S. PAULI IN BRASILIA 527

lum ab eo, qui scripsit atque a cancellario concursus verum etiam ab Examinatoribus et ab Ordinario vel eius Vicario, qui concursui intefuerint subscribatur. » Quae formalitates salvo meliore iudicio non ad solemnitatem, sed ad probationem actus videntur requiri ut vitentur fraudes atque in appellatorio iudi- cio authentice constet de examine. Et revera si quis per sub- stitutum attentet subire examen, ut dicitur in const. Benedi- cti XII « Quoniam » 1339 cf. quoque Pauli IV const. « Inter ce- teras » 1557, aut de clandestina agatur transmissione solutionis casuum, ut suspicio fuit in causa Benevent. 25 Maii 1844 cf. Causae selectae S. C. C. p. 772, dubium existere nequit, quin concursus sit nullus, quoniam in examinibus essentialiter re- quiritur industria personalis, et fraus atque dolus nemini debent patrocinan, praesertim si alii competitores ita iniuste exclude- rentur. At omissionem strictae clausurae in uno conclavi, si a- liunde certo constet fraudes non intervenisse, scripturam non perfecte signatam, cui casui ille aequiparanda esset, quo no- mina, ut non raro fit, a nemine legi possent, quae aliunde certo probari potest authentica efficere nullitatem concursus aegre videtur esse admittendum.

e) Quod si denique in cit. Instr. Clementis XI requiritur « ut responsa quidem latine, sermo autem ea, qua ad populum ha- beri solet lingua, scribatur, » dubitari merito poterit, num illa responsa « latine » conscripta ad valorem concursus sint ne- cessaria. Nam quantum comici licet ex discursu Benedicti XIV § 19 quaesita latine proponuntur, ut ex responsis latinis « bene dignoscatur, an calleant linguam latinam et sic an habeant ca- pacitatem intelligendi et explicandi Concilium Tridentinum. » At haec cognitio linguae latinae etiam ab examinatoribus co- gnosci potest ex testimoniis allatis et ex ipsa explicatione data Concilii Tridentini. Praeterea examen concursus non est exa- men de lingua latina, sed de idoneitate ad curam animarum, et ex uno responso latino v. g. de quaestione quadam dogma- tica vel morali vel canonica scopus ille sufficienter obtinetur, secus in omnibus istis Dioecesibus, in quibus non omnia re- sponsa latine conscribuntur, sed forte solummodo unum, irritus habendus esset concursus. Id quod vix dici poterit.

IV. Denique post Benedictum XIV nulla existit constitutio apostolica, qua disertis verbis declaretur omnes et singulas for-