ARTICULUS I.

Quid sit theophania ?

Primo ergo quaeritur, Quid sit theophania?

Et accipiantur verba Dionysii, in Caelesti hierarchia, ubi sic dicit: " Sapientissima theologia visionem illam quae in ipsa est descripta, revelavit divinam, quasi in forma informium similitudinem ex videntium in divinum reductione pulchre vocari theophaniam . " Sensus est hujus auctoritatis, quod scientia theologiae quae sapientissima est, quia est de Deo, pulchre revelavit Theologis ipsam visionem quae descripta est in theologia, vocari theophaniam, quasi divinam similitudinem in forma informium descripta, hoc est, in forma symbolorum, quae informia sunt ad spiritualia. Similitudinem dico factam vel creatam ex reductione videntium in divinum, hoc est, in divinas res.

Adhuc, Commentator ibidem dicit, quod theophania dicitur, quasi per ipsam videntibus divina facta illuminatione, quam ipsa divina sanctorum perficiunt.

Contra hoc objicitur sic, quod

1. Secundum hoc non erit theophania, nisi in symbolis quae in corporalibus accipiuntur: et cum Angeli non accipiant

Illuminationes in corporalibus, videtur quod Angeli non habent theophanias: quod falsum est.

2. Adhuc, Commentator ibidem dicit sic: " Habent namque et ipsi spiritus signa sua, demonstrationes scilicet per quas de invisibilibus Dei et valde occultis et secretis absconditis intus naturaliter et invisibiliter et simpliciter erudiuntur: quae quidem signa quantum ad nos, et ea quae apud nos sunt visibilia, omnino invisibilia aestimantur: quantum vero ad illam multum invisibilem et inaccessibilem et incomprehensibilem divinitatis lucem, quasi foris sunt, et procedunt ab intus ad demonstrationem. Propter quod et ipsa signa quae superveniunt mentibus sive animis divinitus illuminatis, theophaniae, id est, divinae apparitiones dicuntur: quia in eis ad manifestationem alicujus occulti venientibus, id quod omnino occultum Dei est, demonstratur. " Ex hoc accipitur, quod theophania est illuminatio procedens ab intus ad manifestationem alicujus occulti de Deo. Sed tunc quaeritur, Utrum in illa illuminatione duo sint, sicut in lumine scientiae? In scientia enim est lumen ipsius scientiae convincens intellectum de veritate scitorum: et hoc est quod vocatur scientia conclusionis ab Aristotele in I Posteriorum . Et est ibi lumen principii praeexistens, a quo elicitur scientia conclusionis per consequentia. Sicut etiam Platonici dixerunt esse duplex lumen in oculo: unum quod ab oculo diffunditur super visibile cum radio visivo: alterum quod objicitur oculo et informat ipsum, quod est species visibilis. Sicut etiam in fide duplex lumen dicunt esse Sancti. Unum quod est elevans intellectum nostrum ad hoc, quod aciem figat in articulum creditum qui est supra rationem. Dicit enim Augustinus, quod " mentis nostrae invalida acies,, in tam excellenti luce non figitur, nisi per justitiam fidei emundetur. " Er- go videtur quod in fide sit lumen elevans intellectum ad credibile quod ad hoc influitur intellectui, ut possit species credibilis informari. Et hoc expresse videtur dicere Dionysius in libro de Divinis nominibus, sic: " Fides est lumen collocans credentes in prima veritate, et primam veritatem in ipsis . " Si ergo sic est In theophaniis: tunc est unum lumen descendens in intellectum Angeli, et elevans ipsum ad hoc, quod figi possit intellectus Angeli in illo occulto, quod divinam occultum a Dionysio vocatur.

3. Adhuc, Hoc videtur Dionysius dicere in epistola ad Gaium monachum sic: " Deus est super mentem et super substantiam: et superpositae ipsius tenebrae et cooperiunt et contegunt omne lumen, et absconditur omni conditioni. Et si aliquis videns Deum, intellexit quod videt, n o n ipsu m vi d i t, sed aliquid eorum quae sunt ejus, quae existunt et cognoscuntur. " Ex hoc accipitur, quod intellectus angelicus aliquid accipit a Deo quo juvatur ad hoc, quod Deum videre possit.

4. Adhuc, Chrysostomus in Homilia super Joannem : " Ipsum quod est Deus, non solum Prophetae non viderunt, sed neque Angeli viderunt, neque Archangeli. "

5. Adhuc, Chrysostomus, Ibidem, " Si interrogaveris Angelos quid viderint, audies quidem de substantia nihil respondentes, Gloria vero in altissimis Deo solum decantantes . Et si Seraphin et Cherubin concupieris aliquid dicere, mysticam sanctimonii melodiam audies: Sanctus, sanctus, sanctus, et quoniam plena est omnis terra gloria ejus . Si supernas Virtutes, tibi item respondebunt, sibi unum opus esse ut Deum laudent. Et nihil respondent de visione substantiae, " Ergo videtur, quod substantiam Dei non viderit sub aliquo lumine descendente in ipsos, et juvante intellectum ad hoc quod possit figi quod Deus est,

6. Adhuc, Joannes quidam expositor sic dicit: " Per seipsam nulli creaturae sive rationali sive intellectuali comprehensibilis est veritas Deus, sed super omnem sensum est exaltata et intellectum. Neque. Angeli cognoscunt per se quid sit Deus, vel quid sit veritas: hoc enim ab omni creatura remotum est: sed solummodo cognoscunt se esse, et veritatem quae Deus est, superessentialiter esse, et ab ipsa omnia procedere. " Et isti sancti qui inducti sunt, dicunt hoc sentire Joannem, quando dicit: Deum nemo vidit umquam, unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enarravit . Unde Joannes Chrysostomus in praeinducta homilia idem, verbum tractans, sic concludit dicens. " Solus ergo videt se Pater et Filius et Spiritus sanctus.. " Ex omnibus his accipitur, quod a nullo Angelorum Deus immediate videtur, sed sub theophaniis illuminantibus ad ipsum. Sed contra hoc est quod dicitur in prima Canonica Joannis, iii, 2: Scimus, quoniam cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est. Est etiam contra hoc quod dicitur, Matth. xviii, 10: Angeli eorum in caelis semper vident faciem Patris mei qui in caelis est. 7. Adhuc, Magister Hugo de sancto Victore: " Quid est dicere Deum sub theophania videri, et sine theophania non videri, nisi Deum ut est numquam videri? Quod expresse contra Joannem est qui dicit: Videbimus eum sicuti est . Et contra Paulum, I ad Corinth. xiii, 12: Videmus nunc per speculum in aenigmate: tunc autem facie ad faciem. Tollant igitur theophanias suas: quia sicut in creando nihil nos creavit praeter ipsum, ita in visione gloriae nihil nos sistet usque ipsum.. "

Solutio, Dicendum quod in veritate in theophania est duplex lumen, sicut et in scientia et in fide. Unum quod descendit in intellectum Angeli: et est lumen gloriae et gratiae creatae, elevans intellectum ut acies ejus in excellentissima luce increata figi possit, ut videat eam sicuti est. Unde illud non est medium inter visum et Angelum videntem: non enim mediat, sed confortat videntem ut videre possit: et potius habet rationem virtutis et gratiae et gloriae, quam rationem medii quo videatur Deus. Ab ipso enim confortatur videns intellectus, et ut videre possit, et ut videatur Deus: et mediante ipso non videtur occultum Dei, sed potius videtur immediate ab intellectu confortato per ipsum.

Ad id quod primo objicitur, dicendum quod theophania aequivocum est: dicitur enim communiter, et proprie. Communiter omnis visio, sive symbolica, sive mystica, sive per speciem expressa, in qua aliquid apparet divinum, theophania dicitur. Et sic Dionysius in inducta auctoritate loquitur de theophania. Proprie autem dicitur theophania illuminatio descendens a Deo per modum gloriae, per quam elevatur intellectus angelicus et illuminatur ad cognoscendum id quod agendum est ex ordine hierarchico in quo constitutus est Angelus.

Ad dictum Commentatoris dicendum, quod talis illuminatio descendens, a Commentatore vocatur signum, quod licet quoad nos sit invisibile et insensibile, tamen signum dicitur ad Angelum, quia per ipsum significatur Angelo quid hierarchica illuminatione sit agendum in scientiis et actionibus hierarchicis secundum principatum sacrum in quo constituitur Angelus.

Illa duo quae objiciuntur in contrarium, jam soluta sunt per divisionem quae data est de nomine theophaniae dicto communiter et proprie.

Ad dictum Dionysii, ad Gaium monachum, dicendum quod hoc verum est, quod intellectus angelicus juvatur aliquo

ad videndum Deum, sine quo Deum videre non posset: sed hoc non habet operationem medii ad Deum qui videtur, sed operationem virtutis ad intellectum videntis, ut dictum est. Et est simile, quod herodius adunationem visus habet, per quam potest intueri solem in rota: quam quia non habet noctua vel vespertilio, solem in rota videre non potest.

Ad id quod dicitur de Chrysostomo, dicendum quod Chrysostomus loquitur de visione comprehensionis, qua nulla creatura umquam Deum vidit vel videbit: quia, sicut dicit Augustinus in libro de Videndo Deum ad Paulinam, " Solus Deus suiipsius est comprehensor. " De hoc tamen multa dicta sunt in primo libro, quaestione, An Deus possit videri per essentiam .

Ad aliud dicendum, quod substantia est duplex, scilicet quae est Deus, et quae comprehensive dicit quid est Deus. Primam substantiam vident Angeli ut pelagus substantiae infinitum. Et de hac bene loquuntur, Isa. vi, 3: Dominus Deus sabaoth . Dominus enim Deus talem dicit substantiam. Sed de illa quae comprehensive dicit quid est Deus, nihil loquuntur: quia illam non comprehendunt, ut dictum est.

Ad aliud dicendum, quod ex dicto Joannis Episcopi et expositoris, nihil plus habetur, nisi quod incomprehensibilis est Deus, et visione comprehensionis a nulla creatura visibilis: tamen visione substantiae ejus cognoscunt, quia est Deus, et hoc quod est Deus, et quod super omnem creaturam est exaltatus, et quia omnia procedunt ab ipso, et quod visione comprehensionis Deum nemo vidit umquam, nisi unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, et Spiritus sanctus, ut dictum est. . Ad illud quod contra hoc objicitur, di- cendum quod videbimus eum quidem facie ad faciem sicuti est, sed non visione comprehensionis. Et sic etiam Angeli vident faciem Patris sicuti est, sed non visione comprehensionis.

Ad ultimum dicendum, quod Magister Hugo loquitur contra quosdam errantes, qui dicebant theophaniam esse medium. in quo videretur Deus, et extra quod non videretur: et hoc falsum est et erroneum. Sed per hoc non removetur, quin theophania sit lumen descendens in intellectum videntis, et habens in eo operationem virtutis et gratiae elevantis ipsum ut possit videre hoc quod sine ipso non posset.