QUAESTIO III.

Utrum omnia divina nomina dicantur translative.

Tertio quaeritur, utrum omnia nomina divina dicantur translative, an etiam quaedam dicantur proprie. Et quod omnia dicantur translative, videtur.

i. In Regulis fidei dicitur; "Omne simplex proprie est, et improprie dicitur "; sed quod improprie dicitur, improprie nominatur; cum ergo Deus sit simplex, nominatur improprie ; sed improprietas reducitur ad proprietatem; ergo nomina divina de Deo dicuntur improprie, de aliis proprie; sed quod dicitur de aliquo improprie, dicitur translative, si de alio proprie ; ergo etc

2. Item, unumquodque, sicut contingit intelligere, contingit et significare; sed non contingit Deum intelligere nisi per proprietates et conditiones creaturarum, ergo nec nominare; sed quod nominatur secundum alienas proprietates semper translative nominatur; ergo etc.

3. Item, non est nisi duplex theologia, scilicet mystica et symbolica, secundum quod vult Dionysius ; sed utraque Deum nominat translative

nam mystica per creaturas spirituales et invisibiles, sed symbolica per corporales

ergo omnis nominatio Dei translativa est.

4, Item, omne nomen divinum est impositum propter nostram instructionem ; sed omnis nostra doctrina incipit a sensu ; ergo omne nomen Dei accipitur secundum aliquod sensibile; sed in Deo nulla est proprietas sensibilis secundum veritatem, sed solum translative; ergo etc

Contra; 1. Apostolus dicit ad Ephesios tertio , loquens de Deo; A quo omnis paternitas in caelo et in terra nominatur; sed si paternitas in terris nominatur a paternitate Dei: ergo Deus proprius et principalius dicitur Pater quam alia, non ergo translative. Hoc ipsum dicunt Dionysius et Damascenos, innitentes huic auctoritati Apostoli. Inquit enim Damascenus : "Sciendum, quod non est a nobis translatum ad beatam Deitatem paternitatis et filiationis et processionis nomen, sicut ait divinus Apostolus; Ex quo omnis paternitas ": ergo etc.

2. Item, beatus Ambrosius dicit, et habetur in littera , quod triplex est nominum divinorum differentia, et una ex illis sunt nomina translativa; non ergo omnia dicuntur translative.

3. Item, quaedam dicuntur de Deo, quae habent oppositum in omni creatura, ut aeternitas et immensitas; sed nomen translativam attenditur secundum aliquam similitudinem ; ergo talia nomina non sunt translativa.

4. Item, quaedam dicuntur de Deo, quorum significatum est proprie in solo Deo, ut hoc nomen bonum et qui est, Lucae decimo octavo : Nemo bonus nisi solus Deus. Et Augustinus dicit, quod "solus Deus vere est, cuius comparatione cetera non sunt".

CONCLUSIO.

Non omnia nomina de Deo dicuntur translative; quando enim significant rem, cuius veritas est in Deo et oppositum in creatura, nullo modo transferuntur; quando significant rem, cuius veritas est in Deo et similitudo in creatura, transferuntur secundum impositionem, non secundum rem; quando denique significant rem, cuius veritas est in creatura et consimilis proprietas in Deo, proprie transferuntur.

Respondeo; Ad hoc voluerunt quidam dicere, quod quaedam sunt nomina, quae Deus sibi imposuit, quaedam, quae nos ei imposuimus. Si loquamur de nominibus, quae Deus sibi imposuit, cum ipse se proprie intelligat, hujusmodi nomina sunt propria; et talia dicuntur esse bonum et qui est. Unde Dionysius videtur velle, quod illud nomen bonum solum sit proprium et principale; Damascenus vero, quod illud nomen qui est solum est proprium et principale; et unus attendit in nomine perfectionem, alter absolutionem, uterque tamen proprietatem ; Si autem loquamur de nominibus, quae nos ei imposuimus, sic cum non cognoscamus Deum nisi per creaturas, non eam nominamus nisi per nomina creaturarum; et ideo solum translative, sive quia proprius et prius conveniunt creaturae, sive quia prius imposita sunt creaturae, quamvis non proprius conveniant creaturae. Et haec est translatio quaedam, quamvis, proprie loquendo, sit translatio, quando proprius conveniunt iis, a quibus transferuntur, ut ridere hominibus proprius quam pratis.

Sed haec positio non videtur stare . Cum enim nos cognoscamus Deum tripliciter, scilicet per effectam, per excellentiam et per ablationem, constat quod omnibus his modis contingit Deum nominare. Si per effectum, nulla est ibi translatio ; similiter, si per ablationem, quoniam translatio attenditur secundum aliquam similitudinem; "omnes enim transferentes secundum aliquam similitudinem transferunt ".

Et propterea aliter dicendum, quod quaedam sunt nomina, quae significant rem, cuius veritas est in Deo et oppositum in creatura, ut immensus et aeternus ; et talia nullo modo transferuntur, nec secundum rem nec secundum impositionem. Quaedam significant rem, cuius veritas est in Deo et similitudo eius in creatura, ut potentia, sapientia et voluntas; et talia nomina transferuntur a creaturis ad Deum, non secundum rem, sed secundum impositionem; quia prius imposita sunt creaturis quam Deo, licet prius sint in Deo. Quaedam sunt nomina, quae significant rem, cuius veritas est in creatura et consimilis proprietas in Deo, ut lapis et leo

res enim significata est in creatura, sed similitudo proprietatis, ut stabilitas et fortitudo in Deo est

et ista sunt proprie translativa. Concedendum ergo, quod in divinis sunt aliqua nomina translativa, non omnia.

1. Ad illud ergo quod obiicitur, quod simplex improprie dicitur; dicendum, quod dicere ibi non est nominare, sed enuntiare, quia simplici non est compositio in essendo, sed est compositio in enuntiando, et ideo improprie; non sic in nominando.

Vel die, quod non omne dictum improprie est dictum translative.

2. Ad illud quod obiicitur, quod solum per creaturas intelligitur; dicendum, quod quamvis intelligatur solum per creaturas, non tamen solum per similitudinem , immo per negationem et dissimilitudinem est cognoscibilis.

3. Ad illud quod obiicitur, quod symbolica et mystica theologia nominant Deum translative; dicendum, quod quamvis mystica nominet Deum translative quantum ad proprietates excellentiae, tamen non solum sic nominat, sed etiam per abnegationem; et idsa non salum translative. 4. Ad illud quod obiicitur, quod omnis nostra doctrina incipit a sensu; dicendum, quod verum est; et omne nomen aliquid habet sensibile, scilicet vocem., ut audiatur; sed non oportet, f quod habeat sensibilem significationem, quia verbum intelligentiae, quod est insensibile, induit vocem sensibilem.