Albert the Great, Summa Theologiae

1. Homo enim intellectum non habet, qui ex phantasmate non oritur: Angelus autem nisi assumpto corpore phantasmata non facit: ergo videtur, quod homo non possit habere intellectum de ipso, sive intellectualem cognitionem.

2. Adhuc, Intellectus hominis conjunctus est continuo et tempori: et secundum hoc videtur quod nihil intelligit, nisi forma continui et specie sensibili: sed neutrum horum habet Angelus: ergo videtur, quod homo non possit ha- bere intellectualem cognitionem de Angelo.

In contrarium est, quod

1. Philosophi et naturam et numerum intelligentiarum investigaverunt et intellexerunt per motus superiorum corporum. Dicit enim Plato, quod motus circularis est motus intelligentiae, eo quod est uniformis et regularis, et ab eodem in idem, quod natura facere non potest: unde per diversitatem mobilium circulariter, numerum et ordinem intellexerunt intelligentiarum moventium.

2. Adhuc, In intelligibilibus splendor intelligentiae est, quia aliter intelligibilia non essent, sicut nec color visibilis sine actu lucidi. Unde sicut videndo coloratum simul videtur lucidum secundum actum, ita intelligendo intelligibile simul intelligitur splendor intelligentiae diffusus super intelligibile, ut intelligibile sit secundum actum: et sic Philosophi intellexerunt intelligentiam decimi ordinis. Unde Avicenna in sua prima philosophia dicit, quod intelligentias esse in nobis, est splendores intelligentiarum esse in nobis. Ergo a simili cum illuminationes Angelorum fiant animae humanae, nec possit esse, quod non percipiat illuminationes sibi factas, nec potest esse, quin ex ipsa illuminatione intelligat illuminatorem: et sic intelligit Angelum.

3. Adhuc, Zachar, i, 14, dicitur: Angelus qui loquebatur in me. Constat, quod non loquebatur in ipso, nisi per illuminationes ad hoc vel ad illud. Per illuminationem autem, intellexit Angelum in seipso esse cum dixit: Angelus qui loquebatur in me. Ergo similiter et alii per illuminationes possunt intelligere Angelos: et sic Angelus intellectuali cognitione cognoscibilis est ab homine.

4. Adhuc, Constat, quod Angeli ministrant circa nos, et ministerium eo- rum et sensibiliter et intellectualiter percipitur, ita quod etiam ex ministerio nominantur: sed non potest esse quin ex ministerio ministrans intelligatur: ergo per cognitionem intellectualem cognoscitur Angelus ab homine cui ministrat.

Solutio. Concedendum est, quod Angelus cognoscitur intellectualiter ab homine tribus modis, scilicet per revelationem, sicut dicitur, quod Paulus in raptu revelationem accepit, et intellectualem cognitionem dispositionis angelicae in hierarchiis et ordinibus et in aliis quae pertinent ad ornatum angelicum, quam postea docuit beatum Dionysium, qui descripsit eam in Caelesti hierarchia. Secundo, cognoscitur in illuminationibus factis ab ipso Angelo, sicut bene objiciendo probatum est. Tertio, cognoscitur in opere ministerii, sicut dictum est in objiciendo.

Ad primum ergo dicendum, quod illud fundatur super quoddam falsum, scilicet quod homo non habet intellectum, qui ex phantasmate non oritur: secundum hoc enim Intellectus hominis numquam acciperet divina, et ea quae pure intellectualia sunt, sicut prima substantiae et entis principia. Sed verum est, quod naturalium et mathematicorum non habet intellectum, nisi ex phantasmate. Unde etiam Aristoteles in III de Anima hanc eadem quaestionem movens, dicit, quod intellectum divinorum accipit intellectus non ex phantasmate, sed in quantum elevatur in lumine agentis intellectus ad speciem luminis divini,, quod in puro splendore intelligentiae consistit: quem intellectum Avicenna vocat sanctum et divinum.

Ad aliud dicendum, quod intellectus hominis non sic est conjunctus continuo et tempori, quin elevari possit ad lumen intelligentiae purum et clarum: et in illo potest cognitionem accipere intelle-

ctualium, quia sic non reflectitur ad sensum.

Et si objicitur, quod dicit Philosophus in primo Posteriorum, quod destructo sensu perit demonstratio et scientia: dicendum, quod hoc non dicitur universaliter, sed quod destructo aliquo sensu perit scientia et demonstratio sensibilis illius quod accipitur per illum sensum: quia de illo nec scientia, nec demonstratio haberi potest, nisi per universale quod abstrahitur a sensibili illius sensus sive a phantasmate.

Quatuor quae inducuntur in contrarium, procedunt.