550 CASTRIMARIS

sententiam ratam et firmam habuisse quoad omnem suam partem ; proindeque etiam quoad condemnationem partis vi- ctae in litis expensas. Nihil enim excepit S. C. C. - Ex adverso clerus reponit, morem esse S. C. C. in expensas litis victum non condemnare. - Reapse in Regulis praesti- tutis pro causis iudicialiter expediendis apud S. C. C. in art. 25, cavetur, expensas inter partes semper haberi com- pensatas, exceptis quibusdam casibus taxative expressis, nempe causis matrimoniorum, alimentorum, spolii, atten- tatorum et contumaciae, et causis novae audientiae conces- sae, non obstante clausula et amplius, quando non receditur a decisis. - Hanc praxim S. C. C. adamussim confirmavit in Terracinen. « per summaria precum » die 27 Iulii 1830.

Praeterea invocanda sunt principia iuris can. fundamen- talia in hoc propositum. - Iamvero in expensas condemnan- dus est temerarius litigans, ille nempe qui potius dolo et fraude quam bono iure, etsi dubio, fretus in iudicii arenam descendit. Nam in textu legis - Eum quem temere ff. De lud. - decernitur « Eum (quem temere adversarium suum in iudicium vocasse constiterit, viatica, litisque sumptus adversario suo reddere oportet ». Et in Inst. Iustiniani, t i t . De poenis temere litigant. - edicitur « Improbus litigator et damnum et impensas litis inferre adversario suo coga- tur ». Haec principia in suam disciplinam invexit Ius Can., arg. cap. Cum dilecti, De dolo et contumacia, prouti in- terpretatur Glossa in h. cap. et Abbas ibidem num. 17. - Reiffenstuel (Ius can. t i t . De sent. et re iud. n. 178) ad- vertit locum non esse condemnationi in expensas, quando victus iustam causam litigandi habuit ; et dat rationem « quia... refectio expensarum est debita tamquam species poenae, temere litigantibus a iure impositae: atqui proba- bilis litigandi causa excusat litigantem a temeritate ; ergo etiam excusare debet a poena reficiendarum expensarum », Caetus vero Sacerdotum simplicium instat, sane temerariam hanc litem amplius dicendam non esse, postquam Curia Surrentina rationibus sane non spernendis prioris instantiae