ARTICULUS IV..

De hierarchia eorumdem trium ordinum ?

Deinde, Quaeritur de hierarchia eorumdem trium ordinum.

1. Et quaeritur primo de hoc quod Dionysius dicit in Caelesti hierarchia, ordines in hac hierarchia esse aequiformes : cum

jam probatum sit, quod unus est altior, et alter inferior: et ita videntur non esse aequiformes.

2. Adhuc, Quaeritur de hoc quod dicit Dionysius, ibidem, quod " prima caelestium essentiarum dispositio in circuitu Dei, et circa Deum immediate est stans, et simpliciter et incessanter circumiens aeternam ejus scientiam secundum excellentissimam quantum Angelis est possibile semper mobilem collationem . " In his verbis est contrarietas: dicit enim eas stare, et circumire: quae duo simul esse non possunt.

3, Adhuc quaeratur, Quis sit motus circularis quo circumeunt?

4. Adhuc, Hic non assignat motum Angelorum, nisi circularem. Et in libro de Divinis nominibus, assignat tres motus Angelorum, scilicet circularem, rectum, et obliquum. Ergo vel in caelesti est diminutus, vel in libro de Divinis nominibus est superfluus.

5. Adhuc, Quaeritur etiam hic de proprietatibus primae hierarchiae, quas distinguit Dionysius, ibidem dicens, quod prima ejus proprietas est, quod multas et beatas videt pure contemplationes. Secunda est, quod simplos et immediatos videt fulgores. Tertia est, quod est illuminata et divino alimento repleta. Quarta, quod repleta est multa quidem primo data fusione, solaque domestica et vivifica divinae refectionis unitate, Quinta, quod multa communione Dei et cooperatione digna effecta ad Deum, ut possibile, similitudine bonarum habitudinum et actionum. Sexta est, quod multa divinorum superposite cognoscens et divinae scientiae et cognitionis in participatione secundum quod fas est facta. Quaeritur ergo, Penes quid accipiantur inductae proprietates ?

Solutio. Dicendum ad primum, quod ordines de prima hierarchia non dicuntur aequiformes a beato Dyonisio, nisi quantum ad actum hierarchicum: et ille consistit in hoc quod est immediate accipere illuminationes a Deo: illuminationes dico, quae pertinent ad officium et gradum ordinis, in quo constituuntur: in modo tamen dignitatis illarum illuminationum non sunt aequiformes: dignior enim et altior illuminatio Seraphin, et post hoc illuminatio Cherubin, et post hoc illuminatio Thronorum.

Ad aliud dicendum, quod secundum commentum quod est super eadem verba Dionysii, quod est commentum Maximi, respectu diversorum dicuntur et stare, et circumire: " Stare, quia sicut dicit Augustinus in libro XII Confessionum , juxta Deum existentes, ejusdem aeternitatis participatione qua Deus aeternus est, immobiliter et inalterabiliter stant in esse et bono quod perceperunt. Moveri autem et circumire dicuntur: quia incessabili. desiderio et conatu semper festinant plus et plus ascendere in illuminationes ejus: et sic respectu diversorum et stant et circumeunt.

Ad aliud dicendum, quod sicut dicit Philosophus in VIII Physicorum, motus circularis solus est perpetuus, et incorruptibilis, et simplex, ab eodem in idem semper et circa idem centrum immobile. Et penes hanc similitudinem dicuntur moveri circulariter, qui sunt in suprema hierarchia: quia a Deo moventur in Deum motu perpetuo et simplici: quia motu intelligentiae semper moventur circa scientiam ejus. Hoc autem inferioribus Angelis non contingit: quia illi accipiunt ab Angelis superioribus illuminationes, et per illas revertuntur in Deum: et ideo non moventur ab eodem in idem et circa idem semper.

Ad aliud dicendum, quod procul dubio intelligentia angelica tres motus ha-

bet, ut determinat Dionysius in libro de Divinis nominibus : sed inter illos tantum motus circularis attribuitur hierarchiae primae, eo quod illi Angeli immediatam conversionem habent in Deum, sicut motus circularis est ab eodem in idem, et circa idem. Et hoc probatur ex ipsis definitionibus motuum, quae ponuntur in libro de Divinis nominibus, sic: " Moveri quidem dicuntur divinae mentes circulariter quidem, unite, sine principiis, et interminabilibus illuminationibus pulchri et boni . " Et dicit unite propter simplicitatem motus et uniformitatem. Et dicit sine principiis, quia non accipiunt illuminationes ab aliquo creato, sed ab ipso Deo, qui sine principiis est aeternus. Et dicit interminabilibus, quia semper est in ratione finis et principii: et quod tale est, interminabile est, ut dicit Philosophus in VIII Physicorum. In directum autem moventur divinae mentes, quando procedunt ad subjectorum providentiam, recte circa subjecta omnia transeuntes. Et dicit subjecta omnia creata: ''quando enim providentia intelligentiae providerit illa quae conferunt subjectis, non revertitur ab eodem in idem, sed transit motu intelligentiae super subjecta de uno in aliud proficiendo ad similitudinem recti motus. In obliquum autem moventur divinae mentes, quando et providentes inferioribus minus habentibus, ingressibiliter manent in identitate circa identitatis causam, pulchrum scilicet et bonum, indesinenter circum chorum agentes. Et hoc fit, quando providentia inferiorum quibus provident, quasi reflectuntur in principium et finem pulchri et boni, a quo et propter quod omne pulchrum est in creaturis, sicut in praehabitis dictum est, quod visio vespertina qua cognoscitur res in seipsa, reflectitur ad matutinam, quando refertur ad laudem Creatoris.

Ad ultimum dicendum, quod proprietates primae hierarchiae accipiuntur secundum quatuor, quae considerantur in participatione illuminationis. Haec enim consideratur secundum intellectum, et secundum affectum, et etiam in operatione consideratur secundum singula horum, et secundum omnia simul. Et si consideratur secundum hoc quod, est in intellectu: tunc accipitur prima proprietas, quae est, quod multas et beatas videt pure contemplationes. Penes idem quantum ad modum percipiendi accipitur secunda, quae est, quod simplos et immediatos videt fulgores. Et differt prima a secunda: quia prima est de rebus quas percipit in illuminatione: secunda est de modo perceptionis illuminationis, quae illuminat ad res illas videndas. Penes idem accipitur ultima, quae est haec, quod multa divinorum superposite cognoscens, et divinae scientiae et cognitionis in participatione secundum quod fas est facta. Et accipitur haec illuminario et quantum ad numerum scitorum., et quantum ad modum sciendi, et quantum ad reductionem cognitionis in Deum. Et hoc notatur per tria verba quae ponit Dionysius in proprietate illa: numerus enim scibilium notatur per hoc quod dicit, Multa divinorum : modus per hoc quod dicit, superposite cognoscens: non enim cognoscit superposite ut media et infima. Reductio autem in divinam scientiam notatur per hoc quod dicit, Divinae scientiae et cognitionis in participatione secundum quod fas est facta. Hae igitur tres proprietates accipiuntur secundum considerationem illuminationis In intellectu.

SI autem consideratur secundum quod est in affectu: tunc est proprietas quarta quae est haec, quod repleta est multa quidem primo data fusione, solaque domestica et vivifica divinae refectionis unitate. In affectum enim infunduntur uni- tate et bonitate divina sicut domestici Dei, et quasi concellanei in superiori domo gloriae in vestibulo divinitatis habitantes. Et illa infusio vivificat in quantum conjungit ad unum primum simplex et indivisibile. Haec eadem reficit per dulcedinem fruitionis in veritate et bonitate divina.

Si autem consideratur secundum intellectum et affectum: tunc est proprietas tertia quae est haec, quod est illuminata et divino alimento repleta: tunc enim illuminata est quantum ad intellectum: divino autem alimento repleta quantum ad affectum.

Si vero consideratur secundum opus, et secundum intellectum, et secundum affectum simul: tunc est proprietas quinta quae est haec, quod multa communione Dei et cooperatione digna affecta ad Deum, ut possibile, similitudine bonarum habitudinum et actionum. Superiores enim in hoc cooperatores Dei efficiuntur, quod illuminant inferiores sicut Deus. Similitudinem autem divinam prae caeteris habent in habitudinibus et actionibus in hoc, quod prae caeteris divinas bonitates secundum intellectum et affectum in bono, vero, et pulchro participant: propter quod a beato Dionysio dicuntur agalmata divitia, hoc est, expressae similitudines. Dicuntur etiam investibiles esse circa Deum: eo quod decore ejus prae caeteris vestiuntur, sicut dicitur in Psalmo xcii, 1: Dominus regnavit, decorem indutus est. Et alibi, in Psalmo ciii, 2: Amictus lumine sicut vestimento. Ignis enim altissimum petit: quod competit Seraphin. Lumen et illuminatio de altissimo venit. Psal, lxxv, 5: Illuminans tu mirabiliter a montibus aeternis : et hoc competit Cherubin. Thronus in sublimissimis locatur: quod competit Thronis, propter quod, lsa. xiv, 13, Lucifer qui concupivit aequalitatem Dei, dixit: Supra astra Dei exaltabo solium meum.

Ista ergo sunt tria vestibula et tres coelae immediate sub caelo Trinitatis collocatae.