Albert the Great, Summa Theologiae

4. Exod, vii, 10 et 11, super illud: Tulitque Aaron virgam coram Pharaone et servis ejus, quae versa est in colubrum. Vocavit autem Pharao sapienteset maleficos, et fecerunt etiam ipsi per incantationes aegyptiacas et arcana quaedam (Interlinearis, daemonum), similiter. Si ergo Aaron et Moyses verum signum fecerunt sive miraculum: et malefici per incantationes et arcana daemonum fecerunt similiter: tunc etiam malefici fecerunt verum signum et verum miraculum.

2. Adhuc, Ibidem subditur, v. 12: Projeceruntque singuli virgas suas, quae versae sunt in dracones: sed devoravit virga Aaron virgas eorum. Super illud dicit Augustinus in magna Glossa marginali quae incipit, " Et devoravit virgas Aaron: " et dicit sic: " Si dictum esset, Absorbuit draco Aaron virgas eorum, intelligeretur verus draco Aaron phantastica illa figmenta non absorbuisse, sed virgas. Hoc enim potuit absorbere quod erant, et non quod, esse videbantur et non erant. Sed quia dixit, Absorbuit virga Aaron virgas eorum: draco potuit virgas absorbere, non virga. Sed eo nomine appellata est res unde versa est, non in quam versa est, quia in id etiam reversa est, ideo hoc vocari debebat quod principaliter erat. " Ex his accipitur, quod virgae maleficorum vere versae sunt in dracones: devorari enim non potuit nisi quod vere erat: ergo virgae incantatorum in veros dracones versae sunt: et sic non erant secundum phantasiam tantum, sed secundum veritatem opera magorum.

3. Adhuc, Strabus in Glossa ibidem: " Daemones quamvis mali, naturam suam non amiserunt. Ideo dum per incantationem eorum malefici aliquid efficere conantur, discurrunt per mundum, et subito semina eorum de quibus hic agitur, afferunt, sicque ex illis, scilicet seminibus, permittente Deo, novas rerum species producunt. " Ergo ex virgis magi novas species produxerunt, hoc est, dracones: novas autem species producere verum opus est, et non phanta-

sticum: ergo vera opera fuerunt opera magorum., et non phantastica tantum.

4. Adhuc, Augustinus in Glossa magna: " Insunt rebus corporeis per omnia elementa mundi quaedam occultae seminariae rationes, quibus cum data fuerit oportunitas temporalis atque causalis, prorumpunt in species modis suis et finibus debitas. Si ergo per incantationes magorum, per semina indita virgis, virgae proruperunt in serpentes modis et finibus illorum debitis, et tale opus verum opus est et naturale, etiam vera et naturalia fuerunt opera magorum: et propter modum, quia subito fecerunt, vera miracula sunt dicenda.

5. Adhuc, Magister in praeinducto libro II Sententiarum, distinct. VII, eodem cap. inducit Augustinum in libro III de Trinitate sic dicentem: " Video, inquit, infirmae cogitationi quid possit occurrere: cur scilicet ista miracula etiam magicis artibus fiant. Nam et magi Pharaonis serpentes fecerunt, et alia . " Ex hoc accipitur, quod, magi Pharaonis vera miracula fecerunt.

Contra:

1. Strabus in Glossa ibidem: " Sciendum quod diabolicis figmentis oculos spectantium deludebant, ut res in sua natura manentes aliud viderentur. " Ergo videtur, quod figmenta fuerunt opera eorum, et nun vera opera.

2. Adhuc, Augustinus in Glossa magna: " Quid ergo dicendum est de virgis magorum, an veri dracones factae fuerant, sed ea ratione virgae appellatae sunt, qua et virga Aaron: an potius videbantur esse quod non erant ludificatione venefica? " Ex hoc accipitur, quod ad minus dubium est, utrum fuerunt opera magorum, vel phantastica.

3. Adhuc, Tempore Antichristi major erit potestas daemonum quam nunc, sicut in praemissis determinatum est: sed sicut dicitur, II ad Thessal. ii, 9, adventus Antichristi erit secundum operationemSatanae, in omni virtute, et prodigiis, et signis mendacibus. Et illud tractans in libro XX de Civitate Dei dicit Augustinus: " Tunc solvetur ille Satanas, et per Antichristum in omni sua virtute mirabiliter quidem, sed mendaciter operabitur: mortales sensus per phantasmata decepturus . " Cum ergo tunc minoris potestatis fuerint tempore Moysi, etiam tempore Moysi vera signa facere non potuerunt, sed fallacia.

4. Adhuc, Augustinus in libro III de Trinitate: " Per daemones magicae artes possunt quidquid possunt: nec possunt valere aliquid nisi data desuper potestate. Datur autem vel ad fallendum fallaces, sicut in aegyptios, et in ipsos etiam magos data est, ut in eorum spi rituum seductione viderentur admirandi, a quibus fiebant a Dei veritate damnandi . " Sed in veris operibus transmutationum de specie in speciem nullus fallitur. Ergo transmutationes virgarum per magos factae, non fuerunt verae, sed phantasticae et deceptoriae: aliter enim non fuissent ad fallendum fallaces.

Ulterius quaeritur, Cum magi ministerio daemonum fecerunt serpentes ex virgis, ita quod daemones collegerunt semina vertentia virgas in serpentes, utrum hoc miraculum esse dicendum est?

Et videtur, quod non.

Dicit enim Augustinus in libro de Mirabilibus sacrae Scripturae: " Omnium eorum quae fecit Deus per Moysen et Aaron, nihil contra naturam factum est. Ranae enim de aquis et sciniphes de pulvere naturaliter oriuntur: aqua in sanguinem non contra naturam versa est: sed quod in aliis rebus per temporis successionem naturaliter fieret, hoc jubente Deo protinus efficitur. " Contra: Licet vinum (ut dicit Empedocles) fiat ex aqua putrefacta in vite naturaliter: tamen cum vinum subito fit

ex aqua, miraculum est. Joan. ii, 11: Hoc fecit initium signorum Jesus in Cana Galilaeae... et crediderunt in eum discipuli ejus. Ergo a simili, cum transmutatio virgarum in serpentes subito facta sit et protinus, miraculum dicenda est.

Solutio. Dicendum ad primo quaesitum,, quod mutatio virgae Aaron in draconem, et mutatio virgarum magorum in serpentes verae fuerunt. Dicuntur tamen mutationes virgarum magorum mendacia ad fallendum fallaces permissa, non quod falsa sint in re, sed quia semper habent intentionem fallendi in illis operibus daemones, quae sic facere permittuntur. Et hoc modo, II ad Thessal. ii, 9, omnia quae fiunt a daemonibus temporibus Antichristi, dicuntur signa et prodigia mendacia: quia fiunt ad fallendum fallaces, in quibus tamen exercerentur et probarentur Sancti qui tunc temporis erunt. Et hoc est quod dicit Augustinus in libro III de Trinitate, quod fiunt ad monendum fideles, ne tale quid facere pro magno desiderent, quod etiam facere malis conceditur sive permittitur. Propter quod etiam nobis in Scriptura sunt prodita, vel ad exercendam, probandam, manifestandamque justorum patientiam. Et hoc inducitur a Magistro in libro II Sententiarum, distinctione VII, cap. ultimo. Unde Augustinus in libro XX de Civitate De? dicit: " Sicut mali homines in terra, sic daemones non omnia quae volunt facere possunt: nisi quantum illius ordinatione sinuntur, cujus judicia sicut nemo plene comprehendit, ita nemo juste reprehendit. Unde dicimus, quod vere et secundum rem factae fuerunt mutationes Moysi et Aaron virgarum in dracones, et etiam magorum in dracones. Cujus indicium est, quod textus Exodi dicit: Fecerunt et malefici similiter: et, Exod, viii, 19, ubi sciniphes malefici producere non poterant, quas produxit Moyses, statim impotentiam suam confessi dixerunt: Digitus Dei est hic, hoc est, expresse indicium indicans virtutem divinam, quam nos non habemus: nec operatur ad maleficorum invocationem. "

An primum ergo dicendum, quod quinque prima concedenda sunt: quia concludunt hoc quod dictum est ex dictis Sanctorum et textu.

Ad primum quod contra objicitur ex dicto Strabi, dicendum quod Strabus dubitando hoc dicit, et non asserendo, sicut in ipsa Glossa patet: " Aliqui enim minus intelligentes litteram sic possent dicere, quamvis non verum est. "

Ad aliud dicendum, quod Augustinus dicit esse dubium, non propter reru dubiam quam expresse determinat textus Exodi: sed propter diversorum diversas opiniones dubitantium, utrumne illud factum sit illusione, sicut saepe daemones ludificant oculos intuentium phantasticis et non veris praestigiis.

Ad aliud jam patet solutio per antedicta: signa enim dicuntur fallacia ab intentione fallendi, non a falsitate rei: et sic etiam tempore Moysi fallacia et mendacia fuerunt signa magorum.

Ad aliud patet solutio per idem: fuerunt enim ad fallendum fallaces ab intentione fallendi, non a falsitate rei.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum, quod verum miraculum quatuor in se habet.

Unum quod dicunt Dionysius in Ecclesiastica hierarchia, ei Chrysostomus super Joannem, quod scilicet sit opus solius voluntatis divinae, et non naturae.

Secundum quod etiam ponit Dionysius in Ecclesiastica hierarchia, de resurrectione mortuorum, quod ita sit elevatum super naturam, quod natura secundum ordinem potentiarum naturae nullo modo possit in illud, nec ordinem habeat ad illud.

Tertium, quod ipsa productio non sit morosa, sicut productio naturae, sed subita et in momento facta. Et hoc ponit Augustinus in homilia VI super, Joannem, ubi dicitur, quod de quinque panibus et duobus piscibus pavit Dominus quinque millia hominum . ''Dicit enim ibi, quod cc majus miraculum est, quod de paucis granis per segetes multiplicatis pascit Dominus universum mundum, quam quod ex quinque panibus pavit quinque milia hominum. Sed illud nemo miratur: istud omnes mirantur, non quia majus est, sed quia rarius est. "

Quartum etiam ponit Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum, scilicet quod miraculum fit per publicam justitiam, sive per signa publicae justitiae ad eruditionem credentium. Et hoc est quod dicit Glossa Marci, xvi, 17, super illud: Signa eos qui crediderint. Dicit enim: " Signa in exordio Ecclesiae fuerunt, ut fides credentium miraculis nutriretur: propter quod fide jam confirmata, cessaverunt. "

Unde si omnia haec quatuor simul fiunt in ratione miraculi: tunc miraculum strictissime accipitur, et non dicitur miraculum opus magorum. Ordine enim naturae seminibus sparsis in elementis natura ligni in virgis mutata est et in dracones conversa. Cujus signum est, quod saepe in arboribus putrefactis loco medullae generatae serpentes inveniuntur et dracones, et maxime in arbore quae dicitur tilia. Unde cum daemones pro subtilitate naturae et agilitate subito valeant illa congregare, et per ea virgas in dracones producere, nihil faciunt super ordinem naturae existens: sed hoc quod secundum ordinem naturae paulatim operantis produceretur, velocius et repente producunt quam natura possit: et ideo tale opus proprie mirabile dicitur, et non miraculum.

Ad id quod contra objicitur, dicendum quod vinum secundum naturam fit ex aqua digesta per vitis virtutem, impuro putrefacto ejecto per depurationem quae fit in vite: sicut dicit Aristoteles in IV Meteororum, quod omnis digestio, et maxime ea quae praepausis dicitur, quae est in fructiferis lignorum et herbarum, est completio a naturali et proprio calore ex contrajacentibus passionibus perfecta. Sed hoc modo Christus non fecit vinum ex aqua, sed solo imperio suae voluntatis, cui omnis creatura obedit. Unde illa objectio supponit falsum, quae dicit, quod solum sit miraculum propter hoc quod factum sit subito: sed miraculum est, quia super ordinem naturae fuit elevatum, et secundum solam obedientiam creaturae ad voluntatem Dei perfectam. Nec opera magorum vel daemonum facta sunt subito, hoc est, in nunc: sed facta sunt velocius quam natura ex talibus seminibus possit ea producere. Et ideo dicunt quidam, quod facta sunt repente, hoc est, in non perceptibili tempore: propter quod mirabilia, et non miracula sunt.