ARTICULUS IV.

Si seminales rationes sunt in rebus conditis aliquo modo, utrum a principio creationis inditae sint eis, vel postea ?

Quarto quaeritur, Si in rebus conditis sunt aliquo modo, utrum a principio creationis sint eis inditae?

Et videtur, quod a principio creationis sint inditae.

1. Per auctoritatem Ambrosii in Hexameron paulo ante inductam , ubi etiam dixit Augustinus: " Restat, quod ad utrumque res creatae a principio conditionis habiles factae sint, scilicet et ad solitum cursum naturae, et ad ea quae fiunt per miraculum super naturam. "

2. Adhuc, Rationes causales seu seminales sive etiam obedientiales, non possunt esse inditae materiae creatorum, nisi ex primo opifice mundi qui Deus est, et in quo est prima ratio factionis et productionis omnis rei, nec umquam fuit tempus a creatione mundi quo materia conditorum careret eis: ergo relinquitur, quod a conditione mundi omnes simul inditae sunt materiae creatorum.

Si hoc conceditur, tunc quaeritur, Utrum omnes inditae sint sicut una potentia, vel diversae ?

Et videtur, quod sint diversae.

Sicut enim dicit Aristoteles in II de Anima, potentiae determinantur per actus, et maxime potentiae passivae: de illis enim intelligitur quod in II de Anima dicit Aristoteles, quod actus sunt praevii potentiis secundum rationem, et objecta actibus. Actus autem diversi sunt valde: non enim potest esse idem actus supra naturam, et secundum naturam: quia neque ab eodem agente potest esse, nec ad eamdem speciem vel formam. Ergo videtur, quod a principio inditae sint ut diversae potentiae, et non ut una.

Contra:

1. Potentia obedientialis ad utrumque una est, licet diversis obediat motoribus: sed per rationem obedientiae, inditae sunt potentiae hujus materiae rerum creatarum: videtur ergo, quod inditae sint ut una, non ut diversae.

2. Adhuc, Licet generabilia et corruptibilia valde sint diversa, et secundum generativa, et secundum species generatas: tamen dicit Philosophus, quod una est materia omnium eorum. Et si una est materia, una est potentia: materia enim per analogiam potentiae ad actum determinatur. Ergo a simili, licet producta seminaliter consueto cursu naturae, et producta per miraculum supra naturam, sint diversa: cum tamen, ut dicit Augustinus, ad utrumque habilis sit facta materia creatorum, videntur esse unius potentiae.

3, Adhuc, Potentiae ad similes species sunt una: sed omne miraculum quodcumque legitur a Deo factum esse, vel per Angelos, semper est ad aliquam similem speciem naturae: caecus enim, quando accepit visum, similem in specie cum aliis videntibus per naturam accepit visum. Similiter cum claudus accepit gressum, similem accepit gressum cum aliis gradientibus per naturam. Eodem modo cum Virgo peperit, similem in forma et specie peperit hominem cum aliis qui sunt homines per naturam,

Sed eadem in specie est potentia quae est ad ea quae unius sunt speciei. Videtur ergo, quod potentia quae fundatur in ratione seminali, et quae fundatur in ratione causali ad miracula, sunt una et eadem.

Solutio. Ad primum quaesitum dicendum, quod procul dubio omnes potentiae, sive sint secundum rationes seminales, sive secundum rationes causales ad causam quae est supra naturam, sive secundum rationes obedientiae creaturae ad creatorem, omnes simul a primordio conditionis materiae creatorum inditae sunt, et non nisi a creatore.

Et hoc probant prima duo: et ideo concedenda sunt.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod potentiae illi inditae sunt ut diversae, et non ut una.

Et hoc probat primo inducta objectio, quae de necessitate procedit: potentia enim secundum causam seminalem, suscepta est in materia ut disposita ad actum: semen enim habet se et in ratione causae materialis dispositae, et in ratione efficientis, et in ratione formae per virtutem formativam quae est in ipso. Potentia autem quae est in materia secundum causalem rationem supernaturalem, et secundum rationem obedientiae, nuda est ab omni hujusmodi dispositione. Et hoc est quod dicit Augustinus, et ponitur in libro II Sententiarum, distinct. XVIII, quod non erat in costa, ut ex ea Heva fieret, sed ut ex ea operatione causae potentioris quam seminalis sit, fieri posset secundum modum quem ab aeterno conditor disposuit.

Ad id quod contra objicitur, dicendum ad primum, quod licet obedientialis una sit in genere ad hunc motorem vel. illum, tamen in specie dispositionis non est una.

Ad aliud dicendum, quod non est una potentia: nec objectio probat, quod fuit una in specie vel numero, sed quod fuit una in relatione ad fundamentum materiae in qua fundantur: et ita sunt istae una, in una enim materia fundantur.

Et quod dicit Augustinus, quod habiles sunt ad utrumque et faciles, non intelligit Augustinus de una et eadem habilitate sive facilitate, sed de diversis: seminales enim habilitate dispositionis ad motorem naturalem sunt: obedientiales autem et causales nullam habent dispositionem, nisi simplicem possibilitatem.

Ad ultimum dicendum, quod ex illa objectione non probatur, nisi quod sunt ad simile in specie seminales scilicet, et obedientiales: et hoc est ideo, quod seminales sunt ad institutionem naturae: obedientiales autem et causales sunt ad corruptae naturae restaurationem: nec potest corrupta natura restaurari, nisi per eadem et similia quibus instituta est: et ideo omne miraculum deducit ad aliquid simile naturae. Si tamen proportionetur potentia ad efficientem, statim apparet, quod non est una potentia: ad agentem enim naturalem in se habet unde obediat materia naturalis: ad causam autem supernaturalem non in se habet unde obediat, sed oportet, quod accipiat ab ipsa causa virtutem per quam possit obedire.