Albert the Great, Summa Theologiae

1. Quod distincti fuerunt a primordio suae conditionis, videtur testimonio auctoritatis insinuari, quae tradit de singulis ordinibus aliquos cecidisse. Quod non esset nisi ordines fuissent ab initio conditionis angelicae instituti.

2. Adhuc, ad idem inducit Magister ibidem Apostolum, ad Ephes, vi, 12, ubi principatus et potestates tenebrarum nominat, ostendens de ordinibus illis quos nominat cecidisse: qui cum in malis ministerium, exerceant, non tamen penitus nominibus ordinum suorum privati sunt.

3. Adhuc, Quidam objiciunt sic: Constat, quod multitudo Angelorum a sapientia Dei processit. Sapientia autem creatoris nihil, facit nisi in ordine: quia dicit Philosophus in primo primae philosophiae, quod sapientis est ordinare. Ergo videtur, quod a principio creati sunt in ordinibus et gradibus.

4. Adhuc, Augustinus in libro XII de Civitate Dei dicit quod " si omnia essent aequalia, tunc non essent omnia. " Ergo videtur, quod nec aequalitas est in generibus creaturarum, nec in speciebus. Angeli et in genere et in specie sunt creaturarum et in multitudine. Constat ergo, quod in confusa multitudine creati non sunt, sed in gradibus ordinum suorum.

5. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Cum Deus summa essentia sit, hoc est, summe sit, et ideo immutabilis sit: rebus

quas ex nihilo creavit esse dedit, sed non summe esse sicut ipse est: et aliis dedit esse amplius, aliis minus: atque ita naturas gradibus essentiarum ordinavit . " Ergo videtur, quod etiam Angelos in gradibus talibus ordinavit a principio conditionis suae.

6. Adhuc, Isidorus in libro de Summo bono dicit sic: " Inter Angelos distantia est: et pro graduum dignitate ministeria eisdem sunt distributa: aliique aliis praeferuntur tam culmine potestatis, quam ministerio virtutis. "

Contra hoc in libro II Sententiarum, distinct. IX, cap. Jam nunc inquirere restat, Magister sic objicit: " Non videtur illud posse stare. Non enim tunc charitate ardebant, nec sapientia pollebant, ueque in eis Deus sedebat. Si enim hoc habuissent, non cecidissent. " Et infert: " Non ergo tunc erant Cherubin vel Seraphin vel Throni. "

Solutio. Ad hoc Magister in Sententiis in eadem distinctione, videtur mihi magis probabilis inter alios. Dicit enim, quod ordo est multitudo caelestium spirituum, qui inter se in aliquo dono gratiae conveniunt, sicut et in participatione donorum naturalium similantur. Unde de essentia ordinis duo sunt: quorum unum est dispositio sive habilitas, et hoc est convenientia donorum naturalium. Alterum est complementum, quod est donum gratiae. Quantum ad primum quod est gradus differens in participatione donorum naturalium, ordines a prima institutione Angelorum sunt conditi. Quantum vero ad secundum completi sunt ordines in gradibus gratiae, in casu malorum, et confirmatione bonorum.

Ad primum respondet Magister, quod auctoritas quae tradit de singulis ordinibus aliquos cecidisse, non dicit propter hoc, quod completi fuerunt ordines inter eos secundum gratiam: sed quia diffe- rentes habebant habilitates in participatione donorum naturalium, per quas venissent ad ordines si stetissent.

Addictum Apostoli, ad Ephes, vi, 12, eodem modo respondet: dicit enim, quod Apostolus vocat principes et potestates tenebrarum harum, non eos qui in illis ordinibus fuerunt in gratia confirmati, sed eos qui ex habilitate naturae ad gradus gratiae illorum ordinum profecissent, si stetissent.

Ad aliud dicendum, quod sapientia creatoris in conditione Angelorum fecit ordinem, qui est in diversa habilitate naturae, ut dictum est. Observavit nihilominus ordinem temporis: quia sicut natura est ante gratiam, ita primo disposuit gradus naturae, et postea complevit appositione gratiae.

Ad aliud dicendum, quod verum est quod dicit Augustinus in libro XII de Civitate Dei, et propter hoc multitudo Angelorum in diversis gradibus habilitatum naturae creata est: sed non oportet, quod statim habuerint complementum gradus per gratiam, quam, postea acceperunt.

Ad aliud dictum Augustini dicendum, quod concedendum est sicut ipse dicit Augustinus: sed ordinavit eos in gradibus naturalibus habitualiter, quos complevit postea per gratiam formaliter.

Ad aliud dicendum, quod dictum Isidori plane dicit hoc quod dictum est et de gradibus naturae, et de gradibus complentis gratiae.

Quod in contrarium objicitur, plane conceditur.