584 APPENDIX V.

fructuum recompensativorum et similium, ut fructus legitime parere

valeant, alias pro mutuis reputari debent, quarumcumque usurarum

prorsus exclusiva.

INSTRUCTIO S . G . DE PROP. FIDE - Ad tenorem Litterarum Bene-

dicti X I V . Vix pervenit se gerere tenebitur, quibus intelliget contra-

ctus frucliferos ex pecunia mutuo data illicitos esse, quando denomi-

nationem non habent census, vel cambii veri, sive litteris, sive nundinis

vel societatis realis, vel rationem compensativám tituli lucri cessantis,

aut damni emergentis, quibus praeter sortem percipere valeat tantum

fructus quantum sufficit ad damnum aequiparandum quod mutuans pati

tenetur, aut lucrum quod amisit; idcirco, si in contractu desint su-

pradictae denominationes, aut tituli memorati compensativi, tunc in

alium contractum constitui nequeunt, nisi mutui, proindeque illicitum est

ullo modo aliquid recipere aut exigere ultra capitale seu sortem, tam

a pauperibus quam a divitibus. Istis regulis a Sanctissimo Domino no-

stro in sua epistola circulari praescriptis, dictus Pater perspicere potest

quomodo se gerere debeat circa contractus, quos christiani captivi ineunt

cum mercatoribus hebraeis, quos quidem eis permittere non est licitum

sine conditionibus supra relatis. Cum autem inter illum, qui pecuniam

suam dat, et mercatorem qui eam cum pignore recipit, sortemque

datoris tutam facit, fit tamen pactum lucri certi ultra sortem, verus

non est contractus societatis ; ideo quidquid percipitur est contra iusti-

tiam et illicitum, quamvis non intendat dare supradictam pecuniam

ratione mutui; sed, solum in casu quo intervenirent supradicti tituli

compensationis, possit a capitalista exigi ultra sortem fructus qui suffi-

ceret ad compensandum aut damnum quod subit, aut lucrum quod

perdit. At vero ratione periculi a natura negotiationis non provenien-

tis, sed ab alio eventu extrinseco, cui tamen periculo dator seu mu-

tuans sortem exponit, a negotiante lucrum proportionatum periculo

ultra ipsam sortem exigere potest. Cum autem illud in praxi difficil-

limum sit, periculum iuste appretiare, et periculosissimum sit exigere

fructum proportionalem, ideo, ad securitatem conscientiae captivorum

christianorum, tutius esse existimatur, ut dictus Pater a tali contractu

eos abstinere adhortetur, manifestando eis periculum in quod incur-

runt , atque suadendo pecuniam suam in alios contractus reapse líci-

tos impenderé, qui propriam denominatione!» habeant, ut venditionis,

aut realis societatis, quibus, industriam adiungendo, lucrum hone-

stum ex pecunia fas illis sit percipere.