MEMBRUM V. Quid est cognoscere
ARTICULUS I. De medio quod est vestigium.
PARTICULA I. An vestigium Creatoris sit in creatura ?
ARTICULUS II. De medio quod est imago.
MEMBRUM III. Quanta sit simplicitas Dei ?
ARTICULUS I. Quid sit aeternitas ?
PARTICULA I. ''Quid sit aeternitas nomine ?
ARTICULUS II. Quid sit aeternum ?
MEMBRUM II. De aeviternitate sive aevo.
MEMBRUM III. De tribus passionibus propriis veritatis.
PARTICULA I. An omnis veritas sit aeterna ?
MEMBRUM IV. De oppositione veri et falsi.
ARTICULUS II. De communi intentione boni.
ARTICULUS III. De singulis differentiis bonorum.
ARTICULUS II Quis sit actus proprius summi boni ?
ARTICULUS I. Utrum omni bono opponatur malum ?
MEMBRUM I. Utrum in divinis sit generatio ?
MEMBRUM IV. Cujus sit procedere ?
MEMBRUM I. Quid sit in divinis esse Filium ?
ARTICULUS I. ''De multiplicitate verbi .
MEMBRUM I. De intentione principii.
MEMBRUM II. De ordine naturae in divinis ?
ARTICULUS I. Utrum ordo sit in divinis ?
MEMBRUM II. De definitione hujus nominis,
MEMBRUM IV. De comparatione personae ad essentiam .
ARTICULUS I. An Deus sit causa rerum formalis
MEMBRUM II. Utrum Deus sciat per medium vel non ?
MEMBRUM II. Utrum praescientia sit causa rerum
MEMBRUM IV. Utrum praescientia Dei falli possit
MEMBRUM I. Quid sit praedestinatio ?
MEMBRUM I. Quid sit reprobatio
MEMBRUM IV. Quibus modis sit providentia ?
ARTICULUS III. Quis sit providentiae proprius effectus ?
ARTICULUS V. De modis providentiae.
ARTICULUS II. Quid sit fatum ?
ARTICULUS I. Utrum Angelus impleat locum ?
TRACTATUS XIX. DE POTENTIA DEI.
MEMBRUM II. De causalitate divinae voluntatis ?
PARTICULA I. Utrum mala fiant voluntate Dei
TRACTATUS I. DE PRIMO PRINCIPIO.
ARTICULUS III. Unde in creaturis veniat mutabilitas ?
PARTICULA I. Quare creaturae dicantur
MEMBRUM I. De errore Platonis.
PARTICULA II. Utrum una materia sit omnium ?
PARTICULA III. Utrum materia sit aeterna
QUAESTIO XII. Ubi Angeli creati sunt ?
MEMBRUM I. De ratione naturaliter insita.
MEMBRUM II. Utrum memoria conveniat Angelis ?
PARTICULA I. Utrum Angeli intelligant per species ?
MEMBRUM IV. De voluntate in Angelis.
MEMBRUM. V. A quo causetur ista libertas in Angelo ?
MEMBRUM I. Quid appetierit malus Angelus ?
PARTICULA I. Utrum sensus sint in daemone?
ARTICULUS III. Utrum synderesis sit in daemone ?
MEMBRUM II. Quis sit actus superioris in inferiorem ?
MEMBRUM III. Qui sint modi tentandi, et quot ?
MEMBRUM II. De veris miraculis absolute.
ARTICULUS I. Quid sit miraculum
ARTICULUS III. Quid sit miraculosum ?
MEMBRUM II. Per quid fiant miracula ?
MEMBRUM IV. Ad quid mittantur Angeli ?
MEMBRUM I. Utrum Angeli loquantur
MEMBRUM II. Quo sermone Angeli loquantur ?
MEMBRUM II. De effectu custodiae Angelorum .
ARTICULUS I. Cujus naturae sit ista divisio
ARTICULUS III. De ordine dividentium et divisi .
PARTICULA III ET QUAESITUM SECUNDUM.
MEMBRUM III. De tertia hierarchia.
ET QUAESITUM SECUNDUM, De proprietatibus Archangelorum ?
ARTICULUS I. De hoc quod dies tribus modis accipitur.
ARTICULUS I. Quid dicitur firmamentum
MEMBRUM II. Utrum omnia ad hominem ordinentur ?
MEMBRUM II. Utrum Adam ex accepto stare potuit
MEMBRUM III. Quid sit superior portio rationis ?
MEMBRUM IV. Quid sit inferior portio rationis ?
MEMBRUM II. De actibus liberi arbitrii.
MEMBRUM III. Quid sit gratia definitione
ARTICULUS I. Quid sit synderesis ?
MEMBRUM III. Qualiter gratia differat a virtute
MEMBRUM I. Qualiter gratia augetur ?
MEMBRUM I. Quid sit virtus in genere ?
MEMBRUM II. Quid sit peccatum originale ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum originale definitione ?
ARTICULUS II. De causa originalis peccati.
ARTICULUS III. De modo traductionis originalis peccati.
MEMBRUM I. Quid sit concupiscentia sive fomes ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum
MEMBRUM I. Quid sit mortale peccatum ?
ARTICULUS I. Utrum inanis gloriae sit peccatum ?
ARTICULUS IV. In quo differat inanis gloria a superbia?
MEMBRUM II. De filiabus invidiae ?
MEMBRUM II. De filiabus acediae, quot et quae sint ?
MEMBRUM II. De filiabus avaritiae.
MEMBRUM II. De filiabus gulae.
MEMBRUM I. Quid sit personarum acceptio ?
?
Ad primum proceditur sic: Augustinus in libro de Utilitate credendi describens miraculum, dicit sic: " Miraculum est insolitum et arduum, ultra spem et facultatem admirantis apparens. "
Et ponuntur hic quatuor differentiae constituentes miraculum, scilicet quod sit arduum, quod insolitum, quod praeter spem admirantis, quod praeter facultatem. Et quaeritur, Penes quid accipiuntur istae differentiae ?
Multa enim ardua apparent quantum ad causam, sicut eclipsis solis et lunae, et apparitio stellae cometae, quae apparet in mortibus regum, sicut dicit Albumazar in libro de Magnis accidentibus mundi, Et haec etiam sunt insolita: et tamen non dicuntur esse miracula, sed naturalia.
Videtur ergo, quod miraculum non sit arduum et insolitum: i. Si enim, arduum et insolitum sunt differentiae constitutivae miraculi., omni et soli debent convenire: dicit enim Philosophus in VII primae philosophiae, quod differentiae ultimae constitutivae convertuntur cum specie diffinita.
2. Adhuc, Ex arduo et insolito apparente oritur admiratio, et, sicut dici
Damascenus, admiratio est timor in magna phantasia: ex admiratione autem, ut dicit Philosophus in I primaephilosophiae, oritur inquisitio et quid et propter quid sit: et hoc est omne illud de quo est philosophia: unde ibidem dicit Philosophus, quod ex admirari et tunc et nunc philosophari inceptum est: et in principio de Anima (ubi comparat unam scientiam alteri per subjecta) dicit, quod una scientia alia melior et honorabilior est, ex eo quod meliorum et mirabiliorum est, sicut scientia de anima, quam scientia de corpore. Videtur ergo, quod omne id de quo est philosophia, sit arduum et insolitum: de eo enim quod locatum est sub notitia nostra et solitum sensibus, non surgit admiratio, nec per consequens inquisitio. Videtur ergo, quod omne id de quo philosophia est, miraculum sit, quod falsum est. Videtur ergo, quod miraculum non sit arduum et insolitum per definitionem: cum arduum et insolitum non soli, miraculo conveniant.
3. Adhuc, Dicitur quod est ultra spem : et contra hoc videtur esse quod dicitur, Luc. iv, 38, quod surgens Jesus de synagoga, intravit in domum Simonis: socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus, et rogaverunt illum pro ea, scilicet discipuli. Si autem rogaverunt, speraverunt quod sanaret eam: ergo sanatio socrus Petri non fuit sine spe: ergo non fuit miraculum, quod falsum est.
4. Eadem objectio est de hoc quod dicit Augustinus in libro de Utilitate credendi, quod, aliquis sperans se sanandum, habens fidem in verbo Domini, Marc, xvi, 18: Super aegros manus imponent, et bene habebunt: rogat sanctum virum ut imponat sibi manum, et sic sanetur. Illius enim sanitas non videtur esse miraculum, cum non sit praeter spem.
5. Adhuc, Eadem omnino est objectio de hoc quod dicitur, Act. v, 15, quod in plateis ponebantur infirmi in lectulis et grabatis, ut, veniente Petro, saltem umbra illius obumbraret quemquam illorum, et liberarentur ab infirmitatibus suis. Quia nisi spem habuissent liberationis, in plateis non posuissent. Sanatio ergo illorum et liberatio non fuit praeter spem: ergo non fuit miraculum, quod falsum est: male ergo in definitione miraculi ponitur, ultra spem.
6. Similiter, Objicitur contra hoc quod dicitur, " Praeter sive ultra facultatem admirantis existens sive apparens. " Si enim facultas ad virtutem operativam refertur, scilicet quod hoc sit miraculum, quod non potest facere admirans, multa naturalia erunt miracula, sicut floritio arborum, quae est supra humanam virtutem operativam: cum tamen nec hoc miraculum, nec mirabile sit. Si autem est supra facultatem rationis cujus est mirari: tunc quod uni est miraculum, non erit alteri mirabile vel miraculum: sicut est quod dicit Aristoteles in I primae philosophiae, de hoc quod est, diameter est asimeter costae, nihil mirabitur vir geometricus: multum tamen mirabitur vir non geometricus, si aliquid finitorum alii finito commensurari non potest secundum numerum aliquem in partibus finitorum acceptum.
7. Adhuc, II Machab, vii, 22, mater dixit filiis: Nescio qualiter in utero meo apparuistis : neque enim ego ipsa spiritum et animam donavi vobis et vitam, et singulorum membra non ego ipsa compegi. Ergo conceptus filiorum matri fuit praeter vel ultra facultatem operationis vel rationis. Videtur ergo, quod fuerit ei miraculosus et mirabilis, quod falsum est.
Solutio, Dicendum, quod quatuor differentiae ponuntur in definitione miraculi, quarum duae primae miraculo conveniunt secundum esse, miraculi, et secundum id quod est miraculum, quae sunt arduum, et insolitum. Et dicitur
arduum, quod supra potentiam sive facultatem naturae in potestate altioris causae locatum est. Et dicitur insolitum, quod praeter naturae cursum solitum producitur in esse. Et illae duae differentiae causae sunt sequentium duarum, quae describunt miraculum secundum quod subjacet admirationi admirantis: ab eo enim, dicitur miraculum, et mirabile, sicut in Psalmo cxvii, 23: A Domino factum est istud, et est mirabile in oculis nostris. Et ejus quod est praeter spem, causa est illa, quod est arduum: ex hoc enim quod Iocatur in altiori causa quam natura sit, praeter spem est admirantis: praeter spem, dico, naturae, hoc est, quam concipit aliquis ex potentiis naturalibus, sicut accipitur spes in epist, ad Roman, iv, 18, ubi dicitur: Qui contra spem in spem credidit. Glossa ibidem: " Contra spem naturae in spem gratiae. " Ab eo autem quod dicitur insolitum, causatur illa quae est praeter facultatem admirantis: et intelligitur communiter facultas de virtute operativa et de virtute cognitiva: admirans enim de virtute operativa, non potest nisi in illud quod, est de solito cursu naturae.
Similiter cum omnis cognitio nostra sit de ente et formetur ab ipso: nec cognoscamus aliquid perfecte, nisi cujus causam cognoscimus, et quoniam illius est causa, et quoniam impossibile est aliter se habere, id quod est praeter solitum cursum naturae, per causam non possumus cognoscere per cognitionem naturalem. Et ita cum miraculum fit non solito cursu, nec cognitiva, nec virtute operativa, possumus in illud, sed utroque modo deficimus ab ipso: et hic defectus vocatur stupor. Act. iii, 10: Impleti sunt stupore ei exstasi in eo quod contigerat illi, scilicet aeneae, quem miraculose sanaverat Petrus. Et sic stupentes agonizamur ad ipsum, sicut ad altum supra nos locatum et insoli- tum: et ipsa agonia vocatur admiratio.
His itaque praelibatis, facile est respondere ad objecta.
Ad primum enim dicendum, quod, eclipsis et cometes nec ardua nec insolita sunt simpliciter, licet forte nobis vel alicui sint ardua. In causis enim naturalibus sunt locata, per quas etiam sunt demonstrabilia: quod non posset esse nisi essent universalia et de omni et semper et ubique et per se. Et haec quidem sunt in causa, quamvis in singulari accepta non sint sic. Quotiescumque enim luna supponitur soli corporaliter et diametraliter, semper et ubique est eclipsis in omnibus locis ad quae diametraliter extenditur oppositio secundum latitudinem. Et quotiescumque vapor incensus, qui cometes dicitur, fortissime attrahitur a stella infausta, cujus scintillatio est super regnum aliquod, vel super septimum ab ascendente numeratum nativitatis hominis alicujus, sive regis, sive alterius, semper ubique significatur funerea stella praevalere super ipsum in omnibus infaustis a morte et subversione: et sic cometes ubique et semper et in omni et per se significat mortes et subversiones, maxime si tempore ascensionis cometes respectu plenae inimicitiae respiciatur a Marte et Saturno. Unde talia nec ardua sunt, nec insolita, nec supra spem et facultatem admirantis locata simpliciter, nisi forte secundum quid et ad aliquid.
Ad aliud dicendum eodem modo: id enim de quo est philosophia, non est arduum et insolitum simpliciter, sed quoad nos tantum.
Ad aliud dicendum, quod cum dicitur, quod est praeter spem, intelligitur de spe quae est exspectatio illius quod exspectatur ex virtutibus naturalibus proveniens: et talem spem non habebant illi qui rogabant Dominum pro socru Petri, sed habebant spem gratiae ex illuminatione fidei provenientem: et ideo sanatio socrus Petri miraculosa fuit.
Omni eodem modo respondendum est ad duo sequentia: illi enim sic liberati, spem habebant gratiae ex illuminatione fidei provenientem: et praeter illam spem nihil fit in miraculo, quinimo talis fides et talis spes saepe impetrant miraculum a Domino.
Ad aliud dicendum, quod dicitur ultra spem et facultatem naturae non admirantis: et sic nec floritio arborum, nec, incommensuratio diametri ad costam, dicuntur esse ultra spem et facultatem naturae: omnia enim haec exspectantur ex facultate naturae producenda: sed actus admirationis potest convenire uni et non alteri, cum tamen res in se, nec mirabilis sit, nec miraculosa.
Ad ultimum dicendum, quod licet mater non sufficienter potuerit vel cognoverit conceptum filiorum in utero: scivit tamen, quod per potentias naturales hoc operaretur Deus: et ideo talia nec fuerunt miracula, nec mirabilia: licet ipsa in talibus miraretur modum operationis divinae. Et hoc est quod dicitur, Eccle, v, 1, 5: Ne temere quid loquaris :... neque dicas coram Angelo: Non est providentia. Et infra, xi, 5: Quomodo ignoras quae sit via spiritus, et qua ratione compingantur ossa in venire praegnantis: sic nescis opera Dei, qui fabricator est omnium.