MEMBRUM V. Quid est cognoscere
ARTICULUS I. De medio quod est vestigium.
PARTICULA I. An vestigium Creatoris sit in creatura ?
ARTICULUS II. De medio quod est imago.
MEMBRUM III. Quanta sit simplicitas Dei ?
ARTICULUS I. Quid sit aeternitas ?
PARTICULA I. ''Quid sit aeternitas nomine ?
ARTICULUS II. Quid sit aeternum ?
MEMBRUM II. De aeviternitate sive aevo.
MEMBRUM III. De tribus passionibus propriis veritatis.
PARTICULA I. An omnis veritas sit aeterna ?
MEMBRUM IV. De oppositione veri et falsi.
ARTICULUS II. De communi intentione boni.
ARTICULUS III. De singulis differentiis bonorum.
ARTICULUS II Quis sit actus proprius summi boni ?
ARTICULUS I. Utrum omni bono opponatur malum ?
MEMBRUM I. Utrum in divinis sit generatio ?
MEMBRUM IV. Cujus sit procedere ?
MEMBRUM I. Quid sit in divinis esse Filium ?
ARTICULUS I. ''De multiplicitate verbi .
MEMBRUM I. De intentione principii.
MEMBRUM II. De ordine naturae in divinis ?
ARTICULUS I. Utrum ordo sit in divinis ?
MEMBRUM II. De definitione hujus nominis,
MEMBRUM IV. De comparatione personae ad essentiam .
ARTICULUS I. An Deus sit causa rerum formalis
MEMBRUM II. Utrum Deus sciat per medium vel non ?
MEMBRUM II. Utrum praescientia sit causa rerum
MEMBRUM IV. Utrum praescientia Dei falli possit
MEMBRUM I. Quid sit praedestinatio ?
MEMBRUM I. Quid sit reprobatio
MEMBRUM IV. Quibus modis sit providentia ?
ARTICULUS III. Quis sit providentiae proprius effectus ?
ARTICULUS V. De modis providentiae.
ARTICULUS II. Quid sit fatum ?
ARTICULUS I. Utrum Angelus impleat locum ?
TRACTATUS XIX. DE POTENTIA DEI.
MEMBRUM II. De causalitate divinae voluntatis ?
PARTICULA I. Utrum mala fiant voluntate Dei
TRACTATUS I. DE PRIMO PRINCIPIO.
ARTICULUS III. Unde in creaturis veniat mutabilitas ?
PARTICULA I. Quare creaturae dicantur
MEMBRUM I. De errore Platonis.
PARTICULA II. Utrum una materia sit omnium ?
PARTICULA III. Utrum materia sit aeterna
QUAESTIO XII. Ubi Angeli creati sunt ?
MEMBRUM I. De ratione naturaliter insita.
MEMBRUM II. Utrum memoria conveniat Angelis ?
PARTICULA I. Utrum Angeli intelligant per species ?
MEMBRUM IV. De voluntate in Angelis.
MEMBRUM. V. A quo causetur ista libertas in Angelo ?
MEMBRUM I. Quid appetierit malus Angelus ?
PARTICULA I. Utrum sensus sint in daemone?
ARTICULUS III. Utrum synderesis sit in daemone ?
MEMBRUM II. Quis sit actus superioris in inferiorem ?
MEMBRUM III. Qui sint modi tentandi, et quot ?
MEMBRUM II. De veris miraculis absolute.
ARTICULUS I. Quid sit miraculum
ARTICULUS III. Quid sit miraculosum ?
MEMBRUM II. Per quid fiant miracula ?
MEMBRUM IV. Ad quid mittantur Angeli ?
MEMBRUM I. Utrum Angeli loquantur
MEMBRUM II. Quo sermone Angeli loquantur ?
MEMBRUM II. De effectu custodiae Angelorum .
ARTICULUS I. Cujus naturae sit ista divisio
ARTICULUS III. De ordine dividentium et divisi .
PARTICULA III ET QUAESITUM SECUNDUM.
MEMBRUM III. De tertia hierarchia.
ET QUAESITUM SECUNDUM, De proprietatibus Archangelorum ?
ARTICULUS I. De hoc quod dies tribus modis accipitur.
ARTICULUS I. Quid dicitur firmamentum
MEMBRUM II. Utrum omnia ad hominem ordinentur ?
MEMBRUM II. Utrum Adam ex accepto stare potuit
MEMBRUM III. Quid sit superior portio rationis ?
MEMBRUM IV. Quid sit inferior portio rationis ?
MEMBRUM II. De actibus liberi arbitrii.
MEMBRUM III. Quid sit gratia definitione
ARTICULUS I. Quid sit synderesis ?
MEMBRUM III. Qualiter gratia differat a virtute
MEMBRUM I. Qualiter gratia augetur ?
MEMBRUM I. Quid sit virtus in genere ?
MEMBRUM II. Quid sit peccatum originale ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum originale definitione ?
ARTICULUS II. De causa originalis peccati.
ARTICULUS III. De modo traductionis originalis peccati.
MEMBRUM I. Quid sit concupiscentia sive fomes ?
MEMBRUM III. Quid sit peccatum
MEMBRUM I. Quid sit mortale peccatum ?
ARTICULUS I. Utrum inanis gloriae sit peccatum ?
ARTICULUS IV. In quo differat inanis gloria a superbia?
MEMBRUM II. De filiabus invidiae ?
MEMBRUM II. De filiabus acediae, quot et quae sint ?
MEMBRUM II. De filiabus avaritiae.
MEMBRUM II. De filiabus gulae.
MEMBRUM I. Quid sit personarum acceptio ?
De anagogicis significationibus in particulari ?
Secundo quaeritur de anagogicis significationibus in particulari.
Et hoc quaeritur ratione ejus quod dicitur in illo cap. Sed ubi Deum hominibus, propter verbum Augustini quod ibi inducitur de tertio libro de Trinitate, ubi sic dicit Augustinus: " Quaerendum est in illis antiquis corporalibus formis et visis, utrum ad hoc opus tantum creatura formata sit, in qua Deus, sicut tunc oportuisse judicavit, humanis ostenderetur adspectibus: an Angeli qui jam erant ita mittebantur, ut ex persona Dei loquerentur, assumentes corporalem speciem de creatura corporea in usum ministerii sui, an ipsum corpus suum cui non subduntur, sed subditum regunt, mutantes atque vertentes in species quas vellent accommodatas atque aptas actionibus suis secundum attributam sibi a creatore potentiam . " Hic patet, quod Augustinus ponit in quaestione, utrum Angeli quando ex persona Dei mittuntur ad homines, creent sibi nova corpora in quibus appareant: an tunc corpora sua quae prius habuerunt, mutent in formas grossiores.
Et videtur, quod corpora quae prius habuerunt, mutent in formas grossiores, quibus hominibus apparere possint.
1. Dicit enim Augustinus, in libro III super Genesim ad litteram , et ponitur a Magistro in libro II Sententiarum, distinct. VIII, cap. Solet etiam in quae-stione versari, ubi Magister dicit sic: " Quod aliqui putant innitentes verbis Augustini, qui dicere videtur, quod Angeli omnes ante confirmationem vel. lapsum corpora aerea habuerint de puriori ac superiori aeris parte formata, ad faciendum habilia, non ad patiendum: et Angelis bonis qui perstiterunt, talia sunt observata corpora, ut in eis possint facere, et pati: quae tantae sunt tenuitatis, ut a mortalibus videri non valeant, nisi supervestita aliqua forma grossiori: qua assumpta videntur, depositaque videri desinunt. "
2. Adhuc, Ibidem subdit Magister verba Augustini sic: " Angelis vero malis mutata sunt in casu corpora in deteriorem qualitatem spissioris aeris. "
3. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Sicut a loco digniori in inferiorem locum, id est, in caliginosum aerem dejecti sunt: ita illa corpora tenuia mutata sunt et transformata in deteriora corpora et spissiora, in quibus possint pati a superiori elemento, id est, ab igne. " Et ex hoc accipitur idem quod prius, quod Angeli a principio corpora habent, quae mutant in grossiores et tenuiores formas, prout competit ministerio eorum.
4. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Daemones aerea dicuntur animalia, quia corporum aereorum natura vigent: nec per mortem dissolvuntur, quia praevalet in eis elementum aptius ad faciendum, quam ad patiendum. Ad patiendum enim humor et humus: ad faciendum aer et ignis aptitudinem praebent. "
5. Adhuc, Augustinus, ibidem, cc Transgressores Angeli cum principe suo nunc diabolo tunc Archangelo, non mirum si post hoc peccatum in hanc caliginem detrusi sunt. Neque etiam hoc mirum est, si conversi sunt ex paena in aeream qualitatem qua possunt ab igne pati. "
6. Adhuc, Damascenus dicit, quod Angeli non simpliciter sunt incorporei, sed in comparatione Dei, qui solus est incorporeus: et hoc dicit in libro II de Fide orthodoxa, his verbis: " Incorporeus autem et immaterialis dicitur Angelus quantum ad nos: omne enim creatum comparatum ad Deum, qui solus incorporeus est, crassum et materiale invenitur: solus enim essentialiter et immaterialis et incorporeus Deus est . " Videtur ergo ex omnibus his, quod Angeli non assumant nova corpora quando mittuntur, sed sua sibi concreata corpora de superiori et puriori aere facta mutent in formas quas voluerint. Sed contra hoc est, quod ,
1. Expresse dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus, ubi dicit et probat, quod in Angelis non sit malum: et dicit sic: " Enuntiat divinam bonitatem boniformis Angelus: imago enim Dei Angelus, manifestatio occulti, luminis, speculum purum, clarissimum,, incontaminatum, incoinquinatum, immaculatum, suscipiens totam (si est conveniens dicere) pulchritudinem boniformis deiformitatis . " Haec autem nulli corporeae creaturae quae per naturam corporea est, convenire possunt. Ergo Angelus per naturam corporeus non est.
2. Adhuc, Damascenus in libro II de Fide orthodoxa, dicit, quod " Angelus est substantia intellectualis, arbitrio libera . " Nulla corporea substantia intellectualis est, cujus esse substantiale intellectuale est, et non sensibile. Ergo Angelus per naturam corporea substantia non est.
3. Adhuc, In libro II Sententiarum, distinct. II, cap. Et quia: " Eamque hoc modo distinxit, hoc est, rationalem creaturam, ut pars in sui puritate permaneret, nec corpori, uniretur, scilicet Angeli: pars corpori jungeretur, scilicet animae. " Ergo Angeli numquam fuerunt, nec erunt corporei.
Ulterius videtur, quod nec corpora debeant assumere,
1. Per rationem Dionysii, quia quod inductivum est erroris, a Theologis non debet describi: sed si corporibus assumptis in figuris corporalibus describuntur Angeli, ut homines, leones, boves, sicut, Ezechiel, i, 4 et seq., continetur, et Apocal, ix, 7 et seq., et Ezech, ix, 2 et seq., et xl, 3 et seq., legentes hoc possunt induci in errores, quod credant Angelos esse homines vel leones vel boves vel aliquid talium: quod error est: ergo talibus formis non debent describi in theologia.
2. Adhuc, Frustra, vanum, inutile, non sunt in operibus naturae: sed quaecumque facit Angelus assumpto corpore, potest facere sine corpore aequali facilitate vel majori, sicut probatum est in primo libro Sententiarum, distinct. XXXVII, quaestione de motu Angelorum in corporibus assumptis: ergo frustra et vane et inutiliter assumunt corpora, quod non congruit operibus divinis.
Solutio. Dicendum ad primam partem hujus membri, quod stultum et fatuum est dicere, quod Angeli a principio habuerunt corpora naturaliter sibi unita: et dictum est secundum quosdam Philosophos Stoicos, quorum unus fuit Apuleius, et alter Hermes Trismegistus, qui et in hoc et in aliis multis erronea dixerunt et fidei non congruentia.
Ad primum ergo dicendum, quod Angeli a principio creationis corpora nulla habent, sed sunt substantiae spirituales, incorporeae, intellectuales sive rationales: nec quando mittuntur ut corporaliter appareant, creantur eis corpora nova quibus uniantur: sed ipsi per potentiam eis a Deo datam, de aere assumunt corpora: et habent potestatem illa figurandi et solidandi in figuras quas volunt, quae ministerio illi congruunt ad quod tunc mittuntur. Et quod Augustinus videtur dicere contrarium, dicit secundum opinionem, et non secundum assertionem.
Ad aliud omni eodem modo dicendum est: et hoc expresse dicit Magister in libro II Sententiarum, distinct. VIII, cap. Ecce his verbis.
Ad sequens omni eodem modo respondendum est, praeter hoc solum, quod hoc non secundum opinionem, sed assertive dicit, quod post lapsum a superiori in inferiorem locum dejecti sunt. Quod autem mutata sint eis corpora in deteriorem qualitatem qua pati possint, non est nisi secundum opinionem dictum.
Ad aliud similiter dicendum est: probatum est enim superius, in quaestione de casu daemonum, quod Angeli mali per naturam spiritus, qua spiritus sunt, paenis subjiciuntur incendii infernalis, et non per naturam alicujus corporis. Et quod daemones dicuntur aerea animalia natura, non est dictum nisi secundum errorem Stoicorum: nec Augustinus dicit, quod sint animalia talia, sed dicuntur talia.
Ad aliud penitus est eadem solutio.
Ad dictum Damasceni dicendum, quod Damascenus non dicit Angelos esse corporeos a natura corporum et substantia, sed a proprietate corpus sequente, quae est localitas: quia sicut corpus loco circumscribitur, ita quod nihil sui extra locum invenitur, ita Angelus loco definitur, ita quod nihil sui extra locum invenitur in quo definitur. Et hoc modo Deus solus incorporeus est et incircumscriptus et illocalis: quia licet sit in omni loco, tamen extra quemlibet locum totus invenitur.
Tria quae in contrarium objiciuntur, procedunt et concedenda sunt.
Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod theologia non describit Angelos in figuris corporalibus, ut notetur, quod tales sint per naturam: sed ut ex figuris corporum intelligatur quid acturi veniant, ut dicit Dionysius, secundum proportionem talium figurarum ad proprios actus. Unde dicit Dionysius, quod frequenter describuntur in materialibus et ignobilibus, ut ex ipsa ignobilitate corporum, in quibus apparent, notetur quod nihil talium sunt Angeli per naturam, sed quod sunt ad usum ministerii accommodata corpora talia: et ideo non frustra, inutilia et vana, sed potius significantia qualitatem ministerii quod acturi veniunt. Unde dicit Dionysius , quod talium corporum figurae proportionabiliter ad dissimiles qualitates referendae sunt: ut si venit in igne, qui mobilis est, acutus, et luminosus, intelligatur Angelus ardens charitate, lucens intelligentiae perspicacitate, accensivus in divinas contemplationes et bonitates desiderii affectione. Si venit in figura hominis, qui statura rectus est inter animalia, et solus intellectualis per differentiam constitutivam, et sensibile in eo est minimum, ut dicit Dionysius, et qui per sensibile in esse specifico non constituitur sicut caetera animalia: intelligatur Angelus per justitiam rectus, per intellectum ad Deum erectus, nihil habens communitatis ad sensibilia materialia. Et si describitur alatus, cum alis plenis oculis, per alas intelligatur altivolus in divinas contemplationes, per oculosas alas intelligatur deividus et circumspectus, per manus intelligatur diligenter ad intellectum operativus, quia manus instrumentum intellectus est, ut dicit Aristoteles in libro XII de Animalibus. Per pedes intelligatur mobilis et circumambulativus in Dei obedientia et ministerio, per scapulas et dorsum intelligatur supportativus onerum et laborum hominum ad quos mittitur. Si venit in specie venti vel nubis, quae secundum substantiam sunt incomprehensibilia sensu, intelligatur spiritualis naturae esse, evocans et erigens cor hominis ad cultum virtutum. Si venit in specie furibundi animalis, sicut in
leone, intelligitur quod venit punire peccatores, et nuntiare iram Dei procedentem in ipsos: unde etiam Dionysius dicit: " Cum vasis interitus apparuerunt, Ezechiel, ix, 2 et seq., ubi dicitur, quod sex viri veniebant.,, et uniuscujusque vas interitus in manu sua, hoc est, secures, quibus significabant mactandos esse peccatores, super quos non erat signatum Thau: et carbones ejiciebant super civitatem, significantes civitatem esse incendendam, et rugitum comminationis divinae sicut a leone esse emissum. Amos, iii, 8: Leo rugiet, quis non timebit? Et si venit cum instrumentis aedificandi, sicut, Apocal, xi, 1 et seq., ubi Angelus apparuit cum funiculo mensorio et arundine, significat illum populum ad quem sic venit, mensura virtutum esse mensurandum in divinas aedificationes, in quibus habitat Deus. I ad Corinth. iii, 9: Dei agricultura estis, Dei aedificatio estis. Similiter in figura bovis signatur potestas ventilandi contraria per cornua. In figura autem aquilae, altivolum in contemplatione, et regale per dignitatem: quod intendunt in his ad quos mittuntur construere, et quod parati sunt excolere cor ad cultum justitiae, sicut bos colit terram. Similiter dicit Dionysius, quod per nares signantur discretivae virtutes bene olentis et male famae coram Deo, quam ingerunt hominibus. Per os, dentes, linguam, labia, signantur gustativae et visivae virtutes bonitatis et dulcedinis divinae, quas afferunt hominibus. I Reg. xiv, 29: Vidistis quia illuminati sunt oculi mei, eo quod gustaverint paululum de melle isto. Similiter dicit, quod per fluvios significatur affluentia gratiae divinae quam nuntiare veniunt.
Et hoc modo omnia corporalia in quibus Angeli apparent, ad anagogicas docet referre significationes: et ideo perutiles et necessariae sunt hominibus, quibus Angeli deputantur in custodiam.