302

legem latam exequi curaverint, a quolibet possunt absolvi, lucris non- dum restitutis. Clemens IX enim delinquentes tantum qui ex illicitis negotiationibus lucra perceperunt absolvendos interdixit, nisi prius lucra restituerint ; Superiores au- tem provinciales et generales nisi delinquentes puniverint , saltem per amotionem a loco quo delique- runt. Cum ergo Superioribus aliis non edixerit absolutionem esse denegandam nisi prius lucra resti- tuantur a delinquentibus, possunt ante horum restitutionem absolvi, nec delinquentium mora eis no- cere potest.

Restitutio autem locorum Ordina- riis, seu eorum Vicariis in spiritua- libus generalibus, aut Officialibus, vel Apostolicis Vicariis, seu pro Vicariis est facienda, qui lucra re- stituta erogare debent in usum et commodum pauperum, hospitalium, Seminariorum ecclesiasticorum ac operariorum. Non tamen religio- num, congregationum, societatum, etiam Iesu, seu Instituti eorum qui in praemissis, vel circa ea delique- rint, sed aliorum non delinquen- tium.

Haec sed vero quantum ad ex- communicationem attinet: ceterae illatae poenae, ex. gr. privationis vocis activae et passivae, officiorum, etc. subsistunt; etenim per Con- stitutionem Apostolicae Sedis nihil circa illas innovatum reperitur, ut non semel observavimus.

alia de causa iniusta ; ideoque quan- tum ad iustitiam commutativam attinet nihil delinquentes restituere tenentur. Sapientissime igitur, et misericorditer Romani Pontifices exceperunt articulum mortis, quia in eo constituti talibus in circum- stantiis physicis vel moralibus ver- sari possunt, ut nec prudens sit, nec aliquando possibile ad lucra percepta restituenda eos compel- lere ; ideoque censentur Romani Pontifices poenam relaxare ne ani- mae in aeternum pereant. Quid igi- tur? Num ne delinquentes eius- modi in articulo mortis constituti non sunt a Confessario monendi ut lucra percepta restituant?

Putamus hoc remitti confessario- rum prudentiae, qui omnibus per- pensis decernere debent quid pro infirmi aeterna salute expediens fuerit : idque ex lege. Si enim Cle- mens IX interdixit absolutionem negotiatoribus aut mercatoribus no- stris conferre dum sanitate fruun- tur, nisi prius lucra restituant, hanc autem conditionem pro iis qui in articulo mortis versantur praeter- misit, non possunt Confessarii onus imponere quod imponendum esse ex lege non constat.

Haec vero relate ad delinquentes, eos scilicet qui eiusmodi nego- tiationes et mercaturas etiam se- mel exercuere.

At relate ad Superiores imme- diatos, vel. provinciales aut gene- rales non ita ; hi enim, dummodo