PARTICULA I. Utrum sensus sint in daemone?

Primo ergo quaeritur, Utrum sensibi- lis pars cum suis differentiis sit in daemone ?

Et videtur, quod daemoni insit sensibilis pars:

1. Cognoscit enim sensibilia secundum quod sensibilia sunt, ut in praehabitis determinatum est, hoc est secundum quod hic et nunc: haec autem sine sensu cognosci non possunt: ergo videtur, quod daemonibus insit sensitiva pars.

2. Adhuc, Constat, quod sentit calidum ab igne secundum contactum: hoc autem sine sensu tactus fieri non potest: ergo videtur, quod insit et sensus tactus.

3. Adhuc, Augustinus in libro XXI de Civitate Dei: " Cur non dicamus, quamvis miris, tamen veris modis etiam spiritus incorporeos posse paena corporalis ignis affligi, si spiritus hominum etiam ipsi incorporei, et nunc possunt includi corporalibus membris, et tunc poterunt corporum suorum vinculis insolubiliter alligari? Adhaerebunt ergo si eis nulla sint corpora spiritus daemonum, imo spiritus daemones, licet incorporei, tamen corporeis ignibus cruciandi: non ut ignes ipsi, quibus adhaerebunt, eorum junctura inspirentur, et animalia fiant, quae constent spiritu et corpore: sed, ut dixi, miris et ineffabilibus modis adhaerendo accipientes ex ignibus paenam, non dantes ignibus vitam . "

4. Adhuc Isidorus: " Multa noverunt Angeli per experientiam, quae a principio non cognoverunt : " experientia autem non est nisi secundum partem sensibilem: ergo potentiam sensitivam habent.

5. Adhuc, Dionysius in libro de Divinis nominibus , dicit, quod in daemonibus est phantasia proterva: phantasia non est nisi in parte sensitiva: ergo partem habent sensitivam,

6. Adhuc, Gregorius dicit, quod illusiones phantasticae in somnis fiunt per daemones: cum ergo nihil det nisi quod habet, daemon habet phantasiam: et non habet nisi secundum partem sensitivam: ergo habet partem sensitivam.

7. Adhuc, Augustinus in libro VIII de Civitate Dei: " Universi mundi corpus, figuras, qualitates, ordinatumque motum et elementa disposita a caelo usque ad terram, et quaecumque corpora in eis sunt sive omnem vitam, vel quae nutrit et continet, qualis est in arboribus: vel quae haec habet et cum hoc sentit, qualis est in animalibus: vel quae haec habet et intelligit, qualis est in hominibus: vel quae nutritorio subsidio non indiget, sed tantum continet, sentit, intelligit, qualis est in Angelis . " Et ex hoc accipitur, quod in Angelo est et vegetativa et sensitiva: cum ergo omnia naturalia retinuerit daemon, et vegetativam et sensitivam habet.

In contrarium hujus est, 1. Quod dicit Aristoteles in II de Anima, quod omnis sensus est secundum consonantiam organi corporei et harmoniam: nulla harmonia organi corporei est in daemone: ergo nullus sensus nec interior nec exterior: ergo nec pars sensitiva.

2. Adhuc, Intelligentia angelica secundum naturam excellentior est, quam intelligentia humana: sed homo secundum partem intellectivam nullius sensus susceptibilis est: ergo multo minus susceptibilis est intelligentia angelica.

3. Adhuc, Forma sensibilis corporalis est: et oportet proportionem esse inter susceptibile et susceptum: ergo videtur, quod non suscipiatur, nisi in organo corporeo: angelica natura est tota spi- ritualis: ergo nullam potentiam habet

susceptivam sensibilium specierum.

Solutio. Dicendum, quod in Angelo non est potentia sensitiva secundum naturam: Angeli enim natura tota intellectualis est, et per consequens simplex, et incorporea: et ab illa impossibile est fluere potentiam corpoream, qualis est sensitiva tam interior quam exterior.

Unde rationes in contrarium adductae, procedunt.

Ad primum autem dicendum, quod Angelus, et daemon non cognoscunt sensibilia prout sunt hic et nunc, per sensum, sed per intellectum per species formarum, quae sunt similitudines artis qua facta sunt sensibilia, ut in antehabitis in quaestione, Qualiter Angeli cognoscunt sensibilia , determinatum est .

Ad aliud dicendum, quod calidum ab igne non percipit sensu tactus, sed potius specie intellectus, prout percipit speciem flammae secundum quod est ultrix iniquitatis: quam speciem accipit a virtute justitiae divinae, cujus est proprium instrumentum ulciscens peccatum in peccatoribus.

Ad aliud dicendum, quod Augustinus vocat miros modos, quibus corporalis ignis affligit spiritus incorporeos: quia species corporea ignis non adhaeret eis ut corporea sensibiliter: sed, ut dictum est, adhaeret eis intelligibiliter ut ulciscens et insequens iniquitatem. Et ideo est, quod ab ignibus sumunt paenam, et non dant ignibus vitam: nullus enim actus vitae est circa tales species, sed tantum ab ipsis est afflictio passionis in quam inciderunt ex demerito iniquitatis.

Ad aliud dicendum, quod haec est laisa, quod experientia non est nisi circa partem sensitivam: licet enim expe- rientia sit singularium cognitio, in Angelo tamen non est per sensum, sed per intellectum: talis enim cognitio singularium (ut paulo ante dictum est) prout sunt hic et nunc, ab Isidoro vocatur experientia.

Ad aliud dicendum, quod phantasia non dicitur in daemonibus esse, prout est potentia sensibilis, sed prout obscuratio intelligibilis: intelligibile enim quod, in lumine intelligentiae clarum est, consideratum sub nebula peccati obscurantis intellectum, obscuram est, et hoc vocatur phantasia in daemonibus.

Ad dictum Gregorii dicendum, quod, daemones faciunt illusiones in somnis, ordinando et confundendo et perturbando phantasmata, quae sunt in sensibili anima somniantis, et non immitendo phantasmata quae in seipsis habeant.

Ad ultimum dicendum, quod Augustinus non intendit dicere, quod Angeli habeant vegetabilem et sensitivam partem ut nutrientia et sentientia, sed quod habent eam secundum actum vegetandi et sensibilia percipiendi, sicut potentia superior habet ea quae sunt inferioris (ut dicit Dionysius) excellenter et eminenter.

ARTICULI PRIMI