ARTICULUS II.

De sententia Pythagorae, a quo derivata est Manichaea haeresis: Anima facta ante corpus, transit de corpore in

corpus.

Secundo, Quaeritur de sententia Pythagorae a qua derivata est Manichaea haeresis: Anima iacta ante corpus, transit de corpore in corpus,, sicut adhuc dicunt haeretici Manichaei, et haeretici qui dicuntur Patarini: et propter hoc non occidunt animalia bruta, quia reputant homicidium, sicut si occiderent hominem.

1. Et ut melius intelligatur disputatio contra eos., ponatur sententia eorum sicut ponit eam Joannes Chrysostomus super Joannem, in homilia sic dicens: " Pythagorici secundum superabundantiam confusionis delinquentes, muscas, et sciniphes, et arbores, hominum animas fieri, et Deum ipsum animam esse, et alia quaedam hujusmodi turpissime asserebant.

2. Adhuc, Augustinus in libro IV de Civitate Dei, dicit, quod " hi soli Philosophi videntur advertisse quid esset Deus, qui Deum dixerunt animam esse motu et ratione mundum gubernantem . "

3. Adhuc, Avicenna in VI de Naturalibus de istis dixit sic: " Quidam putaverunt, quod anima Deus est, qui est sublimis super esse. Dicunt enim, quod ipse est in aliquibus natura, in aliquibus anima, in aliquibus intellectus, qui est sublimior et mirabilior. Et sunt illi qui dicuntur haeretici. Augustinus autem dicit in libro IV de Civitate Dei, quod Varro philosophus, fuit illius opinionis, quod Deus est anima motu et ratione mundum gubernans. "

4. De hac etiam opinione fuit Alexander philosophus, et Xenophanes, et David de Dinanto, qui nititur multis rationibus hunc errorem probare in libro qui dicitur de Tomis, sive de Divisionibus: post quas probationes ponit talem conclusionem sic dicens: " Manifestum est igitur unam solam substantiam esse, non tantum omnium corporum, sed etiam omnium animarum: et hanc nihil aliud, esse quam ipsum Deum: quia substantia de qua sunt omnia corpora, dicitur hyle: substantia vero de qua sunt omnes animae, dicitur ratio vel mens. " Manifestum est igitur Deum esse substantiam omnium corporum et omnium animarum. Patet igitur, quod Deus et hyle et mens una sola substantia sunt.

5. Rationes autem quibus hoc probant, sunt istae sicut sunt in libris eorum positae. Prima est haec: Intellectus intelligit Deum et hyle sive materiam: sed nihil intelligit intellectus, nisi per assimilationem ad ipsum: oportet igitur, quod assimilatio sit intellectus ad Deum et hyle: haec autem assimilatio vel est per identitatem, vel per simplicem assimilationem: sed non est per simplicem assimilationem, quia assimilatio non fit nisi per formam abstractam ab eo quod intelligitur, hyle autem et Deus nullam habent, formam: si ergo intelliguntur, oportet quod, per identitatem quam habent ad intellectum, intelligantur: intellectus igitur et hyle et Deus idem sunt in substantia.

6. Adhuc, Omne passibile, per contra- rias formas est passibile, et non par subjectum quod substat contrariis. Et hoc probatur per hoc, quod subjectum in passivis omnibus, neutri contrariorum est contrarium. Anima et hyle passibilia sunt: sentire enim et intelligere pati est. Inde procedunt sic: Quod subjectum non est passibile nec activum, hoc ideo est, ut dicit Philosophus, quia in omnibus unum: anima et hyle sunt duo subjecta, actionem et passionem suscipientia: ergo propter hoc activa non sunt in invicem, quia in omnibus agentibus et patientibus sunt idem, nullam habentia contrarietatem: ergo intellectus et hyle sunt idem in substantia.

7. Quod etiam haec duo Idem sint cum Deo sic probat David: Idem est a quo non differt differentia, sicut dicit Aristoteles in VII Topicorum: et dat exemplum, quod punctum est principium continui, et unitas principium discreti: et non differunt in eo quod prima sunt, sed differunt in hoc quod punctum habet positionem continui, et unitas discreti ordinem: si ergo abstrahantur ab eis istae differentiae: cum idem sit a quo non differt differentia, punctum et unitas erunt idem in substantia. A simili Deus et materia et intellectus sive mens sunt prima, unumquodque in ordine suo: et sicut dicit, non differunt in eo quod prima sunt: aliter enim esset idem principium convenientiae et differentiae, quod inconveniens est: sed In hoc quod Deus est primum efficiens, et hyle primum suscipiens: si ergo abstrahantur ab his differentiis, idem erunt: una ergo substantia est, quae est Deus, hyle, et intellectus.

Adhuc sic dicit, quod Aristoteles dicit sic, quod " scientia secundum actum est res scita. " Et alibi, " Omnino autem intellectus et intelligens secundum actum est res Intellecta. "

9. Adhuc, In omnibus resolutionibus sic est, quod contingit devenire ad unum simplicissimum, quod ulterius non resolvitur, et in quo non differunt ea quae resolvuntur: sed constat, quod corporalia ad hoc deveniunt, quod in hyle resolvuntur, spiritualia resolvuntur in mentem, sive noun In Graeco: et si deducatur resolutio, non stabit nisi in simplicissimo: et hoc non potest esse nisi Deus: cum ergo omnis resolutio stet in his tribus ut in ultimis, oportet quod haec tria sint unum in substantia, ut dicunt.

Contra istam haeresim fortiter disputandum est.

1. Constat, quod Deus primum agens et primum efficiens est, et est universaliter agens, et penitus nihil patiens vel suscipiens: hyle sive materia prima principium patiens est, omnium in se suscipiens actionem: universaliter agens nihil patiens, et universaliter patiens nihil agens, numquam possunt Idem esse per substantiam: ergo Deus et hyle numquam possunt idem esse per substantiam.

2. Adhuc, Aristoteles in II Physicorum dicit, quod tres causae in unam coincidunt quantum ad rem, non quantum ad modum causalitatis: sed quarta cum tribus numquam etiam quantum ad rem coincidit in idem. Efficiens enim, formalis, et finalis possunt esse res una: sed materia cum eis numquam. Deus est causa efficiens, formalis, et finalis omnium rerum. Ergo cum materia realiter numquam potest esse idem: falsum est ergo, quod Deus et materia prima sint idem.

3. Adhuc, Ens omni modo necesse et omni modo in actu, non potest esse idem in substantia cum ente quod omni modo est in potentia et nullo modo in actu: Deus qui est primum principium, est ens omni modo necesse et omni modo in actu, materia autem omni modo In potentia et nullo modo in actu et nullo modo necesse: ergo Deus et materia prima nullo modo etiam possunt cogitari esse idem.

4. Adhuc, Aristoteles in primo Physicorum: Materiam non cognoscimus nisi per analogiam ad, formam: sicut enim

aes ad statuam se habet, et lignum ad lectulum, et unumquodque aliorum habentium formam ad formam, sic materia se habet ad formam. Si autem sic est, quod materia cognoscitur per analogiam ad formam, ipsa non potest esse forma vel aliquod formale: Deus est efficiens formale per ideam: ergo materia cum Deo non potest esse idem.

Solutio. Error iste pessimus error est, et contra philosophiam, et contra Catholicam fidem, sicut de necessitate probant ultimo inductae rationes.

Ad hoc autem quod primo objicitur pro errore hoc, dicendum, quod Joannes Chrysostomus bene ponit et expresse satis errorem, et deformitatem quae errorem facit abominabilem. Ex hoc enim, quod Deus dicatur esse prima materia, sequitur quod sicut prima materia formatur in muscas et sciniphes et ranas et bufones et hujusmodi vilia animalia, quod abominabile est audire omni homini habenti clarum et pium intellectum, ita Deus formatur in similia animalia.

Addictum Augustini dicendum, quod Augustinus non laudat eos qui Deum, dixerunt esse animam, sicut ipsemet ibidem dicit, sed in hoc quod dixerunt, quod motu et ratione mundum gubernat: unde si non dixissent animam, in nullo peccassent: Deus enim est principium omnium per creationem, mundum motu et ratione gubernans ut anima corpus, sed non vivificans, sensificans, et vegetans sicut anima corpus: et ideo nullo modo est anima: quia substantiales actus animae sunt vivificare, sensificare, et vegetare. Motu autem et ratione gubernare sunt actus secundum substantiam separati motoris in id quod movet, ut nautae ad navim,

Ad dictum Avicennae dicendum, quod ipse bene dicit: sunt enim haeretici et in fide, non tantum Catholica, sed omnium gentium, quae quacumque lege Deum colunt: omnes enim illi sciunt et credunt, quod Deus est substantia nullo modo commiscibilis cum substantia inferiori, quae subjicitur actioni et passioni physicis: et sic nullo modo potest esse materia, nec anima, quia et materia et anima subjiciuntur actionibus et passionibus.

Ad id quod ulterius inducitur de conclusione quam post omnia inducit David in libro suo de Tomis, dicendum quod falsissimum est, et ex falsissimis concluditur, sicut probatum est rationi, bus adductis in contrarium, quae omnes ex per se notis principiis procedunt.

Ad primam rationem, quam pro se inducit, dicendum quod error semper provenit ex perversitate intellectus: et cum dicit Philosophus, quod intellectus non intelligit nisi per assimilationem, intelligit hoc de assimilatione intentionali: et haec assimilatio potest esse in omnibus, intellectis: et quando intellectus intelligit Deum, sub intentione Dei intelligit: et quando intelligit materiam, sub intentione materiae intelligit. Et licet Deus et materia prima non habeant formam quae possit abstrahi ab eis reali abstractione, tamen plurimas habent intentiones, sub quibus possunt intelligi: quia, sicut ipse dicit Philosophus, quo aliquid est simplicius, eo ad plura refertur pluribus rationibus, et sub intentione cujuslibet est intelligibile: nec tamen propter hoc oportet, quod intellectus et intellecta res sint unum re per identitatem substantiae.

Ad aliud dicendum, quod hoc omnino asininum est. Cum enim Philosophus dicit, quod subjectum nec agit, nec patitur, quia unum est in omnibus, intelligit in omnibus agentibus et patientibus per formas contrarias: et est unum unitate subjecti, non unitate esse et essentiae. Materia autem et anima etsi ambae patiantur, non tamen patiuntur univoce. Unde si hoc inferatur, quod in omnibus naturalibus agentibus et patientibus anima et materia simpliciter sint idem, incidit fallacia secundum quid et simpliciter.

Ad aliud dicendum, quod illa objectio procedit super suppositione falsi, quod omne quod differt, differat differentia alia a se. Hoc enim falsum est, quia prima seipsis differunt: aliter in differentiis iretur in infinitum. Unde si Deus, materia, et intellectus sint prima ad quae referuntur differentia omnia in entibus, sequitur de necessitate, quod ipsa differunt maxime, et seipsis differunt, eo quod differentia qua differant, non potest abstrahi ab eis, sicut nec ipsa a seipsis.

Ad aliud dicendum, quod omnis iste error provenit ex prava intelligentia dictorum Aristotelis. Quando enim dicit, quod scientia est res scita, non intelligit, quod per eumdem modum sit scientia et res scita: sed, sicut dicit in principio Physicorum, quod eadem sunt principia essendi et sciendi, aliter et aliter accepta: quia accepta in esse rato rei. sunt principia essendi: accepta autem secundum rationem et esse intentionale, quod habent in ratione, sunt principia sciendi. Et ideo dicit Aristoteles in V Metaphysicorum, quod unumquodque sicut se habet ad esse, ita se habet ad verum scire.

Ad ultimum dicendum, quod resolutio nec univoca est, nec una in omnibus. Aliter enim resolvitur compositum in simplex, et aliter posterius in prius, et aliter causatum in causam, et aliter particulare in universale, et aliter totum integrale in suas paries, et aliter totum potestativum in partes: et ideo non oportet, quod ultimum in quo stant tales resolutiones, sit idem per substantiam et esse in omnibus:, quinimo sequitur, quod sint penitus diversa. Unde licet causae per resolutionem stent in causa prima, non oportet tamen, quod materialia quae resolvuntur ad primam materiam, habeant talem materiam, quae

sit idem in substantia et esse cum efficiente primo.

Quae in contrarium adducta sunt, procedunt et secundum fidem Catholicam et secundum philosophiam.