MEMBRUM I.

De septem definitionibus Sanctorum de eo quid sit anima .

Definitiones Sanctorum inveniuntur sex.

Remigius sic definit animam: " Anima est substantia incorporea regens corpus, "

Augustinus sic in libro de Spiritu et anima: " Anima est substantia incorporea regendo corpori accommodata "

Alexander nequam, in libro de Motu cordis, sic:: " Anima est substantia incorporea, illuminationum quae sunt a primo ultima relatione perceptiva. "

Seneca sic: " Anima est spiritus intellectualis ad beatitudinem in se et in corpore ordinatus. "

Cassiodorus sic: " Anima est substantia spiritualis a Deo creata, proprii sui corporis vivificatrix. "

Item, Augustinus sic: " Anima est spiritus intellectualis, rationalis, semper vivens, semper in motu, bonae malaeque voluntatis capax. "

Adhuc unam addit Joannes Damascenus: " Anima est substantia vivens, simplex, et incorporea, corporalibus oculis secundum propriam naturam invisibilis, infigurabilis, immortalis, rationalis, intellectualis, organico utens corpore, et huic vitae augmentationis et generationis tributiva, non alium habens praeter seipsam intellectum, sed partem sui purissimam. "

Quaeritur ergo de definitionibus istis, et penes quid sumantur?

Objicitur de hoc quod ponit Remigius, quod dicitur substantia incorporea. Dicit enim Damascenus, quod " incorporeum simpliciter non est nisi Deus. " Male ergo dicitur, anima est substantia incorporea.

Adhuc, In Ecclesiasticis dogmatibus dicitur sic: " Solus Deus est incorporeus: alias autem creaturas corporeas dicimus. "

Contra, secundam quae est haec, " Anima est substantia incorporea, regendo corpori accommodata: " objicitur sic: hoc enim videtur convenire Angelo assumenti corpus: ille enim tunc est substantia incorporea, regendo corpori accommodata.

Contra tertiam objicitur sic: quia illuminationum quae sunt primo praeceptivam esse animam, bene esse animae dicit: definitio autem deberet dicere esse substantiale.

Contra quartam quae est Senecae, objicitur: In corpore enim non potest esse beatitudo: quia, sicut dicit Boetius, beatitudo est status omnium bonorum aggregatione perfectus: et hujus non est particeps anima in corpore.

Contra quintam quae est Cassiodori, objicitur de hoc quod dicitur, Anima est substantia spiritualis: per hoc enim non separator anima ab Angelo. Per hoc etiam quod dicit, Proprii sui corporis vivificatrix: non dicitur quidditas animae, sed actus cujus causa est: definitio autem deberet dicere substantialem quidditatem.

Contra sextam quae est iterum Augustini, objicitur sic: Quod dicitur semper vivens, non omni animae videtur convenire: quia non convenit animabus brutorum et vegetabilium. Adhuc, Per hoc quod dicitur, semper in motu, videtur non esse verum inducenti per singulas species motus: male ergo data est definitio.

Similiter objicitur contra illam Joannis Damasceni:

1. Cum enim dicitur substantia incorporea, non oportuit dicere, corporeis oculis invisibilis, et infigurabilis: quia nihil est corporeis oculis visibile et figurabile, nisi corpus. Unde cum dicebatur incorporea, nugatorie addebatur, corporeis oculis invisibilis, et infigurabilis.

2. Similiter, Objicitur cum dicitur intellectualis, rationalis: alterum enim intelligitur in altero: ergo alterum videtur superfluere.

3. Adhuc, Objicitur de hoc quod dicit, quod non habet intellectum praeter se, sed partem sui purissimam. Dicit enim Philosophus, quod intellectus nullius corporis est actus. Male ergo dicitur, quod, in intellectu habeat partem sui anima: quia id quod per substantiam et actum separatum est, non potest esse pars ejus quod per substantiam et actum organo corporeo conjunctum est.

4. Ultimo quaeritur, Penes quid accipiantur istae definitiones?

Solutio. Ad primam definitionem dicendum, quod illa datur per genus, et differentiam propriam, et essentialem actum animae. Anima enim substantia est, quia est substantialis forma animati: et est substantia a substando dicta, quia ad minus substat in omni animato naturalibus potentiis quae fluunt, ab ipsa:

cum, sicut dicit Aristoteles in Praedicamentis, naturalis potentia vel impotentia species sit qualitatis, quam necesse est esse in anima sicut in subjecto. Et cum sit in toto tota secundum actum vitae, non potest esse corporea, sed incorporea. Corporeum enim nullo modo potest esse in toto totum, sed secundum unam partem suae divisionis est in una parte, et secundum aliam in alia.

Ad objectum contra, dicendum quod corporeum dicitur dupliciter, scilicet a privatione naturae corporeitatis: et sic et Angelus et anima, incorporei sunt. Et a privatione proprietatis corporis, quae est localitas, sive per definitionem in loco, sive per circumscriptionem: et sic solus Deus incorporeus est: omnia autem alia tam spiritualia quam corporalia definiuntur loco, ita quod sint hic et non alibi.: solus autem Deus hic et ubique est. Definiri autem in loco vel circumscribi, primo et per se convenit corpori: et hoc modo solus Deus incorporeus dicitur.

Secunda definitio quae est Augustini accipitur a generali natura animae et proprio actu quem habet in corpus.

Ab objectum contra, dicendum quod aequivoce dicitur Angelus substantia incorporea et anima. Angelus enim substantia incorporea est non unibilis corpori: anima autem substantia incorporea unibilis corpori. Similiter Angelus quando assumit corpus, non regit corpus ad operationes vitae, sed ad congruentias operationum, quas ministerio suo operatur circa eos quibus apparet, ut dicit Augustinus. Cum autem anima regendo corpori accommodata dicitur, intelligitur quantum ad operationes vitae naturalis.

Tertia definitio quae est Alexandri, accipitur secundum comparationem animae ad primam causam quae influentia sui luminis intellectualia lumina constituit: sed quia in anima illud lumen est per continuationem intellectus cum continuo et tempore, ut dicit

Philosophus in III de Anima, ideo non recipit lumen, intellectus, nisi per vestigium et aenigma: et hoc vocatur ultima relatio.

An id quod objicitur contra de difinitionem Senecae, dicendum quod beatitudo dicitur duobus modis, large scilicet et stricte. Beatitudo large dicta, consistit in felicitate duplici, scilicet civili, et contemplativa: secundum duplicem virtutem, moralem scilicet et intellectualem, secundum quod felicitas est actus vel operatio secundum propriam et connaturalem virtutem, non impedita, in eo cujus est talis virtus, nullo modo impedimentum habens, eo quod taliter felix vel beatus virtutem perfectam habet ad actum cum omnibus condecorantibus felicitatem in amicis et bonis fortunae et pulchritudine corporis. Et haec est beatitudo de qua loquitur Seneca: et illius bene est particeps anima in corpore. Dicitur etiam stricte beatitudo status omnium bonorum aggregatione perfectus. De qua dicit Bernardus in libro quinto de Consideratione ad Eugenium, quod beatitudo et miseria in eodem esse non possunt simul. Et hujus non potest esse particeps anima in corpore: quia quamdiu est in corpore, circumdata est miseria corporis: et cum tali miseria non potest esse beatitudo.

An id quod objicitur de definitione Cassiodori, dicendum quod illa definitio datur in comparatione ad causam, et in comparatione ad primum effectum qui est vita, secundum quod dicit Aristoteles, quod " vivere in viventibus est esse. " Et licet Angelus sit substantia spiritualis a Deo creata, tamen non est carni, unibilis: et ideo aliter est spiritualis quam anima: nec est creata substantia Angelus ad imaginem creantis sicut anima. Unde licet in multis sit imago anima, in hoc tamen etiam, est imago, quia sicut Deus vivificat omnia, ita anima vivificat omnia sua, et unumquodque membrum ad suum proprium actum vitae.

Ad id quod objicitur contra illam alteram quae est Augustini, dicendum quod dicitur semper vivens, eo quod semper influit vitam: et dicitur semper in motu, eo quod semper influit potentiam motivam ad opera vitae secundum propriam periodum uniuscujusque vivi. Et ideo dicit Pythagoras, quod anima est numerus seipsum movens, vocans numerum proportionabilitatem potentiarum ad organa: haec enim consistit in numero proportionali. Ideo etiam dixit Plato, quod anima est substantia intellectualis ex seipsa mobilis secundum numerum harmonicum, Omnia enim quae ad se invicem proportionantur ut motivum et mobile, dicebat Plato secundum numerum harmonicum proportionari, qui numerus est in numero potentiarum moventium, et numero organorum motorum, et dispositionum figurarum quibus aptantur ad motum. Sicut etiam dicebat Socrates constitui, mundum totum numeris proportionalibus. Unde Boetius in libro III de Consolatione philosophiae:

Tu triplicis mediam naturae cuncta moventem Convertens animam, per consona membra re- solvis.

Ad id quod objicitur contra illam quae est Damasceni, dicendum, quod illa bona est, et datur per comparationem ad naturam et potentias animae, secundum quod, anima est totum potestativum constitutum ex omnibus potentiis suis.

Et quod dicitur corporeis oculis invisibilis, et infigurabilis, non est nugatorium, licet ante dicta sit substantia spiritualis: hoc enim dicitur ad amovendum errorem Cleantis Stoici, de quo dicit Gregorius Nyssenus in libro de Homine, quod, Cleantes et Chrysippus et Stoici talem complicant syllogismum:

Non solum similes genitoribus secundum corpus sumus, sed etiam secundum animam passionibus, moribus, et dispositionibus. Corporis autem proprie est esse simile, et non incorporei. Corpus igitur est anima. Unde ad exprimendum et determinandum incorporeitatem animae, dicitur infigurabilis et corporeis oculis invisibilis, ut intelligatur anima non esse virtus corporea.

Et quod dicitur intellectualis, et additur rationalis, non est nugatorium: exprimit enim modum intellectualitatis animae, quae non habet intellectum simplicem et deiformem sicut Angelus, sed intellectum discursum, inquisitivum, et compositum, sicut dictum, est in tractatu de attributis Angelorum, quaestione de ratione .

Ad aliud quod objicitur de intellectu, dicendum quod intellectus in actu intelligendi nullius corporis est actus: quia si esset actus alicujus corporis, non intelligeret nisi ea quae sunt de harmonia illius corporis: nunc autem intelligit omnia. Sed quod dicitur, quod, potentia in actu separata non. possit esse pars animae, quae est actus corporis, falsum est. Avicenna enim in VI de Naturalibus ubi venatur definitionem, animae, dicit quod anima in hoc differt a natura, quia ab anima fluunt quaedam potentiae conjunctae organo corporis, et quaedam non conjunctae. Tamen, propter objectionem illam quidam dixerunt, quod intellectus non est in anima ut pars potestativa, sed est ex splendore intelligentiae, quae sicut dicitur in libro de Causis, agit in animam sicut anima in naturam. Et ideo dixerunt intellectum, extra animam, esse. Et ad excludendum errorem illum dixit, non habens extra se intellectum, sed partem sui purissimam, Et ideo etiam dixit Aristoteles in I Ethicorum, quod " sicut visus in corpore, ita intellectus in anima. "

Ad ultimum jam patet solutio: quia de definitione dictum est penes quid datur et sumatur.