N.10

Os tuum. Hic agit de peccato oris, quod aggravatur dupliciter. Primo ex circumstantiis.

Secundo ex conditione personarum, ibi, sedens.

Circa primum duo facit. Primo ponit conditiones aggravantes, scilicet frequentiam. Aliud est dolositas.

Frequentia: quia si aliquando quis committat aliquod peccatum, aliquo modo tolerabile est. Vel si ex lapsu linguae aliquod inordinatum dicat, facilius portatur: jac. 3: si quis verbo non offendit, hic perfectus est vir. Si quis autem os suum implet maledictionibus, tunc ex malitia propria procedit: nam ex abundantia cordis os loquitur, mat. 12. Psal. 13: quorum os maledictione etc..

Aggravatur etiam peccatum linguae ex dolositate, sive fraude: jer. 9: sagitta vulnerans lingua eorum dolum locuta est; et ideo dicit, et lingua tua concinnabat dolos, idest componebat, et quasi ut docens ordinabat dolos, ut verba ejus essent placentia: Prov. 12: qui testis est repentinus, concinnat verba mendacii. Sedens adversus fratrem tuum loquebaris. Hic ostendit quomodo peccatum linguae aggravatur ex conditione personarum.

Et primo ex conditione loquentis; secundo ex conditione ejus contra quem loquitur; tertio ex conditione audientium. Dicit ergo, sedens.

Contingit aliquando quod aliquis dicit amarum verbum commotus et provocatus: et hoc utcumque tolerabile est. Sed quando aliquis quieto corde, non provocatus, dicit mala, hoc iniquum et detestabile est: et ideo dicit, sedens, scilicet quietus: Ps. 68: adversum me loquebantur qui sedebant in porta.

Ex persona ejus contra quem loquitur, aggravatur peccatum: quia si loqueretur contra iniquum, secus esset. Sed dicit, adversum fratrem tuum: jer. 9: unusquisque a proximo se custodiat. Et adversum filium matris tuae ponebas scandalum.

Hic ostendit quomodo aggravatur ex parte eorum qui ex hoc scandalizantur, scilicet audientium; et ideo dicit, ponebas scandalum, scilicet aliorum contra fratrem tuum. Et quod dicit, filium matris tuae, ostendit, quod parvuli lactentes dicuntur filii matris, et pusilli scandalizantur de verbis malis quae dicit. Haec fecisti, et tacui. Hic agit de dei simulatione. Et primo ponitur dissimulatio dei. Secundo ponitur effectus dissimulationis in malis, ibi, existimasti. Dicit ergo, haec fecisti, scilicet omnia quae supra dicta sunt: locutus es bona, et perpetrasti mala, ut sic loquatur Psalmista in persona dei, et ego tacui, quasi scilicet non statim te correxi et punivi; sed ex clementia et misericordia te ad poenitentiam expectavi: isa. 42: tacui, semper silui: Rom. 2: an ignoras quod benignitas dei ad poenitentiam te adducit? sed homo malus et peccator hac clementia abutitur in superbia: Rom. 2: secundum duritiam tuam et cor impoenitens thesaurizas tibi iram etc..

Et ideo dicit, existimasti inique, quod ero tui similis.

Dictum est autem supra, si videbas furem etc..

Arguunt ex hoc peccatores, et credunt iniqui quod peccatum placeat deo et non puniat, quia tacet, haec fecisti et tacui; sed haec existimatio est iniqua, quia similiter odio sunt deo impius et impietas ejus, ut dicitur Sap. 14: et Habac. 1: mundi sunt oculi tui ne videant mala, et ad iniquitatem respicere non poteris. Sed arguam te. Unde hic ponitur divina securitas. Et primo in ejus reprehensione. Secundo in effectu. Dicit ergo, arguam te, idest condemnabo te: Psal. 7: domine ne in ira tua corripias me. In ira est effectus, statuam contra faciem tuam. Deus qui punit, non solum punit per seipsum, sed per alias creaturas: Sap. 5: pugnabit cum eo orbis terrarum contra insensatos: item etiam ipse homo contra se pugnat per remorsum conscientiae. Et sic etiam contra se pugnat, et per seipsum arguit; et hoc est, quod dicit, statuam te contra faciem tuam, idest tu ipse te condemnabis: joan. 8: nemo te condemnavit: nemo domine: nec ego te condemnabo.

Vel, statuam contra faciem tuam, scilicet creaturas, ut dicitur Sap. 5. Sive rationales, idest Angelos et sanctos; sive irrationales, quibus male usus est in peccatis: job 7: posuisti me contrarium tibi, et factus sum mihimetipsi gravis, quia contra seipsum peccator dicet, Sap. 5: erravimus a via veritatis: Nahum 3: revelabo pudenda tua in faciem tuam: isa. 3: agnitio vultus eorum respondebit eis. Et haec poena est vermis conscientiae.