COMEN. 491

quam conditionem a iure sub poena irritante praescripta exsulare.

Iure Romano acta publica per servum gesta irrita fuisse: nihilo tamen minus si id accidisset errore probabili, acta sustineri L. 3 ff. de officio praetor. Item quamvis corrue- ret testamentum ad quod servus tamquam testis adhibitus fuerat, si tamen servus ita se gerebat ut rationabiliter liber putari posset, testamentum constitisse Instit. Lib. 2 tit. IO § . 7.

Iuris Romani principia Ecclesiam nedum admisisse, ve- rum etiam ampliasse ac capiti Tametsi applicasse. Pignatel. Tom. 6 consult. 3 num. 14 et seq. tradere ex aequitate in utroque foro valere quae gesta sunt cum communi errore per parochum putativum. Quod si haec de parocho putativo tenenda sunt, argumento a minori ad maius applicanda esse parocho, qui vere est talis, etsi appareat quod non sit con- trahentium proprius.

Ex Litteris a Benedicto XIV ad Archiepiscopum Goanum datis die 19 martii 1758 quae incipiunt Paucis abhinc heb- domadis notum esse, saltem unius mensis moram requiri ad quasi domicilium adipiscendum. Verum factum hoc morae mensis unius haud conficere domicilium verum* sed domi- cilium praesumptum. Requiri enim ad quasi domicilium ve- rum moram mensis unius, et animum manendi ad maiorem anni partem.

Ast quoniam ex mora mensis unius praesumitur manendi animus, parochum loci in quo sponsi per integrum mensem morati sunt ante matrimonium, eos valide iungere. Ergo sufficere ad matrimonium valide contrahendum domicilium praesumptum.

Neque oggerendum, praesumptionem praedictam oriri a lege positiva, quae ad casus similes extendenda non est. Etenim Benedictum XIV in epistola ad Goanum, legem non promulgasse, sed doctrinalem definitionem tradidisse. In fa- cto haberi municipalem domicilii inscriptionem. Ergo prae- sumendum esse domicilium ab eo fuisse contractum qui ar-