Neque argumenta ab adversariis allata ad rem suam probandam ita solida nobis videntur quae elidi non possint.

Et primum quidem petitum ex verbis legis quacumque arte vel quocumque quaesito colore, quibus demonstrare volunt inde legem generalem esse, evidentissime ex-

323

vendi concessit, relaxata obligatione ad quam tenebantur vi latorum ab ea decre-

torum. Neque igitur ex hoc capite locatarii et empbjtheutae excommunicati ha-

beri possunt.

Utique contra ea quae de locatariis diximus , allaturi aliqui fortasse erunt

responsionem quam S. Congregatio Concilii dedit ad Episcopum Melitensem, quae-

que refertur a Pallottini : Collectio omnium conclusionum et resolutionum

S. Congrégation. Concilii, V. Alienatio §. 3 n. 12. Postulaverat scilicet Episcopus

Melitensis.

1. An qui bona stabilia ecclesiastica absque S. Sedis Apostolicae assensu, post

sacri Concilii Tridentini publicationem , in perpetuum scienter sub annuo censu

locaverunt, conduxerunt, permutaverunt, aut alias alienaverunt, et alienata rece-

perunt, subiaceant poenis Cap. X I . Si quem Clericorum, Sess. X X I I . De JRefor*

•matione dicti Concilii ?

2. An qui dicta bona ante dicti Concilii publicationem , ut supra alienata,

saltem a 25 vel 40 annis citra scienter detinent, noluntque i i s , ad quos de iure

pertinent, restituere, in easdem poenas incurrisse censeantur ?

Porro S. Congregatio respondit :

Ad 1. Subiacere, si Apostolicae Sedis consensum non imperaverunt.

Ad 2. Incurrisse , et tamdiu illis subiacere , quamdiu bona cum fructibus re-

stituer int.

Eiusmodi, inquam declaratio, nil nostram sententiam infirmât ; quandoquidem

in ea agitur de conductionibus, locationibus, permutationibus perpetuis, aut pro-

prie dictis alienationibus; at in casu nostro agitur plerumque de locationibus aut

«onductionibus ad tempus, pro quibus quapropter non militat neque haec declara-

tio, neque Tridentinum decretum. Secus autem dicendum de contractibus perpetuis.

At manifestum est etiam conductores bonorum ecclesiasticorum ad tempus lucra

percipere et in proprios usus convertere ; ergo cum hi sub legibus et decretis latis

non comprehendantur, nullam excommunicationem incurrere dicendi sunt. Data ergo

fuit facultas eos absolvendi non respectu excommunicationis, sed aliis de causis.

(1) Dolus hic profecto malus est, de quo apud Vicat Dictionarium Iuris h. v.

haec habentur. Dolum malum C. Aquilius Gallus, ut Cicero de Offic. lib.. 3. c. 14

scribit, definiebat: quum aliud agitur, aliud simulatur. D.August inus Serm.22.

De Iacobo et Esau: «Dolus ergo quid est? Quando aliud agitur, aliud simulatur.

Quando itaque aliud est in intentione, aliud in factis dolus dicitur. Ulpianus:

Dolus malus, ait, fit calliditate et fallacia. » Aquila dolum malum definiebat. ..

esse omnem calliditatem, fallaciam, machinationem, ad circum veniendum, fallendum,;

cluditur quod fures et latrones hisce adminiculis ad furandum ne- que indigeant, neque utantur; illas insuper formulas quid longe di- versum significare; scilicet verbis quacumque arte significari dolum quemlibet, quo quis res ecclesia- sticas in suum usum convertit (1) verbis autem quocumque quaesito