VARSAVIEN. 723

lium medicorum circa impotentiam consummandi matrimonii. Nulla mihi remedia praescripserat . Doctor vero Zagórski impotentiam coeundi attribuit meae nervositati et enormi dimensioni hastae meae virilis. Uxor, quantum quidem novi, nullos adiit medicos. Per tempus nostrae cohabitationis con- iugalis dictitabam in confuso inter familiares, matrimonium meum non esse consummatum; etsi nunc non possum no- minatim citare ad quosnam hoc dixerim. Aliquoties repre- hendí uxorem, quod non potuerim cum ipsa concumbere, eaque respondebat: noli tentare, quia non vales ».

Viri confessioni consonat, dicit orator, illa mulieris fa- tentis : « Per annum circiter cohabitavi marito. Novi ma- ritum attentasse hoc tempore copulam carnalem ; sed quoties id fecerit non memini. Non novi scientia apodictica, sed per- suasum habeo, coniugium nostrum legitime consummatum non esse. Certissime affirmo, me manere virginem. Cuiquam mentionem feci non consummati inter nos coniugii ». Notat autem orator, quod si mulier omisit rei coniugalis adiuncta narrare, nempe circumstantias explicare de membri virilis erectione aliaque similia, id ex verecundia et innata anxie- tate fecisse pro certo tenendum, ut etiam eiusdem frater testatur ; quod si Iudex institisset, illa tunc certe paruisset.

Sustinet vero patronus, quamcumque collusionem inter coniuges esse prorsus excludendam. Nam nedum ex ipsorum dispositionibus, sed etiam ex illis aliquorum testium evidenter constat, tempore non suspecto, illos scivisse dissensus inter coniuges exortas fuisse, et deinde viri discessum ab uxoris domo unice evenisse ob relativam illius impotentiam matrimonii consummandi.

Praeterea defensor viri animadvertit, testes septimae manus eximiam honestatem et religionem coniugum sum- mis laudibus, unanimiter extollere. Cum igitur etiam levis suspicio collusionis inter illos excludenda sit, eorum depo- sitio de non consummatione matrimonii maximi facienda est, ut tradit Consci, De separ. thor. coniug. lib. 3, cap. 2, num. 134 : « Praesertim si longe a quacumque fraude et