MEMBRUM II.

Cujus figurae sit firmamentum seu

caelum ? Deinde quaeritur, Cujus figurae sit caelum ?

Et hoc quaeritur ratione ejus quod dicit Magister in libro II Sententiarum, distinct. XIV, cap. Quaeri etiam solet, Cujus figurae sit caelum ?

Ad quod respondet Magister ibidem, sic dicens: " Sed Spiritus sanctus, quamvis auctores nostri hoc sciverint, per eos dicere noluit, nisi quod prodest saluti. " Et per hoc innuit, quod istud non revelavit, quia non prodest saluti. Contra:

1. Augustinus dicit expresse, quod caelum est sphaericae figurae.

2. Adhuc, Damascenus in libro II de Fide orthodoxa: " Quotquot autem dixerunt caelum sphaericae esse figurae, aiunt illud aequidistare et semotum esse a terra, supra et infra et altrinsecus ac ad latera. Infra dico quoad nostrum sensum: quia secundum sermonis consequentiam, undique supernum locum caelum obtinet et terra imum. Et dicunt caelum sphaerice circumdare terram, et ipsum secum suo rapidissimo motu circumferre solem et lunam et stellas. Et sole super terram existente, hic diem fieri, et sub terra noctem:

existente antem sole sub terra, hic noctem, illic vero diem . " Ergo videtur, quod caelum sit sphaericum.

3. Adhuc, Videtur quod sit sicut semicirculus. Damascenus, ibidem, " Alii vero caelum hemisphaerium, id est, semicirculum imaginati sunt: quia divinorum annuntiator David dicit, Psal. ciii, 2: Extendens caelum sicut pellem. Quod ostendit tabernaculum caelum esse. Et beatus Isaias, xl, 22, secundum aliam translationem: " Qui statuit caelum sicut cameram velut arcum, " vel " semicirculum, " ut dicit alia translatio . Et quoniam sol occidens et luna et astra circumeunt terram ab Occidente in Aquilonem, et ita rursus in Orientem deveniunt: hoc indicat caelum esse sphaericum. " Et tangit hoc quod dicitur, Eccle, i, 5 et 6: Oritur sol et occidit, et ad locum suum revertitur: ibique renasceris, gyrat per meridiem, et flectitur ad aquilonem. A sacris ergo expositoribus revelatum est, quod caelum vel est sphaericum ut sphaera integra: vel est sicut hemisphaerium, vel sicut sphaera dimidia. Sed tunc quaeritur, quare Deus dedit ei hanc figuram, et non angulosam ex rectis lineis conclusam ?

4. Adhuc, Videtur hoc falsum esse, quod sit sicut semicirculus: et est demonstratio Ptolemaei. Detur enim, quod sit semicirculus: tunc arcus erit super terram, et diameter per terram ab Oriente in Occidentem: et descendet sol a Meridie in Occidentem. Cum ergo est in puncto Occidentis, tunc utitur illo puncto ut fine motus descensionis ad quem ipsa descensio est in motum esse: et eodem puncto utitur ut principio diameter a quo fit motus per diametrum ad Orientem: ergo uno et eodem puncto utitur ut duobus, sed dicit Aristoteles in IV Physicorum, quod quotiescumque

mobile in motu ut duobus utitur uno, quiescere accidit in medio. Ergo soi tunc quiescet: quod impossibile est: ergo impossibile est, quod caelestia figuram habeant semicircularem. Et eadem ratio est de omni angulosa figura: motus enim sol per angulosam figuram, vel alia stella, in quolibet puncto anguli necesse est ut duobus uti uno, scilicet ad quem est in motum esse, et a quo incipiat motus alter. Et sic semper in quolibet puncto quiescere accideret: quod impossibile est, eo quod quodlibet superiorum movetur motu uniformi regulari et perpetuo: qui motus non potest esse, nisi in circulo, ut probat Aristoteles in VIII Physicorum,

Solutio. Duae rationes consueverunt assignari quare caelo datur figura sphaerica, et sunt ambae rationes convenientes. Una est quod figura sphaerica in corporibus,, et figura circularis in superficiebus simplicissimae sunt omnium figurarum. Circularis enim una linea contenta est: sphaerica vero una superficie. Circulus etiam et sphaera numquam possunt dividi in alias figuras: sed omnis divisio quocumque modo facta, erit in sphaeras vel circulos, vel portiones sphaerarum vel circulorum, ita quod omnis portio divisa erit arcualis: quod non. est in aliqua figura angulosa, vel rectilinea: et quia simplicissima est, propter hoc congruit primo et simplicissimo corpori.

Plato assignat aliam rationem: dicit enim, quod et verum est quod in mundo omnia quae creata sunt, continentur: nihil autem potest continere omnia, nisi quod habet capacissimam figuram: capacissima autem figura non est, nisi in superficiebus circuli et in corporibus sphaericis undique rotundis: hoc enim competit corpori quod, omnia capere de- buit et includere. Et ideo Damascenus diffiniens caelum in libro II de Fide orthodoxa, dicit sic: " Caelum est continentia visibilium et invisibilium creaturarum . " Secundum Aristotelem et Peripateticos ratio est, quia caelum per motum, suum debuit esse causa omnis motus generabilium et corruptibilium: et sicut dicit in principio VIII Physicorum, ''per illum motum debuit esse quasi vita existentibus omnibus: et hic non potuit esse nisi regularis, uniformis, circularis, perpetuus: quae non poterant convenire nisi figurae sphaericae: et ideo corpus quod dispositione divina motum talem debuit habere, nullam figuram nisi sphaericam congrue habere potuit.

Ad primum ergo dicendum, quod Magister in Sententiis vocat auctores, scriptores canonis Bibliae, non expositores, qui hoc expresse non scribunt: quamvis David de sole dicat, ex quo sequitur illud idem: litteraliter enim de sole dicit secundum expositionem Basilii, A summo caelo egressio ejus . Et cum non possit esse motus ab eodem in idem nisi in circulo et sphaera, satis innuit, quod superiora sphaerica sunt et circularia.

Ad aliud dicendum, quod Augustinus et Damascenus expresse dicunt caelum esse sphaericum.

Ad id quod objicitur de David et Isaia, dicendum, quod illi non loquuntur de figura totius caeli, sed de figura hemisphaerii tantum, quod quia est in medio altum, per circumitum videtur stare super horizontem per modum camerae vel. tabernaculi vel pellis extensae. Ex his jam patet ratio et causa quare Deus caelo dedit figuram sphaericam.

Hoc autem quod probatum est, quod non potuit habere figuram semicircularem, vel etiam angularem sive angulosam, concedendum est: quia ex necessariis probatum est.