ipso et qua transit et quo vadit, totum sub caelo est. Ita est quod voluntas Dei omnia complectitur: et qui recedit a voluntate praeceptionis, vel prohibitionis, vel consilii, incidit voluntatem permissionis vel impletionis vel ordinationis, qua ordinatur poena contra culpam, et praemium ad meritum. Unde, Psal, cxxxviii, 7 et seq.: Quo ibo a spiritu tuo ? et quo a facie tua fugiam ? Si ascendero in caelum, tu illic es: si descendero ad infernum, ades. Si sumpsero pennas meas diluculo, et habitavero in extremis maris, etenim illuc manus tua deducet me, . et tenebit me dextera tua.

Ad id quod objicitur In contrarium primo, dicendum quod Dei voluntas et hominis voluntas non proprie sunt contraria: quia contraria nata sunt fieri circa idem: Dei autem voluntas non est de malo: sed, sicut habitum est, Deus voluntate beneplaciti non vult mala non fieri, sed voluntate signi tantum: sed voluntate beneplaciti vult paenitentibus parcere, finaliter autem impoenitentibus

paenas infligere. Et sic patet, quod malis hominum voluntatibus nihil fit contra voluntatem beneplaciti quominus impleatur.

Ad aliud dicendum, quod Deus non vult istum castitatem servare, nisi voluntate signi: unde illa objectio procedit ex falso.

Ad aliud dicendum, quod in verbis Augustini non est oppositio, et non referuntur ad idem: non enim sunt opposita, aliquid fieri praeter voluntatem praecepti vel contra voluntatem prohibitionis vel consilii, et non fieri praeter voluntatem beneplaciti vel permissionis. In malis enim quae fiunt, sicut paulo in antehabitis dictum est, quaestione de permissione, non vult Deus hoc quod fit, sed aliud vult circa illud quod proprie subjectum est voluntati beneplaciti: et hoc nec impediri nec cassari potest: et hoc est ordinante justitia praemiare bonos, et punire malos.

Per hoc patet solutio ad sequens. aeternam enim, suam voluntatem perficit Deus ordine justitiae, bene utens malis condemnando eos ad paenas quas meruerunt. Et ad id quod objicitur in contrarium de praedestinatione damnandorum, dicendum quod praedestinatio ibi sumitur large respectu finis praedestinationis, scilicet pro paenae praeparatione: illa enim causaliter praeparat malis.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod causa, quod nihil potest fieri contra permissionem et impletionem, haec est, quod permissio et impletio ponunt id quod permittitur et impletur in esse. Quod autem in esse est, vel fit, vel factum est. Si factum est, non potest non esse: et si fit, non potest non fieri, quia aliter contradictoria verificarentur de eodem. Et ideo nihil potest fieri contra permissionem et impletionem. Praeceptum autem et prohibitio sunt ante fieri et ante factum esse, dum fieri et factum esse adhuc sunt in potentia: et ideo impediri possunt ne progrediantur in actum: et ideo contra praeceptum, prohibitionem, et consilium, potest aliquid fieri: contra impletionem vero et permissionem nihil: quia si bonum est quod fit, non fit nisi Deo operante et nobis implente. Isaiae, xxvi, 12: Omnia opera nostra operatus es nobis, Domine. Joan. xv, 5: Sine me nihil potestis facere. Si autem mala sunt quae fiunt, non possunt fieri sine permissione voluntaria: quia si vellet non fieri, non possent fieri.

Ad dictum Gregorii dicendum, quod nulla contrarietas est: quia reluctatio et mutatio dicuntur esse contra voluntatem praecepti et prohibitionis: militia vero quae militat voluntati Dei, dicitur esse respectu ultimae voluntatis beneplaciti, quae. est in praemiando, vel in puniendo: et sicut ad praemium militat justus benefaciendo, ita ad damnationem male faciendo militat peccator.

ARTICULI QUARTI