Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic " beatus qui intelligit, " et " in die mala, " scilicet judicii sui proprii, quando decedet de vita, Sophon. I, 15 : Dies irae,dies illa, "liberabit eum Dominus, " a damnatione aeterna. Ad Roman. IX, 33: Omnis, qui credit in eum, non confundetur. Ad Hebr. IV, 11: Festinemus ingredi in illam requiem. Aliter legitur de quocumque paupere, et egeno, " Qui super egenum et pauperem intelligit. " Intellectum et considerationem ponit cum effectu Nec dicit: Qui pauperi petenti tribuit, sed qui intelligit quod vult, antequam petat, et intelligere se ostendit. Job, XXXI, 16: Si negavi, quod volebant, pauperibus. Non dicit quod petebant. " Beatus, " est jam in spe. Proverb. XIV, 21 : Qui miseretur pauperi, beatus erit. " In die mala, " scilicet in die judicii, " liberabit eum Dominus. " Tob. IV, 11 : Eleemosgna ab omni peccato, et a morte liberat. Vere liberabit secundum illud Job, v, 19 : In sex tribulationibus liberabit te : et in illis sex opprobriis quae dicet, Matth. xxv, 42: Esurivi, et non dedistis mihi manducare, etc. Et in septima, quae durissima erit, non tanget te malum.

Nola ergo, quod debemus super triplicem egenum intelligere. Super Christum, ut ipsum Deum veraciter credamus, contra illos de quibus Sapient, xiii, 1 : De his quae videntur bona, non potuerunt intelligere eum qui est, scilicet Christum esse Deum Creatorem et Dominum omnium.

Item, super indigentem pauperem, quia in ipso damus Christo. Proverb. XIV, 33 : Acceptus est regi minister intelligens. Matth. xxv, 40 : Quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis. Legitur quod Melania virgo Pambo eremitam rogavit ut oblatam pecuniam reciperet, qui jussit ministro suo ut acceptam fratribus per desertum illam divideret. Cum autem illa aut benedictionem aut laudem exspectaret ab illo, et ille nec oculos ad illam converteret, ait: " Scito, Domine, trecentas quinquaginta " in hac arca libras esse. " Qui nec adspiciens illam,respondit: " Cui exhibuisti " haec, o filia, non habet opus a te men-" suram cognoscere. " Item, super corpus proprium, quia servire illud oportet ita ut non deficiat. II ad Tim. ii, 6 : Laborantem agricolam oportet primum de fructibus suis percipere. Et subdit, v. 7 : Intellige quae dico, dabit tibi Dominus intellectum.

" Dominus conservet eum. " Hic provocat ad credendum prophetando, et praedicendo bona etiam ante exitum. Et primo praedicando optat eis bonorum plenitudinem. Secundo, ab impugnantibus protectionem, ibi, " Et non tradat eum. "

In prima, primo optat eos plenitudinem bonorum gratiae habere. Secundo, naturae, ibi, " Et beatum. "

In prima duo. Primo, bonorum gratiae in affectu, scilicet virtutis. Secundo, in adspectu, scilicet veritatis, ibi, " Vivificet eum."

Ait enim : Sic bene erit credentibus Christum verum Deum in exitu vitae. Nec tantum hoc bonum sit ei, imo " Dominus conservet eum, " in praesenti per gratiam, et virtutem infusam a culpa. Psal. xv, 1 : Conserva me, Domine, quoniamsperavi in te, tamquam in Deo vivo, et vero.

" Et vivificet eum, " veritatem fidei infundendo, quae purget ab ignorantia. Habae. II, 4 : Justus in fide sua vivet. Ad Galat. II, 20 : Quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo Filii Dei. Nec tantum hoc: imo et " beatum faciat eum in terra, " non tantum in caelo, ut non desint ei quae de terra naturaliter proferuntur. II Paralipom. xx, 20 : Credite Prophetis ejus, et cuncta evenient prospera , vobis scilicet.

" Et non tradat. " Hic secundum bonum, scilicet protectio ab impugnantibus. Primo, a daemone. Secundo, a propria carne, ibi, " Dominus opem ferat. "

Ait enim : Sic praedicta bona conferat, " et non tradat eum in animam, " id est, in voluntatem, " inimicorum ejus, " daemonum scilicet, et membrorum daemonis, scilicet impiorum. " In animam " dicit, non in manus. Inde enim traditi sunt fideles in manus daemonis, sed non in voluntatem. Job, I, 12 : Ecce universa quae habet, in manu tua sunt, non in voluntate tua. Quamquam etiam ipsa corpora ab ejus eripiantur manu, et anima virtute fidei aliquando. Daniel. VI, 23: Eductus est Daniel de lacu, et nulla laesio inventa est in eo, quia credidit Deo suo.

Legitur et de paupere quocumque : Qui pauperis attendit necessitatibus, Dominus conservet eum a malis saeculi, Tob. IV, 11: Eleemosyna ab omni peccato et a morte liberat, et non patietur animam ire in tenebras. Conservat autem a mundi immunditiis, Luc. XI, 41 : Verumtamen quo I superest, date eleemosynam, et omnia munda sunt vobis. " Et vivificet eum, " vita futura, Tob. XII, 9 : Eleemosyna facit invenire vitam aeternam. Et praesentem, I ad Tim, IV, 8 :

Pietas... promissionem habet vitae qua nunc est, et futurae. " Et beatum facia eum in terra, " id est, bene auctum, ut non decrescat, sed magis augealur cju substantia. Proverb. XI, 24: Alii dividunt propria, et ditiores fiunt. Proverb xxviii, 27 : Qui dat pauperi, non indigebit. " Et non tradat eum in animam inimicorum ejus, " scilicet daemonum vel malorum hominum. Psal. lxxiii, 19 Ne tradas bestiis, daemonibus et malis hominibus, animas confitentes tibi. Psal cxxxix, 9 : Ne tradas me, Domine, a desiderio meo peccatori. Prov. XXII, 9 Victoriam et honorem acquiret qui dat munera.

" Dominus opem ferat. " Hic prophetat optando protectionem a propria carne Et primo optat proiectionem. Secundo describit carnis tribulationem, a qua vul eum liberari.

Dupliciter autem legitur primum. Primo, secundum quod lectus possessio appellatur sic, " Dominus faciet eum beatum, " bene auctum in terra. Sed quia propter hoc non careret doloribus, sed magis haberet, ideo " Dominus opem ferat illi. " eum adjuvando " super lectum doloris ejus. " Lectus enim sunt possessiones in quibus jacet, et in quibus quiescere se credit animus humanus. Luc. XII, 19: Anima, habes multa bona reposita in annos plurimos, requiesce, elc. Sed Dominus ne anima totaliter adhaereat huic lecto, respergit eum doloribus. Eccli. xx, 23 : In requie sua stimulabitur. Eccle. II, 11 : Cum me convertissem ad universa... in quibus frustra sudaveram, vidi in omnibus vanitatem, et afflictionem spiritus. Quia ergo iti requies lecti dicuntur divitiae, dolor et afflictio doloris dicitur stimulare. Job, XXX 7 : Inter hujuscemodi laetabantur, etesse sub sentibus delicias computabant. Super hunc ergo lectum " ferat illi Dominus opem, " ne infirmitas humana his divitiis superetur, quia Job, VI, 12 :

Nec fortitudo lapidum fortitudo mea,nec caro mea aenea.

" Universum. " Unde fit, et quanta in illis afflictio. Quasi diceret: Sic liberet, et necesse est, quia o Domine, " universum stratum ejus, " omnem ejus felicitatem terrenam, " versasti " in amaritudinem. Et hoc " in infirmitate ejus, " probando. Eccle. I, 14 : Vidicuncta, quae fiunt sub sole, et ecce universa vanitas, et afflictio spiritus. Secundo modo secundum quod caro lectus dicitur. Dicitur enim lectus, quia anima in ea quiescit: sed doloris, propter miserias quas contraxit ab Adam. Ad Roman. VIII, 10 : Corpus quidem mortuum est propter peccatum. Et Sap. IX, 15 : Corpus quod corrumpitur, aggravat animam.

In hoc lecto doloris gemunt sancti. Ad Roman. VII, 24 : Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Orat ergo : " Dominus opem ferat illi, " ipsum adjuvando. " super lectum doloris ejus, " super carnem doloribus plenam, ut ei possit imperare, eam tenere subjectam, sicut ille cui dictum est, Matth. IX, 16 : Surge, tolle lectum tuum, carnem tuam, et vade in domum tuam, in vitam aeternam. Quod si quaeris, unde haec infirmitas, et miseria? Causam reddit : " Universum stratum ejus, " sensibilem et vegetabilem carnem, o Domine, " versasti, " ipsam rationem supponendo, et ipsam quodammodo subjiciendo, " in infirmitate ejus, " quando homo primo est infirmatus. Ad Galat. v, 17 : Caro concupiscit adversus spiritum, et spiritus adversus carnem, etc.

" Ego dixi: Domine. " Hic provocat suo exemplo ad confitendum ore, ubi primo tangitur confessio. Secundo, confitentis oratio, in qua confitetur Christum misericordem, ibi, " Miserere mei. " Et animarum medicum, ibi, " Sana animam meam. "

Sic ergo continua : Sic monui ut confiteamini Christum Deum, quod et ego facio, quia " ego dixi, " confitendo ei. Vel ad immediatum : universum stratum hominis est immutatum et versatum, et propter hoc tremens ego dixi. Et quid? " Domine, miserere mei : " quia miser peccando factus sum. Proverb XIV, 34 : Miseros facit populos peccatum. Quid vis tibi misero fieri? " Sana animam meam: " et hoc per flagella, non aliter. Isa. XXXVIII, 16 : In talibus vita spiritus mei, corripies me, et vivificabis me. Talibus enimspirilus vivificatur, quibus corpus mortificatur. II orno isto medico committat se secundum Augustinum : " Plane coni" mittamus nos medici manui: non enim " erit, ut sanum pro impuro secet. Novit ((vilium, quia ipsam novit naturam, quam " condidit. Novit quod ex nostra cupiditate " accessit ." " Et sana animam, " non ab aliqua alia infirmitate, sed peccati, " Quia peccavi tibi. " Cassiodorus : " Omnepecca-" tum morbus est animarum. " Ideo subjungit, " Quia peccavi. " Rationem sana, quia dico, non excuso, " Peccavi tibi. " Nun dico : Adulterari me fecit Venus, Mars furari. Saturnus avarum, Sol superbum. Et Proverb, xxviii, 13 : Qui abscondit scelera sua, non dirigetur : qui autem reliquerit ea, et confessus fuerit, veniam consequetur.

" Inimicimei. " Hic consequenter agitur de fide passae, et resuscitatae humanitatis. Primo, ergo agitur de passione. Secundo, de resurrectione, ibi, " Tu autem, Domine. "

In prima duo. Primo, agit de inimicantium Christum machinatione. Secundo, de machinala morte ejus ab eis, ibi, " Numquid qui dormit. "

In prima duo, quia primo de machinatione inimicantium aperte. Secundo, occulte, ibi, " Etsi ingrediebatur. "

In prima duo, quia mammantes aperte primo ostendunt se velle auferre vitam. Secundo, etiam defuncti memoriam, ibi, " Et peribit. "