Albert the Great, Summa Theologiae

1. Dicitur communiter ab antiquis, quod hierarchia triplex est, scilicet supercaelestis quam dicunt esse divinam, hierarchia caelestis quam dicunt esse angelicam, et subcaelestis quam dicunt esse humanam sive Ecclesiasticam.

Videtur autem, quod illa quae dicitur supercaelestis nulla sit: habitum est enim in prima definitione hierarchiae, quod dicit Dionysius, quod " hierarchia Deum habet omnis scientiae et actionis ducem: " divina autem hierarchia nullum habet ducem scientiae et actionis, sed dux est aliorum: ergo supercaelestis sive divina hierarchia non est hierarchia,

2, Adhuc, Dionysius in Coelesti hierarchia dicit sic: " Hierarchia est deiforme quantum possibile similans, et ad inditas ei divinitus illuminationes in Dei similitudinem proportionaliter ascendens . " Deo nullae illuminationes sunt inditae, quia quod, inditum est, ab alio acceptum est: et in Deo nihil est aliius ascendens, quia in summo est. Ergo in Deo non videtur esse hierarchia: et sic nulla videtur esse supercaelestis hierarchia sive divina. 3. Adhuc, Nulla videtur esse subcaelestis: dicit enim Alexander in libro de Motu cordis, quod anima humana illuminationum quae sunt a primo, ultima relatione est perceptiva. Post ultimam autem non est aliquid in quod transfundatur illuminatio. Cum ergo substantiale sit hierarchiae, quod illuminationem perceptam transfundat in aliud, et humana non habeat in quod transfundat, videtur humana hierarchia non esse hierarchia.

Solutio. Dicendum, quod hierarchia potest accipi secundum definitionem essentialem quae paulo ante disputata est: et potest accipi secundum nominis compositionem. Si primo modo accipiatur, et accipiatur in omnibus essentialibus differentiis per quas definita est: tunc procul dubio illa quae dicitur supercaelestis sive divina, non dicitur hierarchia proprie loquendo. Si autem secundo modo accipiatur: tunc hierarchia non est nisi sacra et ordinata potestas: et si ordo referatur ad ordinem naturae Patris et Filii et Spiritus sancti, quo alter est ex altero, et non quo alter prior est altero: tunc procul dubio in Trinitate supercaelesti est hierarchia quaedam: est enim sacra et ordinata potestas in Filio ex Patre, et in Spiritu sancto ex Patre et Filio. Et hoc intendit Magister dicere in libro II Sententiarum, dist. IX, cap. I, ubi dicit sic: " in singulis hierarchiis tres ordines sunt, ut Trinitatis in eis similitudo insinuetur impressa. Et propter hoc dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus, quod " ex Patre luminum

secundum quod principium est totius divinitatis, ab aeterno procedunt, Filius per generationem, et Spiritus sanctus per spirationem, ut divina lumina et divini flores . "

Et per hoc patet solutio ad hoc quod objicitur de supercaelesti hierarchia.

Ad id quod de subcaelesti sive humana objicitur, dicendum., quod licet humana non. habet aliam hierarchiam post se in quam transfundat illuminationes a Deo vel ab Angelis acceptas, tamen in seipsa distinctiones habet inferiores et superiores gradus, secundum quos superiores transfundere debent illuminationes in inferiores: et in his consideratur sacra et ordinata potestas.

Ad dictum Alexandri in libro de Motu cordis, dicendum, quod anima humana ultima relatione dicitur illuminationum quae sunt a primo perceptiva, relatione ultima, quia in quantum in corpore est et sensibus conjuncta, illuminationes non percipit nisi in speculo et in aenigmate et vestigio, quas Angelus percipit in Verbo: quae est prima relatio intellectualis naturae ad illuminationem. Et hoc est quod dicit Dionysius in libro de Caelesti hierarchia : " Caelestes essentiae ut intellectus intelligunt juxta quod eis fas est divinas illuminationes in seipsis: nos vero sensibilibus imaginibus in divinas quantum possibile est reducimur contemplationes. I ad Corinth. xiii, 12: Videmus nunc per speculum in aenigmate: tunc autem facie ad faciem. Quia sicut dicitur, Matth. xxii, 30: Erunt sicut Angeli Dei in caelo. In gradibus enim Ecclesiasticae hierarchiae superiorum est limpide videre divinas illuminationes, et super inferiores in parabolis et similitudinibus transfundere eos: sicut Apostolis dicit Christus, Luc. viii, 10: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, caeteris autem in parabolis. "

Et sic patet solutio ad totum,