265

sed papalis; haec autem sine voto- rum solemnium professione non imponitur.

Patres Tridentini autem hortan- tur christianos principes, ut auxi- lio sint Episcopis ad restituendam vel conservandam sanctimonialium clausuram. Ergo hi nullam excom- municationem contrahunt, si hor- tationem posthabeant; sine peccato gravi enim excommunicatio non in- curritur ; peccato autem quis ob- stringitur lege vel praecepto, non cohortatione. At e contra sub gravi idipsum praecipitur magistratibus saecularibus (i), iis scilicet, qui iu- risdictionem saecularem seu civilem exercent, uti sunt provinciarum praefecti, Praetores etc. Attamen ut hi excommunicationem incurrant potestate idonea instructi esse de- bent , qua esse possint Episcopis auxilio ad restituendam , vel con- servandam Sanctimonialium clausu- ram. Si enim vel lege prohibean- tur, ut nunc in Italia contingit, vel alia gravi causa impediantur quo- minus petitum auxilium ferant, vel grave damnum aut timere aut pati debeant, excommunicati dicendi non sunt; lex enim ecclesiastica non obbligai cum gravi incommodo.

(1) Quinam sint Magistratus saeculares describit Bonacina De Excomm. in

part. Disp. II, Q. IO, p nn ct. VII, n. 4. « Esse personas publicas, quae iurisdi-

ctionem saecularem exercent L. eum qui ff. de iurisd. omn. iud. ut hoc clarius

intelligatur adverte , alias varios fuisse magistratuum ordines , alii enim erant

magni, alii minimi et infimi, de quibus agit Bartolus, Alterius , Duardus. » In

hoc loco excommunicantur omnes Magistratus saeculares, cuiuscumque generis et

ordinis existant; quia illa dictio omnibus est universalis et nullum magistratum

excludit. Praetores, Iudices, Sectores civitatum, et alias iurisdictionem saecularem

exercentes, subiici huic excommunicationi, quia sub generali magistratuum nomine

comprehenduntur.

neque eiusmodi consuetudo inducta dici potest, si de contraria legisla- toris intentione constet, ut prorsus constat in praesentiarum, cum Pius Papa IX legem renovarit post per- spectum guberniorum contemptum, neque Episcopi ius amisisse invo- candi in re brachium saeculare di- cendi sunt, saltem quando et utcum- que poterunt; revolutionum autem tempore leges ecclesiasticae in de- suetudinem abiisse dici non pos- sunt. Violenta enim non durant: et Ecclesia revolutionibus ingruen- tibus iura sua intenta servari vult. Acquiescit autem pacis restitutae tempore, cum aliter iura sua ser- vare intacta nequit et ad evitanda graviora mala, ut ex historia con- stat.

Quis autem affirmare aliqua ve- ritatis specie potest, hodiernis in- gruentibus circumstantiis iuribus suis Ecclesiam renunciasse ? utique persecutionem ubique patitur, sed persecutio non est ratio amitten- dorum iurium, quamvis sit ratio patiendi.

Advertimus tamen, in Tridentino capite agi de clausura sanctimonia- lium quae vota solemnia emittunt ; non enim quaelibet clausura est,