652 EPISTOLA ENCYCLICA

vinae gratiae in animis hominum ; qui propterea luculenter tum in sacris litteris tum apud Ecclesiae patres, et regenerati et creaturae novae et consortes divinae naturae et filii Dei et del- fici similibusque laudibus appellantur. - Iamvero tam ampla bona non sine causa debentur quasi propria Spiritui Sancto. Ipse enim est Spiritus adoptionis filiorum, in quo elamamus : Abba, Pater; idemque paterni amoris suavitate corda perfun- dit : Ipse Spiritus testimonium reddit spiritui nostro quod su- mus filii Dei (1). Cui rei declarandae opportune cadit ea, quam Angelicus perspexit, similitudo inter utramque Spiritus Sancti operam ; quippe per eum ipsum et Christus est in sanctitate conceptus ut esset Filius Dei naturalis, et alii sanetifieantur ut sint filii Dei adoptivi (2). Ita, multo quidem nobilius quam in re rum natura fiat, ab amore oritur spiritualis regeneratio, ab Amore scilicet increato.

Huius regenerationis et renovationis initia sunt homini per baptisma: in quo sacramento, spiritu immundo ab anima de- pulso, illabitur pr imum Spiritus Sanctus, eamque similem sibi facit: Quod natum est ex Spiritu, spiritus est (3). Uberiusque per sacram confirmationem, ad constantiam et robur christia- nae vitae, sese dono dat idem Spiritus; a quo nimirum fuit vi- ctoria martyrum et virginum de illecebris corruptelarum trium- phus. Sese, inquimus, dono dat Spiritus Sanctus: Caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum, qui da- tus est nobis (4). Ipse enimvero non modo affert nobis divina munera, sed eorumdem est auctor, atque etiam munus ipse est supremum; qui a mutuo Patris Filiique amore procedens, iure habetur et nuncupatur altissimi donum Dei. - Cuius doni na- tura et vis quo illustrius pateat, revocare oportet ea quae in divinis litteris tradita sacri doctoris explicaverunt, Deum vide- licet adesse rebus omnibus in eisque esse, per potentiam, in quantum omnia eius potestati subduntur: per praesentiam, in quantum omnia nuda sunt et aperta oculis eius; per essentiam, in quantum adest omnibus ut causa essendi (5). At vero in ho- mine est Deus non tantummodo ut in rebus , sed eo amplius

(1) Rom. VIII, 15. 16.

(2) S. Th. 3*, q. x x x n , a. 1.

(3) Ioann. m, 7.

(4) Rom. v, 5.

(5) S. Th. I a , q. VIII, a. 3.