Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic inexcusabiliter peccavi, et propter hoc" miser factus sum, " ut miseria responderet delectationi, quam habui in peccato. Quippe Prov. XIV, 34 : Miseros facit populos peccatum. " Et curvatus sum, " contra elationem, qua me extuli in peccando : quippe peccata onus sunt. Paulo ante, Psal. XXXVII, 5 : Sicut onus grave, etc.

" Miser factus sum, " incommutabile bonum, quod Deus est, deserendo : " et curvatus sum, " me ad bonum commutabile convertendo, ita quod non possum me sursum erigere. Psal. XVI, 11: Oculos suos statuerunt declinare in terram. Luc. XIII, 11 : Et ecce mulier, quae habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo : et erat inclinata, nec omnino poterat sursum respicere. Et " usque in finem, " quia potens recedere a peccato non recessi statim ab eo, sed in eo mansi Eccle. v, 16 : Cunctis diebus vitae suae comedit in tenebris et in curis multis. Et " tota die contristatus, " id est, continue: quia continuitas fuit in peccato meo. Ad Rom IX, 2 : Tristitia est mihi magna, et dolor continuus cordi meo. Thren. I, 13 :

Posuit me desolatam, tota die maerore confectam. Psal. lxxii, 14 : Et fui flagellatus tota die, et castigatio mea in matutinis. Et tamen non desperabam, imo sic " tota die contristatus ingrediebar " in illud aeternum sabbatum, meditatione quadam et aviditate. Non enim tribulatio retrahit ab ingressu in illud, sed magis impellit. Act. XIV, 21 : Per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum caelorum.

Nota ergo, quod dolor peccatoris meretur regni aeterni ingressum, si tamen habuerit circumstantias quae hic tanguntur. Primo, si fuerit doloris perpetuitas usque in finem. Job, XIV, 22 : Caro ejus dum vivet dolebit. Alia, si fuerit doloris continuitas, a Tota die: " Thren. i, 13 : Posuit me desolatam, tota die maerore conf edam. Tertio, si fuerit acerbitas, quae notatur cum dicitur : " Contristatus, " id est, ex toto tristatus. Jerem. VI, 26 : Luctum unigeniti fac tibi, etc. Thren. II, 13 : Magna est velut mare contritio tua, quis medebitur tui ? Post has est ingressus.

" Quoniam lumbi mei. " Hic enumerat dolores causatos ex reliquiis culpae origi-: nalis. Tangit ergo primo reliquias. Secundo, miserias inde exortas, ibi, " Afflictus sum. " Reliquiae sunt illusiones mentis. Has tangit primo. Et paenalitates carnis : has tangit secundo, ibi, " Non est sanitas. " Dupliciter autem legitur, quia lumbi possunt accipi pro superiori parte animae, vel pro sensualitate.

Primo modo sic : Ita contristatus ingrediebar : nec mirum, " quoniam lumbi mei, " intellectus scilicet, et affectus. Isti sunt lumbi animae. I Pet. I, 13 : Succincti lumbos mentis vestrae. Intellectus illusionibus impletur, quia falsa recipit pro veris : affectus, quia mala pro bonis. Job, XIX, 8 : In calle meo tenebras posuit, quantum ad primum. De utroque autem, Eccle. VI, 5 : Non vidit solem, quoad primum : neque cognovit distantiam boniet mali, quoad secundum. Isa. lxvi, 3 : In abominationibus suis anima eorum delectata est. Vel lumbi appellantur sensualitas ipsa. Quasi diceret : " Lumbi mei, " inferior pars scilicet, sensualitas mea, " impleti sunt illusionibus " diabolicis, et malis suggestionibus. Eccli. XI, 31 : Multae sunt insidiae dolosi. Psal. lxxvii, 49 : Misit in eos iram indignationis suae :... immissiones per angelos malos.

" Et non est sanitas in carne mea. " Ecce paenalitates in carne, nec mirum, cum sint enim multae miseriae in anima, non est possibile esse sanitatem in corpore. Isa. I, 6 : A planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas. Job, XVI, 14 : Circundedit me lanceis, convulneravit lumbos meos.

" Afflictus sum et humiliatus. " Tactis reliquiis originalis culpae, tangit miserias ex illis causatas. Et primo tangitur afflictio in carne. Secundo, ex afflictionibus dejectio et humiliatio in mente ibi, " Et humiliatus. " Tertio, ex adjuncto vehemens lamentatio, ibi, " Rugiebam a gemitu. "

Ait ergo: Non est sanitas in carne mea, ex reliquiis originalis culpae, et ideo, " afflictus sum, et humiliatus sum. " " Lumbi autem impleti sunt illusionibus, " et ideo " humiliatus sum nimis. " Propter primum dicitur, Thren. I, 9 : Vide Domine afflictionem meam, quoniam erectus est inimicus. Propter secundum, in Psal. xxxviii, 3 : Humiliatus sum, et silui a bonis. Eccli. VII, 19 : Humilia valde spiritum tuum. Vel sic : " Afflictus sum, " pro dilatione veri et aeterni sabbati, " et humiliatus sum nimis, " comparando ad ejus dilationem meum desiderium, video me nimium desertum. Psal. xxx, 23 : Ego dixi in ex-cessu meo, quo cogito illud aeternum sabbatum : Projectus sum a facie oculorum tuorum.

" Rugiebam. " Ecce tertium. Quasi diceret : Sic sum afflictus carne, sic humiliabar mente, et etiam " rugiebam, " quod est bestiarum quando validissime velle suum ostendunt, id est, cum magno desiderio quaerebam illud sabbatum. Et iste gemitus erat a gemitu cordis mei procedens. Isa. LIX, 11, de utroque: Rugiemus quasi ursi omnes, et quasi columbae meditantes gememus. Et cum sit gemitus corporis exterius, et cordis interius, bene addit : " A gemitu cordis. " Ad Rom. VIII, 23 : Ipsi inter nos gemimus, adoptionem filiorum exspectantes.

Et nota, quod est humiliata humana natura propter peccatum. Primo, quantum ad habitationem : prius enim erat homo habitator paradisi, Genes. II, 8 : Plantaverat autem Dominus paradisum voluptatis a principio : in quo posuit hominem quem formaverat. Et dicit Magister in Sententiis : " Volunt paradisum in " Orientali parte esse in alto situm, us-" que ad lunarem circulum pertingen-"tem . " Sed de tanta sublimitate dejectus est in vallem lacrymarum. Psal. lxxxvii, 16 : Exaltatus autem humiliatus sum et conturbatus. Item, quantum ad dignitatem : ante peccatum enim tantae dignitatis erat, quod erat imago Dei, Genes. I, 26 : Faciamus hominem ad imaginem, et similitudinem nostram : sed post peccatum similis factus est jumentis, Psal. XLVIII, 13 : Homo cum in honore esset, non intellexit, etc. Prius Dominus erat creaturarum, Genes. I, 26 : Ut praesit piscibus maris, et volatilibus caeli: sed post factus est servus vitiorum, Joan. viii, 34 : Qui facit peccatum, servus est peccati. Tertio, quantum ad miseriarum susceptionem : prius enim erat natura hominis integra et pulcherrima,

Ezech. xxviii, 12 et 13 : Plenus sapientia, et perfectus decore, in deliciis paradisi Dei fuisti. Post peccatum autem factus est plenus omnibus indigentiis et miseriis, Psal. lxxviii, 8 : Cito anticipent nos misericordiae tuae, quia pauperes facti sumus nimis. Prov. III, 33 : Egestas a Domino in domo impii.

" Domine, ante te desiderium meum. " Hic secundum, in quo postquam tetigit dolores quos habet ex malorum praesentia, consequenter enumerat illos quos habet ex bonorum carentia, et primo ex carentia bonorum gloriae. Secundo, bonorum gratiae, ibi, " Cor meum. "

In prima duo. Primo, exprimitur bonorum gloriae desideratorum absentia. Secundo, doloris vehementia pro absentia illa, ibi, " Et gemitus meus. "

Legitur autem primum tripliciter. Primo modo, secundum quod per hoc quod est " ante, " significatur desiderii occultatio, sub hoc sensu : " 0 Domine, omne desiderium meum, " etsi lateat omnes homines, ipsum tamen est " ante te. " 1 Reg. XVI, 7 : Homo videt ea quae parent, Dominus autem intuetur cor. Et in Psal. x secund. Hebr. 17 : Desiderium pauperum exaudivit Dominus. Per hoc autem quod dicit, " Omne, " notatur desiderii multiplicitas. Unum enim desideraverunt Sancti, secundum illud Psal. XXVI, 4 : Unam petii a Domino, etc. Sed desiderii continuitas, Psal. CIV, 4 : Quaerite Dominum, et confirmamini. Ecce continuatio desiderii.

Alio modo legitur secundum quod per hoc quod est ante significatur res desiderata, sub hoc sensu, " Domine, "omne quod desidero, est " ante te. " Psal. XLI, 3 : Sitivit anima mea ad Deum fortem vivum, quando veniam et apparebo ante, etc. Et alibi, Psal. XVI, 13 : Satiabor cum apparuerit gloria tua.

Tertio modo secundum quod ante significat dignitatem desiderii, sic : " 0 Domine, omne desiderium meum, " est tale ut sit dignum " ante te " esse: quia Prov. XI, 23, dicitur : Desiderium justorum omne bonum est. Et contra desiderium impii tale est, quod non est dignum esse in conspectu Dei. Habac. I. 13 : Mundi sunt oculi tui,... et respicere ad iniquitatem non poteris. " Et gemitus meus, " quo vehementer affligor pro desideratae rei carentia, " a te non est absconditus, " etsi ab hominibus : illum enim libenter respicis. Isa. lxvi, 2: Ad quem respiciam nisi ad pauperculum, et contritum spiritu?

Et nota in his verbi ostendi nobis necessitatem bene vivendi. Primo, ex divinae visionis limpiditate, quae hic nobis ostenditur, quia secundum quod hic dicitur, non respicit Deus tantum opera exteriora, sed etiam cordis desideria. " Domine, ante te desiderium meum. " Ad Roman. VIII, 27 : Qui autem scrutatur corde, scil quid desideret spiritus. Eccli. XVI, 20 : Omne cor intelligitur ab illo. Item, divinae visionis generalitate, quia non tantum desiderium nostrum videt, sed " ante te omne desiderium. " Ad Hebr. IV, 13 : Omnia nuda sunt et aperta oculis. Ad quod notatur illud Eccli. XXIII, 27 : Omnia videt oculus illius. Item, ex divinae visionis continuitate, et hoc significatur in hoc quod dicit, " Ante te, " nullum addens tempus. Quasi diceret: Ante te est, et numquam retro. Eccli. XV, 19 : Multa sapientia Dei, et fortis in potentia, videns omnes sine intermissione. Et XVII, 13 : Viae illorum coram ipso sunt semper.

" Cor meum conturbatum est. " Hic enumerat dolores ex carentia bonorum gratiae. Primo tangit dolorem conturbantem. Secundo, gratiam absentem, ibi, " Dereliquit me. "

Et primo absentem in affectu, secundo, in intellectu, ibi, " Et lumen oculorum. "