Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : 0 infirme, " Noli aemulari, " indignari scilicet, et offendi, " in malignantibus, " cum floruerint in bonis temporalibus, cum sint tamen malignantes, malo scilicet cupiditatis gne ardentes, et igniti secundum illud

Isa. IX, 18 : Succensa est quasi ignis impietas.

" Neque zelaveris, " amando, imitando, " facientes iniquitatem. " Glossa, " Qui bonos perimunt, " secundum illud Sap. II, 10 : Venite, opprimamus pauperem justum injuste. Et nota, quod primo dicit " malignantes, " quod respicit ad interiorem voluntatem : deinde " facientes iniquitatem, " quod respicit ad exteriorem operationem. Primo, est enim mala voluntas interior. Secundo, exterius exserit seipsam. Jerem. IX, 3 : De malo, interiori, ad malum, exterius, egressi sunt. Tales monet non imitari : quia sicut dicit Cassiodorus : " Multos " sollicitat cohors nefanda.)) Ideo, Prov. I, 15 : Fili mi, non ambules cum eis. Et nota hic, quod aemulari multos habet sensus in Scriptura sacra secundum illum versum:

aemulus inflatur, amat, invidet, ac imitatur.

Inflatur indignando, sicut hic. Amat, I ad Corinth, XII, 31 : aemulamini charismata meliora. II ad Corinth. XI, 2 : aemulor enim vos Dei aemulatione. Invidet, Num. XI, 22 : Quid aemularis pro me? I Reg. I, 6 : Affligebat eam aemula ejus. Imitatur, Proverb. III, 31 : Ne aemuleris hominem injustum, nec imiteris vias ejus.

" Quoniam tamquam faenum. " Hic secundum, efficax persuasio a duobus. Primo, a prosperantium deficientia. Secundo, ab imitantium sufficientia, ibi, " Spera in Domino. "

In prima duo. Primo, ostenditur velox deficientia nobilium. Secundo, etiam mediocrium, ibi, " Et quemadmodum olera, " ut fiat differentia inter faenum et olera.

Si enim accipiuntur pro eodem, potest legi : Sic dixi, ut non aemuleris, nec imiteris malos : " quoniam velociter arescent. " Psal. liv, 24: Viri sanguinumet dolosi non dimidiabunt, dies suos. Luc. XII, 10 : Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te. Et hoc, " tamquam faenum, " quod ad modicum ardorem solis statim arescit. Job, XIV , 2 : Quasi flos egreditur et conteritur, et fugit velut umbra. Psal. cxxviii, 6: Fiant sicut faenum tectorum, quod priusquam evellatur, exaruit. Matth. VI, 30 : Si faenum agri quod hodie est, et cras in clibanum mittetur. Similiter, Eccli, x, 12 : Rex hodie est, et cras morietur.

" Et quemadmodum olera herbarum cito decident. " Repetitio est ejus quod dictum est. Et dicit " cito, " quod dicit tempus proximum, sed incertum : quia Matth. XXIV, 36 : De die autem illa et hora, nemo scit, de die scilicet mortis suae. Nota ergo, quod his comparantur prosperantes in hac vita. Ratione radicationis : herba enim non habet radices altas. Sic nec mali: Sapient. IV, 3: Spuria vetulamina, scilicet adulterinae plantationes, non dabunt radices altas. Non sic illi de quibus Apostolus ad Ephes. iii, 17: In charitate radicati, et fundati. Item, ratione arefactionis. Herba enim ante solis ardorem virescit, scilicet vere, sed appropinquante sole calido, scilicet aestate, totum arescit. Sic mali nunc virent remoto sole justitiae : sed ipso adveniente in judicio, totaliter arescent. Job, viii, 11 et 12, de scirpo : Numquid vivere potest scirpus absque humore... Cum adhuc sit in flore, nec carpatur manu, ante omnes herbas arescit. Isa. xxx, 27 : Eccenomem Domini venit de longinquo, ardens furor ejus : sed tunc de justis e contrario implebitur illud Psal. XCI, 13 : Justus, ut palma florebit. Item, ratione velocis casus : statim enim ad modicum flatum decidit herba. Sic mundani gloriosi tamquam flatu divina sententia exsiccantur, Isa. xl, 7 : Exsiccatum est faenum, ei cecidit flos, quia spiritus Domini suffla-vit in eo. Vel per herbas quae virent naturaliter, nobiles in mundo possunt intelligi. Olera autem herbarum, non hortorum, quae sunt ad cibum hominum, mediocres ipsis nobilibus inferiores. Omnes arescent, omnes cito in mortem decident, quantacumque felicitate, II Reg. XIV, 14 : Omnes morimur, et quasi aquae dilabimur quae non revertuntur. Proverb. x, 27 : Anni impiorum breviabuntur.

" Spera in Domino. " Hic persuadet a sufficientia nolentium imitari malos. Ostendit enim, quod habebunt illa tria, propter quae appetuntur temporales divitiae. Primum est vitae temporalis necessaria. Secundum, cordis laetitia, ibi, " Delectare in Domino. " Tertium, excellens gloria, ibi, " Et educet. "

In prima duo. Primo, bonorum non imitantium malos meritum. Secundo, praemium, ibi, " Et pasceris. "

In prima duo. Primo, confidentia. Secundo,ratio confidentiae, ibi, " Et fac bonitatem. "

Ait enim : Sic illis, sed tu ipsis dimissis, " spera in Domino, " non in vanis rebus hujus mundi. Eccle, ii, 11 : Vidi in omnibus vanitatem,... et nihil permanere sub sole. Sed Deo dicitur alibi, in Psal. CI, 28 : Tu autem idem ipse es, et anni tui, etc.

" Et fac bonitatem. " Hic ratio confidentiae ex duobus : ex bonis operibus, sine his enim non valet spes : et convictu cum fidelibus Ecclesiae, ibi, " Et inhabita terram. "

Ait enim : Sic spera : sed quia spes praesumptio est si sit sine meritis, " fac bonitatem. " Sicut enim fides sine operibus mortua est , ita et spes. Psal. IV, 6 : Sacrificate sacrificium justitiae, et sperate in Domino. Et dicit, " fac bonitatem, " non bonum : tantum enim bonum facit qui frequenter, non intendens, nec volens : sed bonitatem, qui quod facit intendit. Et dicit, " fac, " loquens homini tamquam agro exculto, qui debet facere bonum fructum. I ad Corinth. III, 9 : Dei agricultura estis, Dei aedificatio estis. Sed quia iterum bona non valent extra Ecclesiam, addit, " Et inhabita terram, " id est, Ecclesiam. Deuter. XVI, 2 : In loco, quem elegerit Dominus Deus tuus, invocabis. Bona terra et fictilis Ecclesia : haec est enim de qua Genes. XXVI, 12 : Sevit Isaac in terra illa, et invenit in ipso anno centuplum.

" Et pasceris in divitiis ejus, " temporalibus ad litteram. Psal. XXXVI, 25 : Non vidi justum derelictum. Prov. xii, 11 : Qui operatur terram suam,satiabitur panibus.

Vel spiritualiter " in divitiis ejus " pascuntur usque ad satietatem, dicit Glossa, et suavitatem. Primo, in divitiis Eucharistiae eodem utentes cibo, quo Angeli, etsi alio modo. Psal. lxxvii, 25 : Panem Angelorum manducavit homo. Sap. xvi, 20 : Panem de caelo praestitisti eis, omne delectamentum in se habentem, et omnem saporis suavitatem. Vel in divitiis Scripturae, quae sunt divitiae Ecclesiae. Isa. XXXIII, 6 : Divitiae salutis sapientia et scientia. Et hae divitiae pastus sunt. Matth. IV, 1, et Luc. IV, 1 : Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore Dei. Cassiodorus : " 0 pastus mirabilis, non corporis defeci ctiva refectio I Cibus autem hic,quamuis saliet, famen tamen semper exaggc-" rat. " Eccli. XXIV, 29 : Qui edunt me, adhuc esurient: et qui bibunt me, adhuc sitient.

" Delectare in Domino. " Hic secundum, quod pervenient ad cordis laetitiam et desideria. Etprimo, tangitur quo merito justi ad hanc pervenient.Secundo,quomodo etiam injusti, ibi, " Revela Domino. "

Et in prima,primo tangit meritum. Se- cundo,subjungit praemium, ibi, "Et dabit tibi. "

Continua ergo, secundum Augustinum, primo sic : Dixi, quod " pasceris in divitiis ejus. " Si quaeris in quibus divitiis ? Respondet Deus, quia " delectare " contemplando, " in Domino, " non in alia re, et statim " dabit tibi " hoc merito " petitiones cordis tui. " Augustinus : " Discerne petitiones cordis a petitioni-" bus carnis. Petit caro oculos aperiri ad " videndam lucem istam materialem : " petit cor reparari et augeri pacem spi-" ritualem, ut videat lucem quae Deus " est, et sic fieri beatum. " Matth. v, 8 : Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt. Vel sic : Excole terram, sanctifica, et fac bonitatem: nec tamen complaceas in te, sed " delectare in Domino, " tamquam faciente omnia bona in te, et pro te. 1 ad Corinth. III, 7: Neque quiplanlat, est aliquid, neque qui rigati, sed qui incrementum dat, Deus. Quod si feceris, " dabit tibi petitiones cordis tui, " quia humilibus nihil negat eorum, quae desiderant. Judith, IX, 16 : Nec superbi ab initio placuerunt tibi: sed humilium et mansuetorum semper tibi placuit deprecatio. Petitiones autem cordis sunt aeterna bona. Prov. XXIX, 23 : Humilem spiritu suscipiet gloria.

Ad hanc autem tam fructuosam delectationem tripliciter pervenitur. Primo, omne genus voluptatis alterius abdicando. Bernardus : " Delicata est divina con-" solatio, quae non conceditur alienam " admittentibus. " Augustinus : " Si " quando fueris talis, ut nihil te prorsus " terrenorum delectet, crede mihi, eodem " punoto temporis videbis quod cupis. " Secundo, sibiipsi penitus abrenuntiando, ut omnis voluntas propria abjiciatur. Isa. lviii, 13 et 14 : Dum non facis vias tuas, et invenitur voluntas tua, ut loquaris sermonem, tunc delectaberis super Domino. Tertio, Deumjugiter recolendo. Psal. lxxvi, 4 : Memor fui Dei, et delectatus sum.

" Revela Domino. " Hic secundum, in quo ostendit quo merito pervenient etiam injusti ad cordis desideria : unde primo, tangit meritum. Secundo, subjungitur praemium, ibi, " Et ipse faciet. "

Duo conferunt ad meritum. Primo, peccati confessio. Secundo, confessio de adjutorio, ibi, " Et spera. "

Ait ergo : Sic si bona facis, in Domino delectare : et si injustus adhuc, " revela Domino, " quem nihil latet. Ad Hebr. IV, 13 : Omnia nuda et aperta sunt oculis ejus. " Revela " ergo, non ipsum instruendo, sed humiliter confitendo, " viam tuam, " id est, miseram vitam tuam, et cordis anxietatem. Augustinus : " Revela quod pateris, revela " quod quaeris. " Quodpateris : Caro concupiscit adversus spiritum. Ad Rom. vii, 24 : Infelix ego homo, quis me separabit de corpore mortis hujus ? Contra multos qui erubescunt tentationem carnis confiteri, cum Paulus aperte dicat, II ad Corinth, xii, 7 : Dalus est mihi stimulus carnis meae, angelus satanae, etc. Et bene " tuam, " quia tectus es illa vili vita tua, tamquam tegumento. Cassiodorus: " Ve-" lum est quoddam densitas peccatorum : " unde via, id est, vita nostra tenebrosi " amictus circumdatione vestita est. " Psal. lxxii, 6 : Operti sunt iniquitate, et impietate sua. Item, revela " tuam, " non alienam, sicut aliena peccata confitentes, vel confessiones detegentes, de quibus Eccli. xxvii, 17 : Qui denudat arcana amici, fidem perdit. Et infra, v. 24 : Denudare amici mysteria, desperatio est animae infelicis.

" Et spera in eo, " remissionem peccatorum te habiturum. " Et ipse faciet, " quod speras, superaddens aeternum. Matth. III, 2 : Paenitentiam agite, cujus prima pars est confessio : appropinquavit enim regnum caelorum.

Nota ergo, quod paenitentia debet esse cum spe certa, et primo propter immensitatem divinae miserationis. Eccli. II, 23 : Secundum magnitudinem ipsius, sic et misericordia illius cum ipso est. Sed in Psalmo cxliv, 3, dicitur, quod magnitudinis ejus non est finis. Secundo, propter pretium redemptionis : quis enim tam care emptum, et post perditum, si revertatur, respuit et abjicit, et non magno cum gaudio recipit ? I ad Corinth. VI, 20: Empti enim estis pretio magno. Cum autem peccamus, perdimur : et cum paenitemus, revertimur, et ipse non reciperet nos ? Luc. xv, 20, Pater occurrit laetanter filio revertenti. Tertio, ne fiat totus labor paenitentiae inanis : si enim non adsit spes, totum perditum est, sicut in Cain et in Juda .''

" Et educet. " Hic tertium, in quo ostendit, quod non carebit excellenti gloria: et tangitur primo praemium. Secundo, meritum, ibi, " Subditus esto. "

In prima duo. Primo, bonorum electio. Secundo, certa cognitio eligendorum, ibi, " Et judicium tuum. "