APPENDI X x iv .

(1) Ex Can. 22 Dist. 63. Agatho natione Steulus, cuius legatione fungens Toannes Epi- scopus Portuensis dominico die octavo paschae in Ecclesia Sanctae Sophiae publicas missas coram principe et patriarcha latine celebra-* ii' hic suscepit ab illo di valeur, id est ìegiaui epistolam secundum suam postulationem, per quam relevata est quantitas pecuniae quae solita erat dari pro ordinatione Pontificis facienda; sic tamen ut si contigerit post eius transitum electionem fied, non debeat ordinari qui electus fuerit, nisi prius decretum ge- nerale introducatur in regiam urbem secundum antiquam consuetudinem, ut cum eorum conscientia et iussione debeat ordinatio prosperari.

nus scribere ad Ravennae Exarchum solitus erat: « In unum convenien- » tibus, ut moris erat, cunctis Sa- * cerdotibus, ac proceribus Eccle- » siae et universo Clero, atque opti- » matibus, et universa militari prae- » sentia, seu civibus honestis, et » cuncta generalitate populi Roma- » nae Urbis, a parvo usque ad ma- » gnum. » Tit. 2 Decretum de ele- ctione Pontificis.

Neque inficiamur temporibus,qui- bus Romana Urbs Graecis Iraperato- ribus subdebatur, id Romanum Cle- rum consuevisse, ut talem Pontificem eligeret qui Imperatori foret acce- ptus; ne scilicet, si ab illo electus Pontifex respueretur, dissensiones, caedesque exorirentur; sicut neque inficiamur, ob illorum temporum ca- lamitates resque Ecclesiae adversas petitam ab Imperatoribus Graecis Pontificum electorum confirmatio- nem, quin imo ipsis quamdam pe- cuniae summam seu tributum solu- tum pro confirmatione fuisse (1) , qui deinceps abusus a Constantino Pogonato sublati fuere, primum con- donato Agathoni tributo, deinde cir- ca annum 685 facta Benedicto II Papae potestate , ut in posterum quicumque a Clero et populo in Pontificem electus legitimis suffra-

Itaque circa eiusmodi caput, quid singulare primum introduci coepit tempore Bonifacii I circa annum 419. Orto enim schismate ob electionem Bonifacii et Eulalii, circa quos Cle- rus et populus suffragia diviserant, quod deinceps schisma pacatum fuit a Concilio 250 Episcoporum, qui Bonifacii iura recognoverunt, hic ut futurae electioni sui Successoris consuleret, primum quidem statuit, ut nemo per ambitum Apostolicam Sedem conscendgret, deinde, ut si inter medium schisma duo ordinati forte fuissent, uterque iure caderet, et ad novam electionem devenire- tur. Haec autem cum sine ullo po- puli suffragio statuisset, iam tunc patebat plebis christianae testimo- nium ad validitatem electionis ne- cessarium non esse ; si enim neces- sarium fuisset, illa statuere sine po- puli consensu Bonifacius per se mi- nime potuisset. Quae enim ad valo- rem actus sunt necessaria, sine par- tium saltem consensu variari non possunt. Attamen et tunc temporis populus Romanus ad electionem a Clero faciendam admittebatur, et saeculis subsequentibus, ut patet ex libro diurno Romanorum Ponti- ficum, in quo circa electionem Ro- mani Praesulis haec Clerus Roma-