QUAESTIO XLVIII.

De hoc quod, dicit: Et sint in signa, et tempora, et dies, et annos . ''

Deinde quaeritur de hoc quod dicit: Et sint in signa, ei tempora, ei dies, ei annos.

Et quaeritur, Quomodo sint in signa?

Et dicit Glossa interlinearis, ibidem,

" In signa serenitatis et tempestatis. ".

Sed secundum hoc signum videtur dici causa: et sic superiora, luminaria scilicet et stellae, causae videntur esse inferiorum

1. Adhuc, Job, ix, 9: Qui facit Arcturum et Oriona, et Hyadas et interiora Austri. Istae stellae, sicut dicit Gregorius ibi, Hyadae dicuntur, quia pluvias suscitant et tempestates, et horum sunt signa. Ergo signum ponitur ibi pro causa.

2. Adhuc, Job, xxxviii, 31, super illud: Numquid conjungere valebis micantes stellas Pleiadas, aut gyrum Arcturi poteris dissipare? Dicit Gregorius, quod Pleiades dicuntur, quasi pluviades: quia pluvias et tempestates suscitant, et sunt signa talium. Videtur ergo, quod signum idem sit quod causa.

Ulterius quaeritur, Quomodo sint in tempora, cum tempus ante fuit ?

Adhuc, Quomodo sint in dies, cum tres ante praecesserunt.

Solutio. Dicendum, quod signum dicitur multis modis. Uno modo sicut dicit Augustinus , signum est quod praeter speciem quam ingerit sensibus, aliud facit in notitiam venire. Et sic signum accipitur proprie in sacramentis. Alio modo dicitur signum causa communis, non proprie innuens aliquem effectum, et non de necessitate inducens. Et hoc modo luminaria caeli sunt in signa ex situ radiationis in conjunctione vel praeventione vel alia radiatione oppositionis, scilicet quadrati, trigoni, sextilis adspectus, signans effectum quem non de necessitate causat. Et ideo dicit Ptolemaeus in Centilogio, quod " sapiens homo dominatur astris. " Et dicit ibi Hali in commento, quod " si stellae scintillant ad melancholiam, et quartanas, quod sapiens medicus disponat corpora ad sanguinem, et quartanae non inducentur, " Et ideo dicit

Messehallach in libro de Sphaera mota, quod " sapiens homo juvat caelestem circulum, sicut ad fructum juvatur terra aratione et seminatione. " Hujus autem causam, quod non possint esse causae producentes de necessitate effectum, optime assignat Ptolemaeus in I Quadripartiti, dicens quod virtutes astrorum et lumina sive radiationes non deveniunt ad inferiora corpora, nisi per aliud, et per accidens: per aliud, quia media elementa: per accidens, quia non agunt in nos nisi informando qualitates activas et passivas elementorum, quae sic informatae immutant corpora. Eorum autem quae sunt sub libero arbitrio hominis, nec signa, nec causae sunt: quia liberum arbitrium nec immutatur virtute caelesti, nec virtute elementali de necessitate. Sed, sicut dicunt Aristoteles et Beda et Gregorius Nyssenus et Damascenus, liberum arbitrium est de his quae in nobis sunt, et quorum nosipsi causa sumus agendi vel non agendi. Et hoc est quod dicit Damascenus in libro II de Fide orthodoxa, sic: " Gentiles aiunt per astrorum horum et solis et lunae ortum, occasum et commixtiones omnia dispensari quae apud nos fiunt: circa hoc enim astrologia vagatur. Nos autem dicimus, quoniam signa quidem ex ipsis fiunt imbris et serenitatis, frigoris et caliditatis, humiditatis et siccitatis, et ventorum, et horam talium: nostrorum autem actuum nequaquam: nos enim liberi arbitri a conditore facti, domini nostrorum existimus actuum . " Et inducit rationem: quia si de necessitate ageremus acti ab astris, actus nostri nec vituperio, nec laude essent digni, nec praemio, nec paena. Unde signa haec dicuntur dispositiones astrorum, innuentes aliquid futurum, et non de necessitate causantes. Et de hoc Aristoteles in II de Somno et vigilia dat pulchrum exemplum, ubi loquitur de somniis quae per signum, et non per causam sunt intra nos. Dicit enim, quod sicut consilia magnorum qui pluribus intendunt, et ideo his quae propria sunt singulorum circumspecte intendere non possunt, saepe mutantur a privatis hominibus qui propriis singulorum magis intendere possunt: ita fit, ut signa quae fiunt ex impressionibus astrorum, et imprimuntur in somniis, saepe fallant: eo quod mutantur a proximis causis agentibus in corpora nostra, et alterantibus ea ad alias dispositiones. Et ideo frequenter fallunt talia signa et tales visiones, nisi sint visiones vel oracula divinis revelationibus accepta. Sic ergo sunt in signa caeli luminaria.

Ad dicta Gregorii super Job. ix, 9, et xxxviii, 31, dicendum, quod sicut jam dictum est, signa sunt et etiam causae, non de necessitate causantes.

Ad aliud dicendum, quod dicuntur esse in tempora, non quod sint causa temporis secundum substantiam, sed ut per significatum numeri pluralis significetur distinctio temporis. Unde Glossa interlinearis ibidem, " Ver, aestatem, autumnum, hiemem: haec enim tempora suo cursu distinguunt luminaria. "

Ad aliud dicendum, quod hoc modo etiam sunt in dies, hoc est, in dierum distinctiones, Unde Glossa Augustini et Bedae: " Quia priusquam sidera fierent, ordo temporum nullis notabatur indiciis, vel meridiana hora, vel qualibet hora. " Sunt ergo luminaria in signa, et tempora, et dies, et annos, non quod a conditione eorum tempora coeperint vel dies vel anni, sed quia per ortus eorum vel transitus temporum dierum et annorum signatur ordo.