Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Plagas amove : et necesse est, quia " a fortitudine manus tuae, " id est, a forti potentia tua, de qua manu, I Reg. v, 12 : Gratissima, id est, fortis valde manus Dei. Ita fortis et gravis, quod quamvis leviter tangat, sustineri non possit. Job, xxx, 21 : Miseremini mei, miseremini mei, saltem vos amici mei, quia manus Domini tetigit me. " Ego defeci in increpationibus, " factis humano generi. Psal. lxxxix, 7 : Defecimus in ira tua. " Propter iniquitatem. " Quasi diceret: Amove plagas tuas, quia confitebor, quia " propter iniquitatem corripuisti hominem : " ne deflueret in infinitum. Cassiodorus : " Iniquitas " quippe mortalium, more putredinis si-" ne fine vagaretur, si causam medicina" lis increpatio minime desecaret. " Propter hoc dicitur, Proverb. VI, 23 : Via vitae, increpatio disciplinae. Et xv, 10 : Qui odit increpationes, morietur.

Vel sic : A fortitudine manus tuae ego defeci in increpationibus, " id est, cum me argueres instruendo, contra illud Proverb. iii, 11 : Ne deficias cum ab eo corriperis. Sed mea infirmitas non est sine causa : imo " propter iniquitatem " primi parentis : et hoc increpatione factum addit: " Corripuisti hominem, " sic increpando non damnasti. Psal. xcviii, 8 : Deus, tu propitius fuisti eis, et ulciscens in omnes adinventiones eorum. Et nota, quod patienter est sustinenda divina increpatio. Primo, propter Christi exemplum, lsa. l, 6 : Faciem meam non averti ab increpantibus, et conspuentibus in me. Item, propter vitandum malum, et primo culpae, Proverb. v, 12 :. Increpationibus non acquievit cor meum. Et subdit : Pene fui in omni malo. Et paenae mortis, scilicet iinpraevisae, Pro- verb. XXIX, 1 : Viro qui corripientem se dura cervice contemnit, repentinus superveniet illi interitus. Ignorantiae, Prov. XII, 1 : Qui odit increpationes, insipiens est. Propter evitandam mortem gehennae, Prov. xv, 10 : Qui odit increpationes, morietur Propter obtinendum multiplex bonum : scientiae primo, Prov. xv, 5 : Qui increpationes custodit, astutior fiet. Et XXIX, 15: Correptio tribuit sapientiam. Vitae, Proverb. XVI, 23 : Via vitae, increpatio disciplinae. Isa. XXXVIII, 16 : Corripies me, et vivificabis me.

" Et tabescere fecisti. " Hic persuadet ab humana fragilitate : et hoc ex parte mentis, et legitur pluribus modis, quia aranea potest accipi in bono vel in malo. In malo dupliciter : quia aranea potest significare inanem laborem, vel interficientem ejus auctorem,

Primo, modo dico, quod corripuisti hominem, et in tantum, " quoniam tabescere fecisti, " id est, permisisti, " animam ejus sicut araneam, " id est, inaniter, tamquam texendo telam inutilem, et aggregationem peccati. Unde Job, VIII, 14 : Sicut tela aranearum fiducia ejus. Isa. LIX, 5 : Telas araneae texerunt.

Secundo modo sic : Vere corripuisti, et dure, " quoniam tabescere fecisti, " id est, permisisti, " animam ejus sicut araneam, " quae telam egerit in texendo de visceribus suis, unde moritur. Sic anima in opus malas cogitationes exserit, et sic occiditur spiritualiter. Jacob. I, 15 : Concupiscentia cum conceperit, parit peccatum : peccatum vero cum consummatum fuerit, generat mortem. Et quamvis sic tabefiat in anima, " verumtamen, " nihilominus, " omnis homo conturbatur vane, " id est, in vanis temporalibus : et hoc ex parte corporis. Joel, ii, 1: Conturbentur omnes habitatores terrae. Ezechiel. XXI, 15 : In omnibus portis eorum scilicet in omnibus partibus corporis, id est in omnibus sensibus, dedi conturbationem.

Dupliciter legitur in bono, secundum quod aranea sonat virtutem, vel infirmitatem, id est, humilitatem.

Primo sic : Corripuisti hominem. Et vere, " quia fecisti, " tu, non alius, " animam ejus sicut araneam, " existentem per corporis attenuationem in paenitentia, sicut aranea totam se extenuat. II Reg. xiii, 4 : Quare sic attenuaris macie, fili regis ? " Tabescere, " ab omni terrenitate deficere. Thren. II, 20 : Haec recolens memor ero, et tabescet in me anima mea. Aranea etiam in locis sublimioribus habitat, sic anima poenitentis, et correcti a Domino. Ad Philip. iii, 20 : Nostra conversatio in caelis est. Item, sibi texit operimentum : sic poenitens de subtilibus operibus virtutum. Proverb. XXXI, 22 : Byssus et purpura indumentum ejus. Ezechiel. XVI, 10 : Cinxi te bysso, et indui te subtilibus.

Vel sic : " Corripuisti hominem, et animam ejus fecisti tabescere, " infirmari, et nihil de se sentire, omni superbia deposita, " sicut araneam, " quia nihil est tabidius, deficit enim levi tactu : quia infirmitate fortior redditur. II ad Cor. XII, 10 : Cum infirmor, tunc potens sum. " Verumtamen, " quamvis sic tabescat, " vane conturbatur omnis homo, " id est, his vanis conturbatus sum necessaria procurando, sicut boni activi. Luc. x, 41: Martha Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima. Sive superflua congregando, Proverb. xv, 27 : Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam. Et dicit, " Omnis, " quia pauci sunt valde, qui non sic conturbentur. Jerem. VI, 13 : A minore usque ad majorem omnes avaritiae student.

" Exaudi orationem meam. " Hic secundum, in quo petit quod sibi vult fieri in morte, et petit tria. Primo, aeternorum bonorum collationem. Secundo, quia aliter non posse bene scit, spei consolationem : hoc enim maxime necessarium in morte, vel totum perditum, ibi,

" Ne sileas. " Ultimo, omnis culpae remissionem, ibi, " Remitte mihi. "

In prima duo. Primo, oratio. Secundo, persuasio, ibi, "Et deprecationem. "

Ait enim : Sic petivi haec fieri mihi ante mortem : et etiam exaudi," Domine, orationem meam, " dando mihi aeterna bona in morte mea. Nihil enim determinando ostendit quod nihil petit, nisi bonum infinitum, et indeterminatum.

" Et deprecationem. " Hic persuasio a duobus, a frequentatione orationis, et a devotione, ibi, " Auribus percipe. "

Ait enim : Sic orationem meam exaudi, " et deprecationem meam, " quod saltem moveat te. Cassiodorus : " Depreca-" fio est frequens et assidua supplicatio, " quae ab imo peccatoris profertur arca-" no. " Et ne putes me tantum orare verbis, addo, " auribus percipe lacrymas meas, " id est, vide lacrymas meas, sicut dictum est, Isa. XXXVIII, 5 : Audivi orationem tuam, et vidi lacrymas tuas. Hieronymus docet nos, quod " videre Dei, " est audire. " Non enim membris corporalibus distinguitur, vel distenditur, sed omnia virtute divinitatis, quae simplex est et unica, operatur. Ideo Sap. I, 10 : Auris zeli audit omnia. Vel hoc dicitur propter hoc quod dicit Poeta,

.... Lacrymae pondera vocis habent.

Vel forte erant cum singultu, qui est audibilis. Vel in tanta abundantia fluebant, ut distillant es audirentur. Thren. II, 18 : Deduc quasi torrentem lacrymas per diem et noctem.

Et nota, quod orandum est cum lacrymis, primo Christi exemplo. Ad Hebr. v, 7 : Cum clamore valido, et lacrymis, etc, exauditus est pro sua reverentia. Item, quia in lacrymis dulcis invenitur refectio. Psal. xli, 4 : Fuerunt mihi lacrymae meae panes die ac nocte. Ibi Cassiodorus : " iuges lacrymae non inediam, " satietatem potius inferunt. " Psal. lxxix, 6 : Cibabis nos pane lacrymarum. Item, ibi est certa fructus exspectatio.

Oratio enim est sicut semen, lacryma sicut pluvia. Semen perit si non habeat pluviam. Psal. lxxxiii, 6 et 7: Ascensiones in corde suo disposuit, in valle lacrymarum Genes. vii, 17 : Mutiplicatae sunt aquae, et elevaverunt arcam in sublime.

" Ne sileas, quoniam. " Hic petit spei consolationem. Et primo, petitio. Secundo, persuasio, ibi, " Quoniam advena. "