Albert the Great, Summa Theologiae

1. Cum enim tres actus sint hierarchici, omnibus hierarchiis convenientes, scilicet illuminare, purgare et perficere, unus solus illorum actuum (qui est perficere) est reductio ad Deum et conversio: et hoc convenit omni hierarchiae: non ergo penes hoc debent sumi specialiter ordines primae hierarchiae.

2. Adhuc, Cum primus ordo istius hierarchiae denominetur a charitate, et charitas dicat conversionem in Deum per amoris affectum, videtur quod alii debeant sumi penes alias virtutes: et hoc non demonstratur in nominibus eorum.

3, Adhuc, Bernardus super Cantica dicit sic: " Deus in voluntate est plenitudo dulcissimae dilectionis, in intellectu lux veritatis, in memoria continuatio aeternitatis. " Cum ergo in Angelis sint haec tria in quibus signaculum imaginis Dei est impressum, ut dicit Bernardus, videtur quod tres primi ordines penes istos tres modos conversionis in Deum accipiendi essent: et hoc non demonstratur in nominibus eorum.

Solutio. Dicendum, quod tres ordines primae hierarchiae accipiuntur penes tres modos conversionis in Deum. Motus enim in Deum potest accipi prout est in motu ipso, et motivo, secundum actum in Deum movente: et sic est charitatis motus, a quo denominatur Seraphin: charitas enim exstasim facit, ut dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus : et movet et transponit amantem in amatum,

Potest etiam considerari motus hic secundum intellectum, et sic consideratur in eo quod disponit ad motum, et judicat quo movendum sit: et hoc est plenitudo scientiae et veritatis quae Deus est. Et ab hac accipitur secundus ordo, qui dicitur Cherubin : quia rationabiliter et sapienter non movetur, qui per intellectum non praescivit finem motus sui.

Potest etiam considerari secundum perfectionem motus, qui est adeptio ejus ad quod movetur, et acquisitio finis motus: ita quod, id propter quod movetur, locetur in ipso et contineatur. Et penes hoc accipiuntur Throni, qui sunt sedes divini superadventus receptivi, et deiferi, ut dictum est.

Dixerunt tamen quidam valde probabiliter ad istam, quaestionem, quod Deus tripliciter est in rebus: in omnibus enim creatis est essentialiter, praesentialiter, et potentialiter: et penes hoc dicunt accipi Thronos. In rationali autem creatura sive intellectuali est dicto modo, et supra hoc per illuminationem veritatis in intellectu: et peries hanc conversionem in Deum dicunt accipi ordinem Cherubin. Dicunt iterum, quod per inhabitantem gratiam Deus est in sanctis specialiter: et penes hanc conversionem creaturae in Deum, et creaturae in creatorem, dicunt accipi ordinem Seraphin.

Alii dixerunt et satis probabiliter, quod tres sunt dotes beatorum secundum intellectualem creaturam, scilicet visio, dilectio, et comprehensio: et quod, penes dilectionem sumitur ordo Seraphin, penes visionem ordo Thronorum.

Quocumque horum modorum dicatur, satis probabiliter dictum est.

Ad primum ergo dicendum, quod licet omnes Angeli convertantur in Deum quoad fruitionem et visionem matutinam, tamen quoad acceptiones illuminationum, immediate ad Deum non convertuntur, nisi ordines primae hierarchiae: et ideo penes modum conversionis in Deum illi soli distinguuntur.

Ad aliud dicendum, quod penes virtutes sive theologicas sive cardinales non accipiuntur ordines, nisi primus ordo, qui accipitur penes charitatem, non secundum quod virtus est, sed potius secundum quod motivum est amantis in amatum.

Ad aliud dicendum, quod tria quae dicit Bernardus, dicunt modum quo Deus est in beatis, scilicet ut bonitas, ut veri-

tas, et ut continuatio beatorum in illis indeficiens: et non dicunt modum conversionis in Deum. Et ideo penes illa quae dicit Bernardus, distinctio ordinum non accipitur: ad haec enim tria non accipiuntur theophaniae sive illuminationes in gradu ordinis constituentes, sed potius ipse Deus ut objectum perfectum beatitudinis.