MEMBRUM II,

De secunda definitione hierarchiae ?

Secundo quaeritur de secunda definitione quae est haec: " Hierarchiam qui dicit, sacram quamdam universaliter declarat dispositionem, imaginem divinae speciositatis in ordinibus et scientiis hierarchicis propriae illuminationis sacrificantem mysteria, et ad proprium principium ut licet assimilatam. "

1. Quaeritur ergo primo de hoc quod dicit, Sacram quamdam universaliter declarat dispositionem: cum enim dicitur, Sacram quamdam, infinitum est et vagum quod dicitur, et non determinatum: per infinitum autem et vagum nihil definitur et determinatur: ergo hoc modo hierarchia non debuit definiri.

2. Adhuc, Dispositio non est nisi situs vel qualitatis: dicit enim Philosophus in Sex principiis, quod dispositio est quaedam partium ordo secundum differentias loci vel situs: situs autem in Angelis non est, quia non sunt corporales: ergo per talem dispositionem angelica hierarchia non debuit definiri.

Si forte dicatur, quod situs est ibi dispositio qualitatis, secundum quod una species qualitatis est dispositio vel habitus. Contra hoc est, quod dispositio sic est imperfectum quid, sicut natura disponitur ad formam, et est imperfecta ad illam,

3. Adhuc, Videtur male dicere cum dicit, Universaliter quamdam declarat dispositionem: hoc enim significare videtur multitudinem declarandum: cum, sicut dicit Philosophus in VII primae philosophiae, ea quae ponuntur in definitione, ponuntur in ea ut unum, et non ut multa.

4. Adhuc, Inconvenienter dicitur, quod, nomen hierarchiae declarat definitionem: cum potius e converso definitio declaret nomen, quam nomen definitionem.

5. Adhuc quaeritur. Quare potius dicatur, Divinae speciositatis, quam divinae bonitatis, vel potentiae, vel veritatis.

6. Adhuc, Cum in definitione praehabita posuerit ordinem, scientiam., et actionem, quare hic facit mentionem de ordinibus et scientiis et potentiis hierarchicis, et tacet de actione?

7, Adhuc, Quaeritur de hoc quod dicit, Imaginem, Dicit enim Augustinus in sermone de imagine, quod ubi imago, continue similitudo: sed non ubi similitudo, continue imago. Et causa dicti est, ut ipse dicit, quod imago dicit expressam et plenam similitudinem: similitudo autem non. Unde Hilarius in libro X de Trinitate dicit, quod " imago est rei ad rem coaequandam et imaginandam species indifferens: " talem autem similitudinem plenam et expressam Angeli non habent cum divina speciositate: ergo videtur, quod male dicatur, Imaginem divinae speciositatis.

8. Adhuc, Quaeritur de hoc quod dicit, Propriae illuminationis sacrificantem mysteria. Non enim proprium est, quod aliunde est habitum: sed in praehabita definitione ex verbis Dionysii, determinatum est quod illuminationes Angelorum sunt inditae eis a Deo: ergo non sunt propriae.

9. Adhuc, Dionysius in Caelesti hierarchia dicit sic: " Est unicuique hierarchiam sortientium perfectio, hoc est, secundum propriam analogiam in Dei imitationem ascendere: et omnium divinius, ut eloquia aiunt, Dei cooperatorem fieri, et ostendere divinam in seipso actionem secundum quod possibile est relucentem. Utpote quoniam ordo hierarchiae est quosdam quidem purgari, quosdam vero purgare: et quosdam quidem illuminari, quosdam vero illuminare: et quosdam quidem perfici, quosdam vero perficere . " Quaeratur ergo, quare hic facit mentionem de illuminatione, et non de purgatione vel perfectione?

10. Adhuc, Quaeritur de hoc quod dicit, Sacrificantem mysteria: mysteria enim in Graeco, Latine sonat occulta: occulta autem illuminationi non conveniunt, sed manifesta: videtur igitur, quod potius deberet dici, Propriae illuminationis sacrificantem manifesta, quam mysteria.

11. Adhuc quaeritur, Per quem mo- dum sacrificat ? Sacrificia enim sacra efficiuntur per hoc, quod Deo offerunt, et sic de non sacro fit sacrum: illuminationes autem non efficiuntur sacrae per hoc, quod ad Deum referuntur: sed potius sacrae sunt per hoc, quod in theophaniis a sacratissimo lumine descendunt: hierarchia ergo angelica non sacrificat mysteria illuminationum, sed sacratis utitur.

12. Adhuc, Quaeritur de hoc quod dicit, Ad proprium principium ut licet assimilatam. Si enim per principium intelligitur Deus: ille non est proprium principium, sed commune omnibus: proprium enim est, ut dicit Donatus, quod uni soli convenit.

13. Adhuc, Omnibus licet et omni modo assimilare se illuminationi divinae: non ergo deberet dicere, Ut licet: quia hoc videtur specialem quemdam et coarctatum modum liciti ponere.

Solutio. Dicendum quod prima definitio de qua jam habitum, est, data est per essentialia hierarchiae: et colligit ea quae hierarchiam essentiant, quae sunt ordo, scientia, et actio. Ista autem data est per comparationem exempli ad exemplar: quia sicut thearchia in qua supercaelestis hierarchia est, ordine sive dispositione sacra diffundit illuminationes, quibus purgat, illuminat, et perficit inferiora, et ad se reducit: ita imago et exemplum ejus est angelica hierarchia, ejusdem pulchritudinis dispositionem et speciositatis a Deo accipiens, et super inferiores diffundens. Et per hoc patet differentia inter primam definitionem, et secundam.

Ad id ergo quod contra istam objicitur primo, dicendum quod verum est, quod sacram quamdam dispositionem dicit indeterminatum et vagum secundum se acceptum, sicut aliquis homo vagum. dicit in homine: sed hic non ponitur ut vagum, sed per adjuncta determina-

tum. Quando enim additur, Propriae illuminationis sacrificantem mysteria: tunc determinatur, et sic efficitur definitum, quia sic habet definitum intellectum.

Ad aliud dicendum, quod dispositio generaliter accipitur: et tunc dicitur dispositum, quod per rationem congruam est ordinatum: sicut dicimus mundum sapientia divina dispositum, et sermonem ratione sive rationabiliter dispositum, quando bene est ordinatus, et optima ratione probatus, et coloribus rhetoricis sufficienter ornatus. Et pro tali dispositione sive ordinatione ponitur in definitione hierarchiae, quae ordinata potestas est personarum intellectualium in ordinibus et scientiis et actibus hierarchicis: et non accipitur in speciali significatione, ad quam contrahitur in situm et qualitatem.

Ad aliud dicendum, quod ea quae ponuntur in definitione, ponuntur ut unum, et non ut plura: quia omnia praecedentia ante ultimum, sunt in ratione potentiae et generis: et illud solum in ratione actus ad quem determinantur potentiae et communitates omnium aliorum ad esse specificum: et hunc ordinem multorum ad unum significat, quando dicit, Universaliter quamdam.

Ad aliud dicendum, quod sicut dicit Philosophus, nomen implicite dicit, ea quae sunt in definitione: et definitio explicite dicit ea quae sunt in nomine. Et hoc tangit cum dicit, quod hierarchia declarat definitionem: et in quo declaret, ostendit explicando definitionem.

Ad aliud dicendum, quod speciositas in spiritualibus proprie dicit fulgens et pulchrum in intellectu: et quia illuminatio proprie est hoc quod fulget in intellectu, propter hoc dicit potius, Propriae illuminationis sive speciositatis, quam bonitatis, vel potentiae: bonitas enim et potentia attributa communia sunt divinae operationis, in qua bonitas movet, potentia agit, et scientia ordinat: quibus non ita proprie convenit specio- sitas sive pulchritudo, sicut illuminationi sapientiae quae fulget in intellectu. Unde, Sapient, vii, 29, dicitur de sapientia: Haec est speciosior sole, et super omnem dispositionem stellarum: luci comparata, invenitur prior.

Ad aliud dicendum, quod sicut praedictum est, haec definitio datur per comparationem exempli ad exemplar: haec autem comparatio non fit nisi in ordino et scientia et illuminatione: per actionem autem hierarchia comparatur ad inferiora, et non ad exemplar primum: et ideo tacet hic de actione.

Ad aliud dicendum, quod imago dupliciter potest accipi, scilicet secundum derivationem secundum quod Grammaticus dicit, quod imago dicitur ab imitor, aris: et imago sic dicta dicitur quasi imitago: et sic omne quod, imitatur aliquid sive in toto, sive in parte, dicitur imago ejus: et sic ponitur in definitione hierarchiae. Si autem accipiatur secundum intentionem proprii significati, sic est expressa et perfecta similitudo, qualis est inter patrem et filium, non inter Angelos et Deum: et in hac significatione non ponitur in definitione hierarchiae angelicae.

Ad aliud dicendum, quod illuminatio non dicitur propria, eo quod ex propriis sit habita secundum, causam: sed quia proprio ordini hierarchico est appropriata, et sic per causam indita est a Deo, et propria, quia proprio ordini hierarchico appropriata.

Ad aliud dicendum, quod ordo quidem divinus est, ut dicit Dionysius, in tribus actibus hierarchicis: sed tamen specialiter facit mentionem de illuminatione, quia illa specialis est, et per illam perficiuntur alii, ut dicit Dionysius. Per hoc enim quod illuminatur quis, purgatur a dissimilitudinis sive privationis luminis habitu, et ponitur ut speculum in similitudinem et formam luminis theophaniae in descendentis illuminatione in ipsum. Et quia hoc lumen propria virtute convertit et reducit eum qui illuminatus est in primum principium et fontem luminis et sic perficit ipsum, propter hoc etiam perfectio fit per illuminationem, ut dicit Dionysius.

Ad aliud dicendum, quod mysteria dicuntur, eo quod in excellentissima luce deitatis et inaccessibili nobis sunt abscondita, in qua, ut dicit Augustinus., mentis humanae invalida acies in tam excellenti luce non figitur, nisi per justitiam fidei emundetur. Unde ista non sunt opposita, mystica esse in primo fonte lucis quae nos excellit et omnem creatum intellectum, et manifesta fieri per illuminationem descendentem in nos vel Angelos nobis proportionatam secundum intellectum.

Ad aliud dicendum, quod aliud est sacrum esse, et aliud est sacrificare. Illuminatio bene sacra est per hoc, quod descendit a sacratissimo lumine: sed sacrificatur per hoc, quod ab Angelis in idem lumen refertur et offertur, et sic in suum principium ordinatur: sic enim dicit Dionysius in capite primo Caelestis hierarchiae, quod " omnis Patre moto manifestationis luminum processio in nos optime ac large proveniens, iterum ut vivifica virtus restituens nos replet et convertit ad congregantis Patris luminis unitatem et deificam simplicitatem . ''"

Ad aliud dicendum, quod licet Deus sit principium omnium generaliter, tamen per rationem idealem hujus vel illius efficitur proprium. Dicit enim Augustinus in libro LXXXIII Quaestionum, quod " alia ratione facit hominem, et alia ratione facit equum. " Et ita per rationem idealem hujus theophaniae efficitur proprium principium hujus vel illius: et sic per lumen acceptum assimilatur proprio principio, et non communi.

Ad ultimum: dicendum, quod, ut licet, dicit ibi possibilitatem et facultatem, quam quisque Angelus habet ex naturalibus, subtilitate scilicet essentiae, et perspicacitate intelligentiae: quia secundum virtutem illorum accipit illuminationem vel majorem vel minorem. Et hoc est quod dicitur, Matth. xxv, 15: Dedit unicuique secundum propriam virtutem. Et Horatius in Arte poetica:

Est modus in rebus, sunt certi denique fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum.