732 EX S. G. CONCILII

sum, at non excludunt consensum in verum matrimonium, imo illum aliqualiter includunt.

Tertio, actus religiosus, in quem Humbertus vere con- sensit, plene validus et in suis effectibus firmus reputari debet usquedum ipsius invaliditas indubie demonstretur. Et- enim, plus valet, ut fert axioma iuridicum, quod agitur, quam quod simulate concipitur. Quid foret, eheu ! de ma- trimoniis, nostra hacce praesertim tempestate, si sponsi, postquam religiosum matrimonium de facto celebraverint, admitterentur ad causandum, absque peremptoriis probatio- nibus, de suo in actum quidem religiosum, non autem in verum matrimonium genuino consensu?

Quarto, ipsa Actrix, difficultates suae causae, a qui- busdam iuris peritis, ut ex Actis erui posse videtur probe edocta, postquam insudavit in demonstrando quod sponsus non in verum matrimonium, sed tantum in meram noeniam consenserat, campum deserit, id est causam nullitatis re- linquit, et simpliciter gratiam dispensationis super non con- summato efflagitat. Si matrimonium non fuerit, per quem- dam consensum, saltem cum aliquali probabilitate, ratum, non amplius perspicitur quomodo, super dicto matrimonio nul- latenus rato, efflagitari possit dispensatio.

Quinto tandem, ipse Humbertus, cuius verba, ut patet, vim omnium depositionum, hac in re, longe superant, sese non adeo negativum praebet, circa valorem actus religiosi. Illud completur quod iam existit. Non tanti refert quod Humbertus - sincere an non ? - autumaverit familiam non posse constitui nisi per actum civilem ; siquidem ipse vere posuit, ut habetur in textu, actum religiosum, cui aliqua- lem agnoscebat valorem. Quid, si dictus Humbertus excus- :sus fuisset, sub fide iuramenti quod rite emiserat, etiam super sua declaratione in scriptis, in qua et sese matrimo- nium exoptare significabat, et sese promptum declarabat ma- trimonio religioso, et insuper matrimonium civile polliceba- tur ? Ast in interrogatoriis a Curia Firmana ad Curiam Urbis