Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic munda, quoniam iniquitatem cognosco, cognitam abhorreo, et etiam aperte confiteor, " quoniam tibi soli peccavi. " Quomodo dicit hoc ? Nonne peccavit peccato homicidii et seditionis ? Ergo non solum contra Dominum peccavit, sed etiam contra proximum. Imo si diligenter attendimus, omnis peccans peccat contra omnem creaturam Dei. Contra caelestia, quia contristat supernam illam Jerusalem. Quomodo non contristaretur de filii perditione 1 Et ipsa est mater nostra. Ad Galat.IV, 26 : Illa, quae sursum est, Jerusalem, libera est, quae est mater nostra. Prov. x, 1 : Filius stultus maestitia est matri suae. Baruch, IV, 3 : Contristatis nutricem vestram Jerusalem. Item, peccat contra corporalia, et visibilia haec mundana omnia : quia quantum in se est, impedit et retardat eorum gloriosam innovationem pro qua gemunt. Ad Rom. VIII, 22 : Omnis creatura ingemiscit, et parturit usque adhuc, ut veniat illa innovatio, de qua Apocal. XXI, 5 : Ecce nova facio omnia. Peccat etiam contra infernalia, quia eis socios multiplicat ut magis ardeant. Luc. XVI, 27 et 28 : Volebat dives epulo, ne fratres sui descenderent in infernum, ne illi augeretur tormentum . Isa. XIV, 9 : Infer-nus subter conturbatus est in occursum adventus tui.

Respondeo secundum Glossam, quae hoc exponit dupliciter, vel ut dicendo soli, exprimat regiam dignitatem, vel ut ostendat singularem Christi dignitatem. Primo, modo sic : " Tibi soli peccavi, " id est, ad te solum pertinet me punire, quia rex sum, nec superiorem habeo nisi te. Eccle. v, 7 et 8 : Excelsior est,... ei insuper universae terrae reae imperat servienti. Vel sic : " Tibi soli peccavi, " id est, non apponant ad me puniendum alii manum qui peccatores sunt sicut ego sed tu solus, qui sino peccato est. Tuum est proprie me punire, ut ostendatur singularis dignitas Christi, qui solus est sine peccato. Isa. LIII, 9, et I Pet. II, 22 : Qut peccatum non fecit, nec inventus est, etc. Joan. VIII, 7 : Qui sine peccato est vestrum, primus in illam lapidem mittat. Ad Heb.XII, 19 : Mihi vindicta, et ego retribuam.

" Et malum coram te, " omnia cernente, judicante, ponderante, " feci "impudenter valde. Psal. XXXIII, 17 : Vultus autem Domini super facientes mala. Quod deberet eos confundere, et terrere certe, quia testificabitur ipse veritati quam vidit. Jerem.XXIX, 23 : Ego judex sum, et testis, dicit Dominus. Propter hoc dicit Boetius in fine libri sui de Consolatione philosophiae : " Magna nobis indita est " necessitas probitatis, sinon dissimulare " velimus, cum omnia agamus ante ocu-"los judicis cuncta cernentis. "

" Ut justificeris. " Hic persuadet a misericordiae Dei promissione secundum lecturam unam. Legitur autem multipliciter. Primo modo sic, ut justitia voracitatis hic intelligatur sic : Ita dico quod peccavi coram te justo, in tantum " ut justificeris in sermonibus, " id est, verax inveniaris, et in tantum " ut vincas, " alios judices superando, " cum judicaris, " id est, cum sermonibus tuis compararis. Prov. viii, 8 : Justi sunt omnes sermones mei : non est in eis pravum quid.

Vel sic : Justus es, o Christe, et adeo justus, " ut justificeris ", id est, solui justus invenieris, " in omnibus sermonibus tuis, " et hoc adeo, ut vincas omnes homines in justitia, " cum, " id est, quamvis, " judicaris, " judicatus fueris a Pilato injuste. Augustinus : " Tu solui " juste judicans, et injuste judicatus. " Psal. cxlii, 2 : Non justificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Vel sic, ut ventus dicat victoriam contra daemones. Adeo justificans in omnibus sermonibus tuis, " ut vincas, " diabolum et mortem. Oseae, xiii, 14 : Ero mors tua, o mors, morsus tuus ero inferne.

Legitur et de justitia promittentis et miserantis : et hoc dupliciter, vel prcmittentis Incarnationem, vel peccatorum remissionem.

Ait enim : Justus es, o Pater, " ut justificeris in sermonibus tuis : " hoc non mutatur, " et vincas, " id est, mendaces ostendas homines, " cum judicaris, " ab illis non facere quod promisisti, scilicet Filium non mittere. Num. xxiii, 19 : Non est Deus quasi homo ut mentiatur: nec ut filius hominis ut mutetur. Esth.XIV, 9 : Volunt tua mutare promissa. Vel de justitia promittentis remissionem, contra illos qui dicunt non posse impetrare remissionem de tantis culpis. Quasi diceret : Adeo munda me, a ut justificeris, " in apparentia hominum, qui in te justior osse non polos. " Et vincas, " id est, tamquam mendaces ostendas homines, " cum judicaris, " ab eis non remittere culpas quantascumque. Eccli, xii, 3 : Altissimus odio habet peccatores, et miserius est paenitenlibus. Ezechiel.XVIII, 21 et 22 :Si impius egerit paenitentiam,... omnium iniquitatum ejus, quas operatus est, tum recordabor.

" Ecce in iniquitatibus. " Hic tertio persuadet ab humana fragilitate, et hoc quia conceptus in originali iniquitate primo, et parentum libidine secundo, ibi, " Et in peccatis concepit. "

Dupliciter autem continuat Glossa.

Primo, sic : Omnes vincis, et vere non tantum qui fecerunt peccata grandia, sed totum humanum genus, in cujus persona dico, " Ecce enim, etc. " Alio modo sic : Vere tibi peccavi: " Ecce enim in iniquitatibus conceptus sam. " Quasi diceret : Ab ipsa origine contraxi corruptelam, per quam cecidi in culpam. Nec hoc dicit peccatum excusando, sed miseriam ostendendo.

Et nota, quod plurale ponitur pro singulari, id est, iniquitate. Et item non est hoc intelligendum de peccato parentum suorum, sicut quidam putant: in conjugio enim sancto conceptus fuit, et genitus : opus enim conjugale, sine omni peccato fieri potest: quod patet, Tob. VI, 22, ubi Angelus dixerat ad Tobiam minorem : Transacta autem tertia nocte , accipies virginem cum timore Dominv Vel iniquitates appellat irregularitates quasdam, quas contrahebant quodam modo coeuntes. Levit. xv, 16 : Vir de quo egreditur semen coitus, lavabit aqua omne corpus suum. Vel," in iniquitatibus conceptus sum, " id est, inter iniquos. Ezech.II, 6 : Fili hominis, cum scorpionibus habitas. Vel, "in iniquitatibus conceptus sum, " non proximorum, sed praecedentium patrum, sicut Judae in Thamar, Genes.XXXVIII, 1 et seq. Sap. IV, 6 : Ex iniquis somnis filii qui nascuntur, testes sunt nequitiae adversus parentes in interrogatione sua, Vel."in iniquitalibus"pro- ximorum saltem venialium. Proverb. xx, 9 : Quis potest dicere : Mundum est cor meum ? purus sum a peccato ? Non quod peccarent vel venialiter in illo actu, sed quia aliunde habebant venialia.

" Et in peccatis concepit me mater mea, " hoc est, in libidine, quae peccatum esset, nisi esset conjugii bonum. Sed quare magis tangit libidinem, quasi ex parte matris, non patris ? Videtur velle confirmare Naturalium sententiam, qui dicunt majorem libidinem in foemina quam in viro. Appetit enim virum, sicut materia formam : et Tiresias, sicut dicunt fabulae, hoc determinavit. Vel secundum litteram aliam : " In peccatis originalibus in utero habuit me mater mea. " Hoc est contra illos qui dicunt David sanctificatum fuisse in utero.

" Ecce enim veritatem. " Hic quartum, in quo persuadet a percepta Dei bonitate : et dicuntur duo. Primo, dicit suae sapientiae veritatem diligere, et hanc dilectam sibi revelasse, ibi, " Incerta, et occulta. "