PARTICULA II.

De opinione Stoicorum, Socratis, et Platonis, qui dixerunt mundum saepe incipere et desinere.

Secundo, Quaeritur de opinione Stoicorum, Socratis, et Platonis, qui dixerunt mundum saepe incipere, et saepe desinere.

Et hanc opinionem recitat Gregorius Nyssenus in libro quem fecit de Homine.

Ponentes enim considerationem in solis astris et circulo caelesti, quem dixerunt esse causam motuum omnium inferiorum: supponentes etiam propositionem hanc, quod idem eodem modo se habens, facit idem: dixerunt, quod quotiescumque uterque circulus caelestis, scilicet aplanes, et planes, redit in eamdem figuram imaginum et positionis stellarum, incipit novus mundus, qui per omnia etiam numero coincidit cum praecedenti mundo, ita quod. in novo mundo redibit idem Socrates, et idem Plato cum eisdem sociis, eadem tractantes quae tunc tractaverunt cum viverent. Hanc autem revolutionem Chalcidius in commento super Platonem, dicit fieri in quibuslibet quindecim millibus annis. Epicureus autem Democritus haec dixit fieri in viginti septem millibus annis..

Et utrumque sine ratione dictum est: Ptolemaeus enim in Almagesto demonstravit, quod stellae fixae super polos orbis signorum, qui est motus planes, non moventur in centum annis nisi gradu uno, et in eodem spatio temporis moventur auges planetarum: et hoc secundum divisionem circuli in trecentos sexaginta gradus non completur nisi triginta sex millibus annis: et in his secundum veram rationem astronomicam completur magnus annus, Et tamen non est probatum, quod in tota illa revolutione imagines revertantur in easdem figuras et respectus platenarum, sive radiationes eorum ad easdem figuras revertantur. Radiationes enim fixarum stellarum et planetarum fiunt secundum descriptionem et figuram polygonii descripti in circulo: et demonstratum est in Geometria, libro IV, quod si polygonii descripti in circulo anguli in infinitum multiplicentur, polygonium illud nec ad quantitatem nec ad figuram circuli deveniet: certum est autem, quod, ex figura radiationum, caelestis circulus movet interiorem materiam ad generationem et corruptionem: et sic secunda circulatio non erit eadem, eodem modo se habens cum prima: propter quod radix positionis Socratis et Platonis falsa est: et per consequens totum falsum est quod sequitur ex radice illa.

Adhuc, Probatum habemus ab Aristotele in II de Generatione et Corruptione , quod quaecumque habent substantiam corruptibilem motam, non reiterantur eadem numero: constat autem, quod individua primae circulationis habuerunt substantiam corruptibilem motam: ergo in secunda circulatione non reiterantur eadem numero: et sic non redibit idem Socrates et idem Plato cum eisdem amicis eadem tractantes.

Tamen ita dixerunt Socrates et Plato, Et dixerunt, quod dii quorum tempus vitae longum est, in una circulatione discunt quid in secunda praedicere debeant. Dixerunt etiam, quod mundus successio- ne talium circulationum stetit infinito tempore, et stabit sine fine. Et hoc mirum est, quomodo tanti viri dixerunt: quia nos Ptolemaeo docente in Quadripartito, cap, i, didicimus per probationem efficacem, quod virtutes astrorum non deveniunt ad inferiora, nisi per aliud et per accidens, Per aliud, quia per qualitates elementorum. Per accidens, quia per virtutes quae sunt in materia. Et sic sola astra non sunt causa omnis mutationis quae fit in inferioribus, sed etiam dispositiones materiae inferioris: et sic ex solis stellis inferiorum mutationes non possunt causari. Et ideo etiam dicit Ptolemaeus in Centilogio , quod " sapiens homo dominatur astris. " Et Hali in commento dat exemplum, quod si corpora caelestia scintillant ad quartanas et ad melancholiam, sapiens medicus corpora disponet ad sanguinem, et non inducentur quartanae. Et Meseallach dicit in libro de Sphaera mota, quod sapiens homo juvat caelestem circulum, sicut juvatur terra aratione et seminatione. Et Aristoteles in libro de Somno et vigilia dicit, quod in talibus est sicut est circa principem de consilio procerum, et de consilio familiarium secretorum: saepe enim consilium procerum apud principem mutant et annihilant familiares consiliarii. Ita scintillationes stellarum et motus saepe mutant et annihilant dispositiones materiae inferioris.

Unde positio ista nihil valet, ei falsa est, et non tantum theologice, sed etiam demonstrative tam astronomice, quam geometrice, et etiam naturaliter, et ex propriis principiis tam astronomiae, quam naturalis scientiae irrefragabiliter hic est improbata. Et ideo mirum est, quod a tantis viris hoc aestimari potuit.

ARTICULI QUINTI