Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo, ut et hic cum Glossa exponatur de malo culpae : Sic rogo, nec mirum : " quoniam circumdederunt me mala, " et culpae, et non pauca, " quorum non est numerus. " Ecce humilis confessio, non illa Pharisaei, Luc. xviii, 11 : Non sum sicut caeteri homines. Augustinus : " Jactabat se Pharisaeus, et "tegebat vulnera. Sed corde, lingua, " medullis hoc dicamus, et nemo se ju-" slum putet. " Et nota, quod per hoc quod dicitur " circumdederunt, " monstratur peccatorum magnitudo, quod totum involutum circumdat sicut vestis. Psal. lxxii, 6 : Operti sunt iniquitate, et impietate sua. Carnalis vestis ista, Epist. can.Judae,v.23 : Odientes et eam quaecar-nalis est,maculatam tunicam Haec vestis contexitur de filis illis, Ad Galat, v, 19 : Manifesta autem sunt opera carnis, quae sunt fornicatio,immunditia, etc. Per hoc quod additur, " Quorum non est numerus, " notatur multitudo : non est enim nisi numuerus apud homines. Psal. xviii, 13: Delicia quis intelligit, etc., sed Deus puniens illa, et judicans, bene novit. Cassiodorus : " Omnia Deo dinume-" rata sunt, qui arenam maris, et guttas " pluviarum, stellarumque multitudinem " cognoscit. "

Aliter de malo paenae. Quasi diceret: Miserere, et debes, quoniam " circumdederunt me mala, " tot paenae, " quorum non est numerus : " innumerabiles enim partes in me sunt, sed omnes afflictae sunt. Isa. I, 6 : A planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas.

" Et comprehenderunt. " Hic tangit mala in corpore ratione culpae consecuta : et sunt tria. Primo, captio irascibilis, quae debet malis resistere. Secundo, excaecatio rationabilis, ibi, " Non potui. " Tertio, multiplex evagatio concupiscibilis, ibi, " Multiplicatae. "

Dicit enim : Sic circumdederunt me mala culpae, et comprehenderunt me iniquitates tamquam ab eis captivatum. Proverb. v, 22 : Iniquitates suae capiunt impium, et funibus peccatorum suorum quisque constringitur. " Et non potui, " aperire oculos rationis, " ut viderem. " Judic. XVI, 21,\ Samson captus a Philistaeis, statim excaecatus est. Jerem, lh, 11, Rex Babylonis capio Sedecia rege, statim oculos ejus eruit, et vinxit eum cum compedibus. Et nota quod dicit: " Non potui ut viderem, " Deum. Isa. LIX, 2 : Iniquitates vestrae diviserunt inter vos et Deum vestrum, et peccata vestra absconderunt faciem ejus a vobis ne exaudiret.

"Multiplicatae sunt. " Hic tertium, multiplex et vaga occupatio concupiscibilis : unde duo tanguntur. Primo, occu- pationis multitudo. Secundo, concupiscibilis evagatio per illam multitudinem, ibi, " Et cor meum. "

Prima autem pars legitur dupliciter : quia capilli possunt accipi mystice, vel ad litteram.

Primo modo sic : Bene dico, quod circumdederunt me mala, quia " multiplicatae sunt iniquitates, " id est, iniqui : sed emphatice loquitur : " Super capillos capitis mei, " id est, super justos, modo capiti Christo adhaerentes, et totum corpus ejus ornantes. Isti sunt capilli de quibus Daniel. VII,9 : Capilli capitis ejus, quasi lana munda. Et certe hoc verum est: multo enim sunt plures impii quam justi, Eccle. I, 15 : Stultorum infinitus est numerus. Et VII, 29 : Virum de mille unum reperi.

Alio modo sic : " Multiplicatae sunt, " culpae meae scilicet veniales, a super capillos capitis mei, " ad litteram, quia sunt innumerabiles. Propter multitudinem dicit Augustinus : " Vitasti grandia, " scilicet mortalia : cave ne obruaris are-"na. " Et bene comparat capillis, quia per pilos qui superflui sunt, peccata designantur. Numer. VIII, 7 : Levitae aspergantur aqua lustrationis, et radant omnes pilos carnis suae.

" Et cor meum. " Hic secundum, et legitur dupliciter, quia cor appellatur vel intellectus, vel affectus :" Dereliquit me, " sensibilibus his inhaerendo, et me deserendo. Scriptum est enim, Psal. x sec. Hebr. 6 : Quj autem diligit iniquitatem, odit animam suam.

Alio modo sic : " Cor meum, " adspectus et intellectus meus, " dereliquit me, " ut non cognoscerem meipsum. Bernardus : " Multi multa sciunt, et se-" ipsos nesciunt. " Talis fuit Petrus, qui interpretatur agnoscens, cum dicebat, Matth. XXVI, 33 : Etsi omnes scandalizati fuerint in te,ego numquam scandalizabor.

Et nota, quod quando multiplicantur iniquitates, cor derelinquit: quia numquam est ei deterius, quam in proprio hospitio, sicut hislrioni propter malam uxorem, quam abjicere non potest, scilicet conscientiam remordentem. Proverb. XIX, 13 : Tecla jugiter per stillantia, litigiosa mulier. Et Eccli. xxv, 23 : Commorari leoni, et draconi placebit magis, quam cum muliere nequam. Propter hoc dicitur de divite, Osee, VII, 11 : Factus est Ephraim quasi columba seducta non habens cor : aufugit enim. Et propterea admonet,Eccli, xxx, 24 : Contine et congrega cor tuum in sanctitate. Et David gloriando dicit, 11 Reg. VII, 27 : Invenit servus tuus cor suum,ut oraret te oratione hac.

" Complaceat tibi, Domine. " Hic secundum, in quo postquam petivit quid sibi velit non fieri, hic petit id quod sibi vult fieri : et sunt duo. Liberatio a malis, et adjutorium in bonis, ibi, " Domine, ad adjuvandum me."

Ait ergo : In tantis sum miseriis et propter hoc, " Domine, " (in hoc notatur unitas essentiae) :" Complaceat, " in hoc pluralitas in personis, propter associationem. " Complaceat, " inquam " ut eruas me. " Ostendit, quod non diffidit de primo, si voluntas adsit, cum dicit : " Complaceat. " Psal. CXXXIV, 6 : Omnia quaecumque voluit, Dominus fecit.

" Domine, ad adjuvandum me. " In bonis, " respice : " solo enim respectu tuo adjutorium praestas. II Paral. XVI, 9 : Oculi Domini contemplantur universam terram, etpraebent fortitudinem. Si solus respectus sic, multo plus approximando ad eum, propter quod dicebat Job, XVII, 5 : Libera me, Domine, et pone me juxta te, et cujusvis manus pugnet contra me. Ipse enim est lapis adjutorii. 1 Reg. IV, 1 : Castrametatus est Israel juxta lapidem adjutorii.

" Confundantur et revereantur. " Hic secunda pars secundae partis istius Psalmi, in qua orat, et imprecatur mala malis, et primo ratione mali in operatione.

Secundo, ratione mali in corde et cogitatione, ibi, " Convertantur retrorsum. " Tertio, ratione mali in sermone,ibi," Ferant confestim. "

In prima duo. Primo tangitur paena quam illis imprecatur. Secundo, causa quare imprecatur, ibi, a Qui quaerunt animam. "