Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic dabit bona temporalia carnalibus, ut nihil plus habeant quam jumenta. " Filii autem hominum, " scilicet spirituales : homines enim dicuntur carnales, non filii hominum, sicut primus pater Adam qui homo fuit, non filius hominis : sed spirituales filii hominum, qui similes sunt secundo Adae, qui filius hominis est. Augustinus: " Quando " portamus imaginem terreni, homines " sumus : quando imaginem caelestis, " filii hominum. " Cassiodorus: " Chri-" stus filius hominis dictus est, et simili-" ter justi, ut cujus praemia suscipiunt, " etiam ejus nomine decorentur. " " In tegmine alarum tuarum sperabunt. " Christus enim tamquam avis. Job, xxviii, 7 : Semitam ignoravit avis, dicitur de Judaea. Haec avis habet alas. Matth. XXIII, 37 : Quoties volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti ? Illae alae sunt Vetus et Novum Testamentum. Dicit enim Isidorus : " Alae " sunt quibus pennae infixae sunt per or" dinem, et volandi exhibent facultatem. " Vocatae alae, quia iis aves complexos " pullos alunt et fovent. " Ex iis apparet, quod tria sunt in alis, ordo, virtus elevandi, et praestatio fomenti. Sic in duobus Testamentis nihil inordinatum, Ad Rom. xiii, 1 : Quae autem sunt a Deo, ordinata sunt. Quae autem magis a Deo quam illa ? Et elevant in altum, Proverb. IV, 5, 8 : Posside sapientiam, quantum ad Novum : posside prudentiam, quantum ad Vetus : arripe illam, et exaltabit te. Et parvulos fovent, Psal. lx, 5 : Protegar in velamento alarum tuarum. Eccli. VI, 29 : Invenies requiem in ea, scilicet sapientia : et convertetur tibi in oblectationem. Hae sunt alae de quibus Malach. IV, 2 : Orietur vobis timentibus nomen meum, sol justitiae : et sanitas in pennis ejus.

" Inebriabuntur ab ubertate. " Hic agit de bonis habendis tandem in re. Primo, de his quae satisfacient appetitivae. Secundo, de his quae satisfacient cognoscitivae, ibi, " De lumine tuo. "

In prima tria. Primo, ostendit bona appetitivae fore sufficientia. Secundo, fore placentia, ibi, " Et torrente voluptatis. " Tertio, quod indeficientia, ibi, " Quoniam apud te est fons vitae. " Legitur tamen primo de Ecclesia militante, hic secundum hunc modum :

Sic sperabunt, ut dictum est, imo " inebriabuntur " gratia, et devotione, secundum illud Jerem, XXXI, 14 : Inebriabo animam sacerdotum pinguedine: ut tamquam ebrii carnalem perdant affectionem. Augustinus : " Inebriati erant " Martyres ad passionem, cognatos suos " non agnoscebant. " Quid tam ebrium quam non agnoscere uxorem, parentes, non filios ? " Inebriabuntur, " inquam, " ab ubertate domus tuae, " praesentis Ecclesiae. Cant. II, 4 : Introduxit me rex in cellam vinariam. Beata domus in qua tanta ubertas. Cassiodorus : " Domus quae " nescii sua inutiliter expendere, quae unici verso mundo sufficit, et plena semper " exuberat."

" Et torrente, " non quocumque, " sed voluptatis tuae, " scilicet Spiritu sancto, " potabis eos. " Torrens dicitur Spiritus sanctus, quia potat. I ad Corinth. XII, 13 : Omnes uno spiritu potati sumus : et abundans ut torrens, Isa. xxx, 28 : Spiritus ejus velut torrens inundans. Et delectabilis, Eccli. XXIV, 27 : Spiritusmeus super mel dulcis, et haereditas mea super mel et favum. Laetificans, Psal. xlv, 5 : Fluminis impetus laetificat civitatem Dei. Ecce quam impetuosus. Vel torrens potest dici voluntas Dei, quae rumpit omnia obstacula. Ad Rom. IX, 19 : Voluntati ejus quis resistit ? Et tamen " voluptatis. " Ad Rom. xli, 2 : Ut probetis quae sit voluntas Dei bona, beneplacens, et perfecta.

Legitur et de triumphante : " inebriabuntur, " audientes a te illud Cant. v, 1 : Bibite, amici, et inebriamini charissimi. Genes, xliii, 34 : Joseph inebria. tus est cum fratribus suis in meridie . Quid mirum ? Isa. xxv, 6 : Faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium, convivium vindemiae, pinguium medullatorum, et vindemiae defaecatae.

" De torrente voluptatis tuae, " amore tuo delectabili, et voluptuoso, et indeficienter abundanti, " potabis eos. " Non deficiet, sed implebitur tunc mandatum illud Deuter. VI, 5 : Diliges Dominum Deum tuum, etc. Et non deficiet : sed implebitur tunc verissime illud Apostoli, I ad Corinth. xiii, 8 : Charitas numquam excidit.

Et nota, quod anima manens in corpore gustat, Psal. xxxiii, 9 : Gustate, et videte, quoniam suavis est Dominus. Exuta a corpore bibit, Eccli, XXIV, 29 : Qui bibunt me, adhuc sitient. Sed resumpto corpore tunc erit perfecta ebrietas, de qua " inebriabuntur ". Jerem. XIII, 13 : Ecce ego implebo omnes habitatores Jerusalem ebrietate. Dicitur autem gaudium illud ebrietas, primo quia ebrius est quasi extra briam : et illud gaudium supra omnem mensuram. Luc. VI, 38 : Mensuram bonam et confertam, etc. Item, propter nullius secreti occultationem. Proverb. XXXI, 4 : Nullum secretum est ubi regnat ebrietas. I ad Corinth. IV, 5 : Veniet Dominus, qui et illu-minabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium. Item, propter cordis jucunditatem tripliciter se exserentem, in cantico laudis quantum ad os : ebrii enim libenter cantant. Proverb. xx, 1 : Tumultuosa res est ebrietas. Job, viii, 21 : Donec impleatur risu os tuum. Psal. cxlix, 6 : Exaltationes Dei in gutture eorum. Item, in corporis gesticulatione : libenter enim agitat se ebrius. Isa. XXIV, 20 : Agitatione agitabitur terra sicut ebrius. Malach. IV, 2 : Salietis, sicut vituli de armento. Eccle. iii, 4 : Tempus plangendi, et tempus saltandi. Item, in eructatione pectoris. Psal. cxliv, 7 : Memoriam abundantiae suavitatis tuae eructabunt.

" Quoniam apud te est fons vitae. " Hic tertium, in quo ostendit, quod erit indeficientia, et legitur dupliciter. Primo sic : Sic inebriabuntur, et poteris hoc, Christe, " Quoniam apud te est fons vitae, " quia totius boni. Ad Rom. VIII, 32 : Quomodo non etiam cum illo omnia nobis donavit ?

" Et in lumine tuo. " Ecce bonum cognitivae, id est, in lumine quod ipse es, Joan. viii, 12 : Ego sum lux mundi: " Videbimus lumen, " id est, Patrem. Joan. XIV, 9 : Philippe, qui videt me, videt et Patrem meum. Vel sic ut dirigatur sermo ad Patrem : Sic inebriabuntur, quoniam o Pater, " apud te est fons vitae, " scilicet Filius, de quo in Psal. xli, 3 : Sitivit anima mea ad Deum fortem vivum. " Et in lumine tuo, " scilicet eodem Filio Christo, " videbimus lumen, " id est, Patrem, qui est lumen. I Joan. i, 5 : Deus lux est, et tenebrae in eo non sunt ullae.

Et nota, quod Christus dicitur fons, et lumen, quod mirabile. Fons enim exstinguit lumen, et destruit. Augustinus :

" Hic aliud est fons, aliud lumen : quia " fons exstinguit lumen, et tamen quod " est fons, hoc est lumen. "

Et nota, quod Christus dicitur fons vitae : quia sicut in fonte principalis es origo cujuslibet fluminis, sic in eo es principalis origo cujuslibet vitae. Est enim vita naturae, de qua Eccle. IX, 4 : Nemo est qui semper vivat. Et vita gratiae, Ad Rom. viii, 10 : Spiritus autem vivit propter justificationem. Et gloriae, Sap, v, 16 : Justi autem in perpetuum vivent. Hujus autem triplicis vitae origo est Christus. Eccli. XXIV, 2b : In me omnis spes vitae et virtutis. Item, in fonte indeficiens plenitudo : sic in Christo. Isa. I, 11 : Plenus sum. Et indeficiens, Isa. lviii, 11 : Eris quasi hortus irriguus, ei sicut fons aquarum, cujus non deficient aqua. In fonte etiam est liberalis communicatio : sic in Christo, Jacob i, 5 : Qui dat omnibus affluenter: Proverb. XXI, 26 : Qui justus est, tribuet, et non cessabit.

" Praetende, Domine, misericordiam tuam. " Hic secunda pars totius hujus partis, in qua ponitur finalis oratio : et dicuntur duo. Primo, oratio pro bonis adipiscendis. Secundo, petitio pro malis amovendis, ibi, " Non veniat mihi. "

In prima duo, Primo, oratio pro bonis gratiae in praesenti. Secundo, pro bonis gloriae in futuro, ibi, " Et justitiam tuam. "