MEMBRUM IV.

Quomodo anima sit in corpore ? Utrum tota in toto, et in qualibet parte tota, vel non ?

Quarto quaeritur, Quomodo anima sit in corpore? Utrum in toto tota, et in qualibet parte tota, vel non?

Et videtur, quod anima rationalis sive intellectualis sit in nulla parte corporis.

1. Dicit enim Philosophus, quod intellectus nullius corporis est actus: quod enim nullius corporis est actus, in nullo corpore est ut actus, nec in parte corporis: ergo intellectualis anima sive rationalis in nullo corpore, et in nulla parte corporis est ut anima.

2. Adhuc, Gregorius Nyssenus dicit in libro de Homine , quod si anima esset ut actus in corpore, periret pereunte corpore, sicut omnis corporis actus perit pereunte subjecto. Sed non perit pereunte corpore, sed manet in esse substantiali. Ergo anima rationalis sive intellectualis nec in corpore, nec in parte corporis est ut actus.

3. Adhuc, In libro de Causis est una propositio dicens sic: " Omne corruptibile vel est compositum ex contrariis, vel super compositum ex contrariis, ab efficiente delatum vel fundatum. " Si ergo anima rationalis sive intellectualis in corpore toto est sive in parte ut actus, de necessitate erit delata vel fundata super compositum ex contrariis: et cum omne tale corruptibile sit, sequitur quod et ipsa corruptibilis sit: quod falsum est et contra fidem: ergo a destructione consequentis ipsa nec in toto corpore, nec in qualibet parte est ut actus.

Contra:

1. Constat, quod corpus hominis animatum est anima hominis, et quaelibet pars corporis animata est, et non nisi anima hominis: nec anima hominis divisibilis est secundum essentiam, ut dicit Gregorius Nyssenus: quia cum simplex sit, non. habet partem extra partem ut dividi possit: ergo necesse est, quod in toto sit tota, et in qualibet parte tota. Et hoc est argumentum Gregorii Nysseni. Unde expresse dicit in libro de Homine, quod " anima est in toto corpore tota, et in qualibet parte ejus tota . "

2. Adhuc, Expresse dicitur in libro de Spiritu et anima, qui dicitur esse Augustini, quod videt in oculo, audit in aure, et sic de aliis.

Ulterius quaeritur de hoc quod quidam dicunt, quod est. in corpore sicut in loco, et est in corpore locali, sed non localiter.

Contra hoc enim objicit Gregorius Nyssenus duplici ratione:

1. Una est, quod nihil incorporeum in loco est corporali: anima rationalis est incorporea: corpus autem si locus est, locus est corporeus: ergo anima rationalis non. est in corpore sicut in loco.

2. Adhuc, Nihil est dictu in loco esse non localiter: quia sicut nihil est in tempore nisi temporaliter, ita nihil est in loco nisi localiter.

3. Adhuc, Quidquid est in loco, circumscriptive vel definitive est in loco: et quidquid est in loco circumscriptive, illius primum et medium et ultimum determinantur in loco: et quidquid est in loco definitive, illius substantia et virtus et operatio determinantur in loco, ita quod est ibi et non alibi. Et ideo dicit Damascenus, quod cum Angelus operatur hic, non est alibi, nique per substantiam, neque per virtutem, neque per operationem. Anima in corpore est et in partibus corporis, et virtutes et operationes suas exercet in corpore, et non est alibi: et hoc aliquo modo localiter est esse in loco: ergo si est in corpore ut in loco, localiter est in ipso.

Solutio. Dicendum cum Gregorio Nysseno et Aristotele, quod anima est in corpore, et tota in toto, et secundum, paries potentiales est in partibus corporis, sed secundum id quod, est per substantiam, est in qualibet parte tota. Quia licet potentia animae non sit substantia animae, sicut nulla qualitas est substantia in qua est et a qua fluit, ita potentia animae quae naturalis ejus potentia est, non potest esse substantiam animae a qua fluit et in qua est: sed sicut in omni spirituali substantia simplici et indivisibili necesse est,, quod ubi operatur, tota sit, et cuilibet virtuti suae adsit per substantiam, sicut patet in Angelis, ita necesse est esse in anima, maxime rationali: et ita necesse est, quod tota substantia animae adsit cuilibet potentiae suae, et adsit cuilibet operationi suae si illa operatio est essentialis animae. Essentialis autem est, quando est secundum aliquem actum vitae: vita enim essentialis actus est animae in corpus quod vivificat et animat.

Et per hoc patet solutio quaestionis.

Ad primum ergo dicendum, quod causa dicti Philosophi est, quod intellectus est immixtus, et in lumine intelligentiae nihil accipit secundum, potestatem organi corporalis. Sed ex hoc non habetur, quod anima rationalis secundum sub-

stantiam non sit species et ratio corporis, dans ei nomen et rationem animalis rationalis: quaelibet enim pars hominis, pars est animalis rationalis, et non alterius animalis: et si separaretur a virtute animalis rationalis, non erit pars, nisi aequivoce.

Ad aliud dicendum, quod Gregorius Nyssenus verum diceret, si anima esset in corpore ut actus tantum, qui fundatur in esse virtute subjecti. Sed hoc non est verum: est enim in corpore ut motor dirigens actus et operationes corporis in communicationem operum et passionum vitae. Et hoc in praecedentibus probatum est in quaestione de unione animae ad corpus.

Ad aliud dicendum eodem modo: hoc enim sequitur si tantum ut actus esset in corpore: nunc autem est ut motor regens et dirigens corpus in operationibus vitae: et ideo separatur ut mobile a mobili.

Ad id quod contra objicitur, concedendum est: quia licet distributa sit per potentias ad partes corporis, et non secundum quamlibet potentiam sit in qualibet parte, tamen substantialiter tota adest cuilibet potentiae. Quod probat Philosophus signo quod convertibile est cum causa: quia nisi ita esset, quod una substantia est in omnibus potentiis, intense operans in actu unius potentiae, non remitteretur ab actu alterius: quod falsum est, quia intense cogitans et meditans, etiam ea quae habet ante oculos aliquis, non advertit se videre.

Ad aliud dicendum, quod haec fuit causa dicti illius: quia per substantiam, adest cuilibet potentiae et cuilibet operationi.

A.. D id quod ulterius quaeritur, dicendum quod anima non est in corpore sicut in loco, nec localiter, nec illocaliter. Si enim esset in corpore sicut in loco, tunc corpus contineret animam: quod falsum est: sed potius e converso anima continet corpus, Cujus probatio est, quod dicit Aristoteles in fine primi de Anima, ubi sic dicit: " Anima continet corpus, et non e converso: egrediente enim anima exspirat corpus et marcescit et dissolvitur. " Secus enim est, ut dicit Aristoteles, in continente et contento corporaliter, sicut unum continetur in vase, et in continente et contento spiritualiter. In corporalibus enim id quod inest, continetur: et cui inest, continet, ut lagena vinum. In spiritualibus autem id quod inest, continet: et cui inest, continetur: quia nisi inesset, non penetraret undique per contentum principia ejus intrinseca quae sunt essentialia ejus continendo.

Et per hoc etiam probat Gregorius Nyssenus, quod anima est in toto corpore tota, et in qualibet parte ejus tota: quia licet quaedam partes sint quae non participant vitam sensus, ut ossa, et quaedam alia, omnia tamen participant continentiam in esse et continuitate: nec potest continere nisi sit, ubi est per substantiam et operationem et virtutem: relinquitur ergo, quod in qualibet parte tota sit substantialiter.

Ad aliud dicendum, quod dicere intendebant, quod, localiter esse in loco, est circumscriptive esse in loco: et hoc modo verum dicunt quantum ad hoc: quia sic in loco nihil est nisi cujus partes quantitativae secundum principium, medium, et finem cum quantitate loci ad eumdem terminum copulantur. Et sic nihil incorporeum est in loco: diffinitive tamen est in loco: quia sic est hic ubi operatur, quod non est alibi. Sed, sicut diximus, anima non est in corpore sicut in loco, sed potius sicut motor in eo quod movet, et sicut principans et regens in communicatione in operibus vitae et passionibus.

Ad ultimum dicendum, quod si esset anima in corpore ut in loco, quod non est verum, tunc teneret objectio et procederet: nunc autem, quia hoc non est verum, dictum eorum falsum est, et objectio non habet locum.