QUAESTIO II.

In qua habitudine ille ablativus construatur, si dicitur; Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto.

Secundo quaeritur, in qua habitudine construatur ille ablativus, cum sic dicitur; Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto. Et quod in habitudine formae videtur;

1. Per simile, quia Petrus diligit amore a se procedente formaliter: ergo pari ratione Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto formaliter.

2. Item, nihil denominat aliquid, ad quod comparatur ut ad principium solum, nisi comparetur ut informans

nam quamvis cursus sit a Deo, non tamen Deus dicitur currere

sed amor est a Patre et Filio, et illo dicuntur amare; ergo amor est in ratione formae.

3. Item, omni nexu aliqui nectuntur formaliter ; sed Spiritus sanctus est nexus: ergo aliqui illo nectuntur, et non nisi Pater et Filius; ergo etc.

4. Item, omni albedine aliquis est albus formaliter, ergo omni amore aliquis est amans formaliter; sed non est amans formaliter amore, nisi ille cuius est amor; cum ergo Spiritus sanctus sit amor Patris et Filii, patet etc.

Contra; 1. Omne quod diligit formaliter alio a se, habet diligere solum per participationem; ergo si Pater et Filius diligunt formaliter alio a se, ergo diligunt per participationem. Sed hoc est inconveniens; ergo etc.

2. Item, si aliquis diligit aliquo formaliter, illo circumscripto, impossibile est intelligere amorem in eo sive ipsum amare: ergo si Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto, impossibile est intelligere Patrem amare, non intellecto Spiritu sancto; sed hoc est falsum; ergo et primum.

3. Item, nulla hypostasis est forma ; sed amor, qui est Spiritus sanctus, est hypostasis; ergo non est forma, ergo nullus illo amore diligit formaliter.

4. Item, nullum relativum potest esse forma sui correlativi

quia ex forma et formato fit unum, relativum autem distinguitur a correlativo

sed amor, qui est Spiritus sanctus, correlative se habet ad Patrem et Filium; ergo etc.

b. Item, omnis forma est ante illud cuius est forma; ergo si Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto formaliter, amor ille praecedit diligere Patris et Filii. Sed hoc falsum est, quia dilectio producitur; ergo etc.

CONCLUSIO.

Cum dicimus, Patrem et Filium se Spiritu sancto diligere, ablativus ille construitur in ratione quasi effectus formalis, et ideo aliquo modo in ratione formae.

Respondeo; Dicendum, quod aliquorum positio fuit, quod ablativus ille construitur in ratione signi, non in ratione formae. Nam Spiritus sanctus se habet per modum producti respectu dilectionis Patris et Filii, et ideo illius est signum. Unde dicunt, quod is est sensus locutionis; Pater et Filius diligunt se; et huius signum est, quia concorditer spirant Spiritum sanctum, qui est amor unicus et indivisus.

Sed haec positio non est sufficiens. Nam si ablativus posset construi vere in ratione signi cum verbo, tunc haec esset vera; Pater et Filius diligunt se amore creato, quia amor creatus signum est illius; quam nullus concedit. -Si dicas, quod istud non est signum ita propinquum; obiicitur, quod tunc haec esset vera simpliciter; Pater est sapiens sapientia genita, cum sapientia genita sit maxime signum sapientiae in Patre generante.

Aliorum positio fuit, quod ablativus ille construitur in ratione formae. Dicunt enim, quod diligere se nihil aliud est, dictum de Patre et Filio, quam invicem connecti. Et quoniam nexu formaliter connectuntur, et Spiritus sanctus est ille nexus; ideo, formaliter loquendo, ista est vera; Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto, sicut haec formaliter est vera: Pater et Filius nectuntur nexu.

Sed haec positio non potest omnino stare, quia, cum dicitur: Pater et Filius nectuntur, aut nectuntur dicit aliquid, quod sit in Patre et Filio a Spiritu sancto, aut quod est in eis ut principium Spiritus sancti. Si quod est in eis a Spiritu sancto; ergo Pater et Filius aliquid recipiunt a Spiritu sancto; si aliquid, cum non possint recipere partem, ergo totum: ergo sunt a Spiritu sancto, quod est inconveniens. Restat ergo, quod hoc quod est nectuntur dicat aliquid, quod est in Patre et Filio ut principium Spiritus sancti

quamvis enim sit passiva secundum modum , activa est secundum rem

et si hoc, Spiritus sanctus comparatur ad connexionem ut ad principium, non ergo ut in ratione formae omnino.

Patet igitur, quod prima positio dicit minus sufficienter; secunda dicit nimis abundanter, quia nimis exprimit. Et prima fuit Magistri Simonis Tornacensis ; secunda fuit Magistri Gulielmi Antisiodorensis. Et licet neutra sit omnino sufficiens, tamen utraque habet in se aliquid veritatis. Nam prima dicit, quod Spiritus sanctus se habet ad Patrem et Filium per modum producti; et hoc quidem verum est. Secunda dicit, quod amor comparatur ad amantes ut in ratione formae; et hoc quidem verum est.

Et ideo ex his duabus positionibus, quarum una est insufficiens et alia excedens, colligitur media positio sobria et sufficiens; videlicet quod ille ablativus construitur in ratione effectus formalis, si licet nominare effectum quod est ex principio. Et haec fuit positio Magistri Hugonis de sancto Victore 1, qui hic clare vidit veritatem. Unde redarguit illos, qui reputant hanc quaestionem insolubilem. Unde dicit, quod, sicut cum dicitur; ego diligo te amore a me procedente, ibi est constructio in ratione effectus formalis; sic in proposito. In hoc tamen est differentia, quia amor a te procedens est in te requiescens ut uniens et inhaerens, quia est accidens; sed in divinis amor a Patre et Filio procedens est in eis requiescens ut uniens, non tamen ut inhaerens, quia non est accidens, sed substantia et hypostasis; et ideo adhuc minus habet rationem formae.

Concedendae ergo sunt rationes ad hoc inductae, quia ablativus habet aliquo modo rationem formae.

Quod tamen ultimo obiicitur, non valet, quia omnis albedo est formas sed aliquis amor est hypostasis .

1, 2. Ad illud ergo quod in contrarium obiicitur; si formaliter alio diligunt, ergo per participationem; dicendum, quod diligere alio per essentiam facit participationem, sed alietas personalis non. Unde Hugo : " Animus humanus amor non est, sed ab ipso procedit amor, ideo se ipso non diligit; Pater vero amor est et Spiritus sanctus eius amor est, ideo diligit se ipso; diligit etiam Spiritu sancto "; et ideo patet, quod non per participationem.

Et ideo patet sequens; quia enim Pater se ipso diligit amore essentiali, ideo potest intelligi amare Pater, Spiritu sancto non intellecto; non sic autem est de amore notionali.

3. 4. Rationes sequentes procedunt de forma, secundum quod habet perfectum actum formae. Formae enim est inhaerere, et ideo non est hypostasis; ideo etiam non distinguitur . Ibi vero ablativus cadit ab actu formae, qui est inhaerere, et tenet actum formae, qui est unire.

5. Ad illud quod ultimo obiicitur, quod forma praecedit illud cuius est forma; dicendum, quod loquitur de forma, secundum quod habet rationem causae, quia sic praecedit; sed ablativus cadit a ratione causalitatis, quia construitur per modum effectus formalis. Patet ergo, quod quodam modo est ibi ratio formae, quodam modo ratio signi; et in hoc patet responsio ad omnia quaesita.