Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : " Homo pacis meae. " Dictum est supra, quia Christus dormivit, idest, mortuus fuit. Et vere sic erat, quia Judas, dicit Christus, tradidit me in manus quaerentium animam meam, id est, Judaeis : et cum essem ei pacificus, me tradere fuit ei iniquius: unde dicit: " Homo pacis meae, " id est, cum quo pacem habebam, licet non ita ipse mihi. In Psal. liv, 13 : Si inimicus meus maledixisset mihi,sustinuissem utique. Iste maledictus Christo debuit esse pacificus. Sed cum magna duritia sui cordis ipsum tradiderit sub signo pacis, Luc. XXII, 48 : Juda, osculo filium hominis tradis ? Vere in illo pax vera non fuit. Unde Cassiodorus : " In illius corde pax esse non po-" luit, qui insidias blandiendo praeparati vit. "

" In quo speravi, " id est, in quo sperare potui, vel debui, secundum communem usum illorum, qui in suis familiaribus sperant vel confidunt. Et opponit Augustinus : " Quare in illum speravit ? Nonne ab aeterno illum cognovit ? " Unde discipulis suis dixit, Joan. VI, 71 : Nonne ego vos elegi duodecim, et ex vo -bis unus diabolus est. Respons. Hoc Christus de se dixit, et docendo alios in se transiiguravit. Multi enim credentes in Christum, videntes Judam esse inter discipulos, et cum Christo ambulare, sperabant quod esset talis quales erant caeteri. Vel secundum Cassiodorum : " In que " me sperare putabant alii, non quia in

" illo speraret, sciens quod maledictus est " homo qui confidit in homine,et ponit carii nem brachiumsuum (Jerem, XVII, 5). " Sequitur: " Qui edebat panes meos. " Luc. XXII 21 : Ecce manus tradentis me, mecum est inmensa. Joan. xiii, 18: Qui manducat, panem mecum, levabit contra me calcaneum suum. Et infra, vv. 26 et 27 : Cum intinxisset panem, dedit Judae Simonis Iscariotis, et post buccellam introivit in eum Satanas.

Sequitur: " Supplantationem, " id est, occultam perditionem, "super me magnificavit. " Illa enim perditio fuit magna, quia de Christo fuit magnificata, quia a tali scilicet Juda proditore, qui debebat esse Christo pacificus familiaris, et amicus largus et beneficus : et erat sibi factus inimicus, fraudulentus, noxius, et injuriosus, in quo intelligitur magnitudo su sceleris : unde Cassiodorus : " 0 discipu-" lum indocili corde durissimum, qui tam " crudelis exstitit, ut esset parricida filius, " falsus discipulus, traditor magistri, ser-" vus Domini, creatura Creatoris ! " " Magnificavit. " Ecce Judae aperiam arrogantiam. " Super me. " Ecce apertam iniuriam. " Supplantationem. " Ecce apertam fraudulentiam. Jerem. IX, 4 : Omnis supplantans supplantabit, et omnis amicus fraudulenter incedet. Sed Proverb. XI, 3 : Supplantatio perversorum vastabit illos.

Sed potest quaeri, quare Christus a discipulo voluit tradi ? Resp. Hoc fecit ne homo spem poneret in homine. Jerem, XVII, 5 : Maledictus, etc. Michae. VII, 5: Nolite credere amico, et nolite confidere in duce. Secundo, hoc fecit ne homo se credat homini. Joan. II, 24 : Ipse autem Jesusnoncredebalsemelipsum eis,eo quod ipse nosset omnes. Jerem. XII, 6 : Fratres tui, et domus patris tui, etiam ipsi pugnaverunt adversum te, et clamaverunt post te plena voce: Ne credas eis, cum loculi fuerint tibi bona.Tertio,ul homo Christianus discat persecutionem sustinere, nonsolum abiuimicis, sed etiam a domesticis. Joan. XIII, 16 et xv, 2 : Non est servus majordomino suo. Si me persecuti sunt, et vos persequentur. Quarto, ut homo ab amicis et familiaribus suis sibi caveat. Eccli. VI, 13 : Ab inimicis tuis separare, et ab amicis tuis attende. Michae. vii, 5 : Ab ea, quae dormit insinu tuo, custodi claustra oris tui. Quinto, ut ostenderet quantum amici efficaces sunt ad nocendum. Gregorius : " Dura diabolus se propriis " viribus nihil adversum nos proficere " conspicit, tunc per linguas nobis adhae-" rentium saevit. " Ideo nulla pestis efficacior ad nocendum, quam familiaris inimicus. Michae. vii, 0 : Inimici hominis, domestici ejus.

Moraliter hic homo simplex pcenitens et justus quomodo sibi adversatur multifarie inimicus. Unde dicit : " Homo pacis meae, " velut vicinus, " in quo speravi, " ut consanguineus, et hujus mundi amicus, " qui edebat panes meos, " et commensalis et in mensa socius, " magnificavit, etc. " id est, magis quam inimici mei supplantavit. Non sicut Jacob Esau qui suam haereditatem amisit, sed Jacob illam sibi acquisivit. Isti enim domestici auferunt multis haereditatem, sed tamen illam non acquirunt sibi, quibus potest dici illud Matth. xxiii, 13 : Vae vobis qui clauditis regnum caelorum ante homines: vos enim non intratis, nec introeuntes sinitis intrare. Eccli. xx, 17 et 18 : Fatuo non erit amicus, et non erit gratia in bonis illius. Qui enim edunt panes illius, falsae linguae sunt : et te suppluntabunt qui in carnis voluntate moriuntur. Pes enim est effectus, planta finis voluntatis, et ipsi in carne mortua terminant voluntatem suam.

" Tu autem. Domine, miserere mei. " Sicut propheta tetigit Christi passionem, hic orat Christus, et petit suam resurrectionem, et facit tria : quia primo ponit suam petitionem. Secundo, petitionis exaudiendae confidentiam, ibi, " In hoc cognovi. " Tertio, pro petitione exaudita subdit gratiarum actionem, ibi, " Benedictus Dominus. "

In prima facit duo : quia primo tangit quod petitur. Secundo, propter quod petitur, ibi, " Et retribuam eis. "

Primaparstangit duo, quorum primum pertinet ad affectum, scilicet miseratio : secundum ad effectum, scilicet resuscitatio.

Dixit ergo : " Miserere mei, " hominis, Domine Pater. Christus enim post praedictas miserias, et tribulationes, quasi avis ad nidum suum orat Deum Patrem, et petit suam resurrectionem. Et hic intelligitur quod supra dixit : " Domine, miserere. " Et idem hic repetit. Sed supra dixit pro membris tantum, unde ibi sequitur, " Sana me, etc. " Hic repetit pro se homine, et pro membris. Unde dicit : " Resuscita me. " Resuscitatio autem convenit capiti et membris. Et cum his nota, quod Christus ut homo indigens petit, sed ut Deus omnipotens exaudit.

Dixit ergo: " Miserere mei, " hominis, qui sum in afflictionibus et miseria, " et resuscita me, " gloriosa resurrectione. Ista resurrectio non fuit iterum morituri, sicut Lazari : sed fuit resurrectio ad gloriam aeternae immortalitatis. Osee, VI, 3 : In die tertia suscitabit nos. Nec credendum, quod licet oratio dirigatur ad Patrem, ex hoc impotens sit filius suscitare seipsum : ipse enim de se dicit, Joan. II, 19 : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud . ''Cassiodorus dicit : " Quod non potuit mori, non potuit " suscitari : divinitas non potuit mori. " Sicut radius solaris lucet super lignum " quod scinditur, nec potest laedi, sic nec " divinitas Christi potuit mori. Sed caro " fuit mortua cum esset mortalis, et ab

" eo fuit resuscitata. " Joan. v, 21 : Sicut Pater suscitat mortuos, et vivificat : sic et Filius, quos vult, vivificat. Isa. xli, 2 : Quis suscitabit ab Oriente justum ?

Sequitur : " Et retribuam eis, " inimicis scilicet, et dupliciter. Primo, in praesenti quantum ad paenam temporalem. Hoc factum fuit, cum Judaei per universum orbem fuerunt dispersi a Romanis per Titum et Vespasianum : sed in futuro quantum ad aeternam damnationem : damnabuntur enim qui noluerunt paenitere vel converti. Isa. LIX, 18 : Vicissitudinem reddet inimicis suis. Jerem. IV, 7 : Ascendit leo de cubili, ecce resurrectio : et praedo gentium se levavit, ecce gentium congregatio ad Judaeos dispergendos : ut ponat terram tuam in solitudinem, ecce hostium damnatio. Et dixit, " Retribuam, " non amore vindictae, sed ostensione patientiae et zelo justitiae. " Retribuam. " Quasi diceret: In praesenti tribuam temporaliter, sed in futuro retribuam puniendo aeternaliter.

Moraliter: "Tu autem, Domine,miserere mei. " Hoc potest dicere quilibet peccator : Domine, miserere mei, quia miser sum et afflictus in multis miseriis. " Et resuscita me: " quia mortuus sum, et vitam spiritualem animae amisi Et non dicit tantum, Suscita, sed " resuscita. " Quasi diceret : Jam alias suscitasti, et ego sic ingratus. excaecatus, lumine gratiae privatus, me iterum morti spirituali tradidi, et reversus ad vomitum sicut canis, et sus jam Iota in volutabro luti . Idcirco Domine mi, " resuscita me et retribuam ei, " illis scilicet tribus inimicis meis, scilicet mundo, carni, diabolo, quibus poenitens retribuit, cum de illis Vindictam sumit. De carne per jejunium, de mundo per eleemosynas et mundi contemptum, de diabolo per orationem et amorem serventem. Tob. XII, 8 : Bona estoratio cum jejunio, et eleemosynamagis quam thesauros auri recondere. Matth. XVII, 20 : Hoc genus daemoniorum non ejicitur nisi per orationem et jejunium. Vel, " Miserere mei, " id est, libera me de statu miseriae, " et resuscita me, " id est, da mihi statum gratiae, " et retribuam eis, " id est, des mihi statum gloriae, ut judicandos tecum judicem : tu enim dixisti Apostolis, et viris Apostolicis illud Matth. XIX, 28 : In regeneratione, etc.

" In hoc cognovi. " Supra determinavit Propheta de Christi resurrectione, et sic posuit suam petitionem : hic illius petitionis exaudiendae cum exauditione ponit confidentiam : et sic facit duo, quia primo ponit illam confidentiam. Secundo, exauditionem, ibi, " Me autem propter innocentiam. "

In prima facit tria. Primo ponit paternae vocis Christi cognitionem, Secundo, ipsius Patris acceptationem, ibi, " Quoniam voluisti me. " Tertio, gaudii inimici respectu sui exclusionem, ibi, " Quoniam non gaudebit. " Et sic ista cognitio exprimit triplicem confidentiam. Primo, quantum ad seipsum. Secundo, quantum ad Patrem suum. Tertio, quantum ad inimicum.

Dixit ergo : " In hoc cognovi. " Sed nonne prius ipse cognovit? Constat, quod sic. Resp. Cognovit ab aeterno. Sed dicit nunc se cognoscere, quia fecit ut cognosceremus. Simile, Genes. XXII, 12 : Nunc cognovi, quod limes Dominum, id est, te et alios cognoscere feci. Et debet sic ordinari littera : "In hoc quod voluisti me, " id est, ab aeterno accepisti et approbasti, " cognovi " quia suscitabis me, sicut supra petebam. Voluisti enim Deus Pater Christum esse mortuum et resuscitatum voluntate beneplaciti. Matth XVII, 5 : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi be-ne complacui, ipsum audite. Isa. lxii, 4 : Non vocaberis ultra derelicta, sed vocaberis voluntas mea in ea. Et etiam in hoc quod voluisti me, " cognovi, quod non gaudebit inimicus meus super me, " Judaeus scilicet et Judas proditor discipulus : gavisi sunt enim Judaei quando viderant Christum crucifixum, et mortuum, tunc arbitrantes implevisse effectum suae voluntatis pravae, caput suum agitantes, id est, spiritum, quia caput non habebant. Sed Christo resurgente sunt consternati, quia spe sua frustrati. Prius dicebant : Eradamus eum de terra viventium, pereat nomen ejus et non memoretur ultra, condemnemus eum morte turpissima,ne totus mundus eat nost

ipsum, ne veniant Romani et tollant gentem et locum . Sed quia errantes ceciderunt excaecati et infideles, totus orbis secutus est eum secundum Augustinum. Michae. vii, 8 : Ne laeteris inimica mea super me, quia cecidi: consurgam. Baruch, IV, 12 : Nemo gaudeat super me viduam, et desolatam. Sequitur : Ego enim speravi in aeternum salutem vestram, et venit mihi gaudium.

Moraliter, " Quoniam voluisti me, cognovi, " securus, Domine, dicit poenitens, peto tuam misericordiam, dicens :" Miserere mei, et resuscita me, " licet reversus fuero iterum ad peccatum post paenitentiam, quaeso, quia adhuc jam alias resuscitare me dignatus es, suscipe me ad paenitentiam adhuc me suscipiens, remittendo offensam, infundendo gratiam, condonando veniam. Et ideo " non gaudebit, " mundus, caro, diabolus, " super me, " cum me ad paenitentiam susceperis. Et sic in hoc versu gratias referendo quantum ad jam collata beneficia, munificum largitorem inducit, addendo ampliora,

" Me autem propter innocentiam. " Su- pra posuit Propheta Christi petitionem, et petitionis exaudiendae confidentiam, hic ponit illius petitionis exauditionem. Et consistit in duobus, scilicet in susceptione, et confirmatione. Susceptio fuit in resurrectione, et confirmatio in gloriae perpetuitate, ibi, " Confirmasti me. "

In primo exprimit resurrectione susceptionem. Secundo, susceptionis causam vel rationem, ibi, " Propter innocentiam. "

Dixit ergo : " Me autem, etc. : " quia enim Christus fuit innocens, et a peccato immunis, citius debuit resuscitari quam caeteri. Job, XVII, 8 : Stupebunt justi super hoc, et innocens contra hypocritam suscitabitur. Supra, Psal. XXIX, 2 : Exal-tabo te. Domine, quoniam suscepisti me, nec delectasti inimicos meos super me. De innocentia, Job, XXII, 30 : Salvabitur innocens, salvabitur autem in munditia manuum suarum.

Sequitur: " Confirmasti me, " ubi ponitur confirmatio. Secundo, illius evidentia, et offensio, ibi, " In conspectu tuo. " Tertio, ejus perpeluatio, ibi, " In aeternum. "