ET QUAESITUM SECUNDUM.

Quae sint proprietates Virtutum ?

Secundo quaeritur, Quae sint proprietates Virtutum ?

Et sumantur verba Dionysii in Caelesti hierarchia, ubi sic dicit: " Ipsam vero sanctarum Virtutum nominationem aestimo declarare fortem quamdam et incommutabilem virilitatem in omnes secundum earum deiformitatem operationes, ad nullam susceptionem inditarum ei divinarum illuminationum imbecilliter infirmatam, potenter in imitationem Dei reductam, non relinquentem suimet imbecillitate deiformem motum, sed firmiter ferentem in superessentialem et potentificam virtutem et ipsius imaginem virtuti similem, juxta quod licet tactam et ad ipsam quidem ut principalem virtutem potenter conversam, ad secunda vero virtutem dans deiformiter pervenientem. "

Quaeritur ergo hic,

1. Quae operationes dicantur secundum deiformitatem earum ? Omni enim Angelo convenit non infirmari, et fortem esse et incommutabilem ad operationes suae deiformitati convenientes: hoc ergo non est proprium Virtutibus, sed commune omnibus Angelis.

2. Adhuc dicit, Fortem et incommutabilem. Et videtur esse nugatio: quia per unum intelligitur reliquum.

3. Adhuc dicit, quod illuminationes inditae sunt: et si sunt inditae, sunt per naturam convenientes, et sic non sunt per illuminationem receptae, quod falsum est.

4. Adhuc, Reduci in imitationem, convenit omnibus ordinibus: non ergo hoc est proprium Virtutum. Si autem vis fiat in hoc quod dicit, Potenter reductam : tunc videtur magis convenire Potestatibus, quam Virtutibus.

5. Adhuc quaeritur, Quid sit quod dicitur deiformis motus ? Si enim ille est purgare, illuminare, et perficere: tunc non est de appropriatis Virtutibus, sed de communibus omnium Angelorum.

6. Adhuc, Cum dicit, Ipsius imaginem virtuti similem, videtur nugari: quia per imaginem intelligitur similitudo.

Solutio. Dicendum, quod proprietates Virtutum accipiuntur in tribus viis. Ultimum enim potentiae in re, quod virtus proprie dicitur, accipitur vel in operando, vel in communicando ad illuminationem acceptam ad secunda inferiora, vel in recipiendo.

Si in operando: tunc hoc potest esse tribus modis, secundum quod in ipso opere attingitur ultimum potentiae tribus modis, scilicet in opere ipso, vel in modo operis, vel in reducendo opus in finem debitum. In ipso opere attingitur ultimum potentiae duobus modis, scili- cet secundum universalitatem, et penes hoc accipitur prima proprietas, quae est haec, Fortem quamdam et incommutabilem, virilitatem habere in omnes secundum earum deiformitatem operationes. Attingitur etiam ultimum operis secundum objectum operis circa quod est, et penes hoc accipitur secunda, quae est haec, Ad nullam susceptionem inditarum ei divinarum illuminationum imbecilliter se habere: ex hoc enim valenter potest operari quidquid vult Deus, quantumcumque magnum sit. Si autem ultimum accipiatur in modo operis: tunc penes hoc accipitur tertia, quae est, Potenter in imitationem Dei reductam: reduci enim ad imitationem Dei, ad modum operis pertinet. Si vero ultimum accipiatur in ipso actu operis, penes hoc accipitur quarta, quae est haec, Non relinquentem suimet imbecillitate deiformem motum: ex tali enim actu potest perficere quidquid vult Deus.

Si autem ultimum, accipiatur in reducendo opus in finem, hoc est duobus modis, scilicet secundum quod reductio illa est in via, vel secundum quod est in complemento. Si secundum quod est in via, penes hoc accipitur quinta, quae est haec, Firmiter ferentem in super essentialem et potentificam virtutem. Si vero ultimum accipiatur in reductione prout est in complemento, hoc est duobus modis: aut enim est secundum complementum intra, aut secundum complementum extra. Si intra, penes hoc accipitur sexta, quae est haec, Ipsius imaginem virtuti similem juxta quod, licet factam. Si vero accipitur secundum complementum extra: tunc est septima, quae est haec, Ad ipsam quidem ut principalem virtutem potenter conversam. Et istae septem accipiuntur secundum acceptionem illuminationis ad virtutem pertinentis in operando.

Si vero accipitur illuminatio secundum refusionem et communionem in inferiores quos convertit in Deum: tunc est octava, illa scilicet, Ad secunda

vero ut virtutem dans deiformiter pervenientem.

Ad primum ergo dicendum, quod licet commune sit omnibus Angelis, quod perficiant operationes ad quas accipiunt illuminationes, tamen proprium est Virtutibus perficere operationes in quibus ultimum potentiae declaratur: eo quod super vires naturae sunt, et contra cursum naturae consuetum sola Dei virtute perfectae: et illae sunt quae pertinent ad Virtutum illuminationem et theophaniam in ordine et hierarchia constituentem.

Ad aliud dicendum, quod ibi non est nugatio: quod enim dicit, Fortem, refertur ad robur operantis: et quod, dicit, Incommutabile, refertur ad confirmationem gratiae illuminationis.

Ad aliud dicendum, quod illuminationes dicuntur inditae propter habilitatem naturae ad eas, et dicuntur receptae propter infusionem, sicut omnis ordo angelicus ex natura habet habilitatem, et ex gratia habet complementum in gradu ordinis in quo constituitur. Et hoc est quod dicit Magister in libro Ii Sententiarum, distinct. IX, cap. Hic considerandum est quid appelletur ordo, sic: " Ordo Angelorum dicitur multitudo caelestium spirituum, qui inter se aliquo munere gratiae similantur, sicut et in naturalium datorum participatione conveniunt. "

Ad aliud dicendum, quod licet reduci in imitationem Dei omnibus Angelis conveniat, tamen reduci in imitationem secundum illuminationem datam ad hoc quod, ultimum potentiae attingatur, non convenit nisi Virtutibus: et hoc intendit dicere Dionysius.

Ad aliud dicendum, quod deiformis motus dicitur nutus divinae voluntatis ad omne illud quod excellit et attingit ultimum potentiae, secundum paulo ante praedictum modum. Et sic non dicitur deiformis motus communiter illuminare, purgare, et perficere: et sic solis Virtutibus convenit, et non aliis:

Ad ultimum dicendum, quod imago addit super similitudinem: similitudo enim dicit similitudinem imitationis, imago vero dicit perfectionem expressionis, secundum quod in creatura potest esse expressio virtutis divinae.