MEMBRI QUARTI ARTICULUS III.

De objecto voluntatis quod est diligibile, utrum hoc sit in ordine, vel absque ordine ?

Tertio, Quaeritur de objecto, voluntatis quod est diligibile, utrum hoc scilicet sit in ordine sicut in homine, vel absque ordine ?

Et videtur, quod sit in ordine.

1. Plura enim sunt quae tenetur diligere Angelus, sicut et homo, dilectione electiva: tenetur enim diligere id quod supra se est, et quod est bonum increatum, Deus scilicet: et tenetur diligere electiva dilectione id quod juxta se est, quod est Angelus ad eamdem beatitudinem ordinatus: et tenetur diligere id quod infra se est, sicut homo secundum corpus et secundum animam: quod etiam ostendit per effectum custodiae. Tenetur etiam conformare voluntatem suam voluntati divinae: de quo scribitur, Sapient, xi, 25: Diligis omnia quae sunt, et nihil odisti eorum quae fecisti. Et in his diligibilibus sunt gradus: Angelus enim propinquior est Angelo, quam homo Angelo: et Angelus coordinalis et ejusdem hierarchiae propinquior est Angelo alterius hierarchiae et alterius ordinis: ergo sicut in homine est ordo diligibilium, quod se tenetur plus diligere, quam proximum, Matth. xxii, 39: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Augustinus: " Cum dicitur, sicut teipsum , datur principalitas tibi, ut te primo diligas, inter proximos autem proximiorem sanguine vel beneficio plus diligas, quam alium non proximo gradu conjunctum: omnes tamen ad hoc diligas ad quod teipsum diligis, hoc est, ad beatitudinem aeternam . " Cum ergo tales gradus sint in diligibilibus ab Angelo sicut in diligibilibus ab homine, et cum omne bonum secundum rationem ordinis determinetur, sicut dicit Boetius, videtur quod idem ordo sit in diligibilibus ab Angelo, qui est in diligibilibus ab homine.

2. Adhuc. Cantic, ii, 4: Ordinavit in me charitatem: sed charitas non habet ordinem nisi in diligibilibus: non ergo est charitas, ubi non est ordo diligibi-

lium qui dictus est: charitas enim alium ordinem habere non potest.

In contrarium est, quod ratio ordinis diligibilium in homine, procedit ab omni eo, quod unos natus est ex alio, vel beneficus in alium, sicut dicitur, Luc. x, 36: Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi qui incidit in latrones ? At ille dixit: Qui fecit misericordiam in illum. In Angelis autem tales gradus non sunt: unus enim non procedit ex alio, sed omnes aequaliter sunt per creationem a Deo: nec unus beneficus est in alium, sed bonum omnium eorum est Deus, et illuminatio divina et beatitudo: ergo videtur, quod talis ordo diligibilium non possit esse in Angelo qui est in homine.

Solutio. Dicendum, quod duplex est ordo diligibilium dilectione electiva, scilicet ordo viae, et ordo patriae. Ordo viae est ex gradibus diligibilium acceptis ex parte diligentis, non dilectionis, sicut est propinquitas ex genere vel beneficio, major vel minor. Et hic ordo est in homine in via, in qua necessaria est talis propinquitas major vel minor: talis enim propinquitas pertinet ad viam. Et iste ordo non convenit Angelis, sicut probat objectio. Et est ordo patriae, qui accipitur ex ratione boni diligibilis: et hic est, ut bonum omne diligat, et magis bonum magis diligat, et summe bonum maxime diligatur. Et tali ordine habent se diligibilia ad Angelum bonum: et ideo Deum summe diligit, et alium Angelum diligit ad quod seipsum, hoc est, ad eamdem beatitudinem, et meliorem plus diligit: tamen meliorem se non diligit plusquam se, et hoc ideo est, quod, gratia perfectio naturae est, et non contraria: et quia in dilectione naturali datur sibi principalitas ad seipsum, ideo etiam in dilectione gratuita retinet eamdem principalitatem. Hominem autem diligit sicut seipsum, hoc est, ad quod seipsum secundum animam et secundum corpus, in eo quod corpus particeps potest fieri ejusdem beatitudinis cum anima. Creaturas alias diligit, secundum quod in eis resplendet bonum divinum, quod cognoscit visione matutina vel vespertina: quasdam tamen creaturas diligit, secundum quod valent ad usum ministerii quod exercent circa hominem. Et hic est ordo diligibilium ab Angelo.

Et per hoc patet solutio ad omnia, praeter hoc quod objectum est de coordinalibus, et de his qui sunt ejusdem hierarchiae. Et dicendum ad hoc, quod nihil prohibet, quin ad tales habeat quamdam rationem delectationis, quam non habet ad alios: sed tamen verus ordo dilectionis sequitur quantitatem boni divini quod resultat in Angelis.