MEMBRUM II.

Quare per serpentem potius quam per aliud animal facta est tentatio ?

Secundo quaeritur, Quare per serpentem potius quam per aliud animal facta est tentatio ?

Et hoc quaeritur ratione ejus quod dicitur in libro II Sententiarum, distinct. XXI, in cap. Sed quia illi per violentiam nocere non poterat. Ubi dicit Augustinus, quod non elegit sibi diabolus figuram animalis per quam tentaret, sed assumpsit eam quam permissus est assumere.

Tunc quaeritur, Quare permisit Deus, quod istam assumpsit, et non aliam ?

1. Si enim callidissimus erat, sicut dicit textus Genesis, iii, 1 , vel sapientissimus, sicut dicit alia translatio: tunc debuit assumere formam in qua facilius deciperet. Haec autem est columbina: quia illi melius crederetur de bono promisso. Non ergo calliditatem vel sapientiam in hoc ostendebat, quod formam assumpsit serpentinam.

2. Adhuc, Multae formae animalium magis habent similitudinem cum forma humana, sicut simiarum genera quae sex sunt secundum Aristotelem in lib. de Animalibus: quarum una in tantum accedit ad hominem, quod etiam hominum voces assumit, et decipit,, et adducit ad devorandum: quae ab Aristotele vocatur maritomorion. Et sub illa facilius decepisset, si callidus fuisset prae cunctis animantibus terrae.

3. Adhuc, Multa genera animalium sunt sicut aves latae linguae (sicut dicit Aristoteles) quae ad loquendum magis apta sunt quam serpens. Si ergo calliditate usus est, magis debuit elegere illa in quibus loqueretur mulieri, quam serpentem.

4. Adhuc, Cum Angeli tam boni quam mali possint sibi formare corpora de aethere vel aere, quare non formavit sibi corpus muliebre in quo mulieri loqueretur, et facilius deciperet ? sic enim callidius egisset, quam formam serpentis assumendo.

Solutio. Diversi Sancti diversas assignant rationes, quare diabolus permissus est venire in forma serpentis, et quare ipse diabolus plus elegit hanc formam. Beda dicit, quod serpens tunc virgineum habuit vultum, et erectus Incessit, et sic ad similitudinem mulieris plus accessit. Damascenus dicit, quod delectabilibus motibus allicere consuevit mulierem, et sic facilius decipere. Augustinus dicit in libro XII de Trinitate , et haec sunt ejus verba: " Quomodo coluber non apertis passibus, sed squamarum, minutissimis nisibus repit, sic

lubricos deficiendi motus negligentes minutatim occupat, et incipiens a perverso appetitu similitudinis Dei, pervenit ad similitudinem pecorum. Inde est, quod nudati primi parentes stola prima immortalitatis, pelliceas tunicas mortalitatis hujus meruerunt. Honor enim hominis verus est imago et similitudo Dei, dedecus autem similitudo pecoris. Unde dicit in Psalmo xlviii, 13: Homo, cum in honore esset, non intellexit. Comparatus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis. " Unde secundum Augustinum etiam ipso lubrico motu suo reddidit Deus mulierem cautam ne crederet. Et haec ratio mihi magis placet.

Ad primum ergo dicendum, sicut respondet Augustinus: et ponitur ibidem in Sententiis, et ponitur etiam in Glossa super Genesim, quod in forma serpentis venit propter duas causas, et propter duas causas hoc Deus permisit. Una ex parte mulieris, quae est haec, ut dicit Augustinus ibidem, ne si forte in forma ad decipiendum apta venire permissus esset, mulier excusationem haberet, quod se cavere non potuisset. Alia ex parte diaboli, quod non est permissus venire nisi in forma, in qua fraus sua de facili deprehenderetur et detegeretur: et hoc est sicut prius dictum est in verbis Augustini, quibus dixit, quod quia pectore in ventre repit, lubrico motu ostendebat, quod lubrico motu appetitus interius repens spoliaturus erat hominem similitudine divina, quae in erecta statura ostenditur, ut superius est ostensum in quaestione de imagine, et ad similitudinem pecorinam prostraturus. Et non fuit permissus venire in columbae speciei, sicut ibidem dicit Augustinus, quia inconveniens videbatur ut eam formam homini odiosam faceret, in qua Spiritus sanctus sanctificans hominem appariturus erat.

Ad aliud dicendum, quod verum est, quod plura animalia accedunt in similitudine ad hominem, quam serpens:

sed haec non est causa, quod diabolus in, forma serpentis venit: quia, sicut dicit Augustinus, secundum calliditatem suam non est sibi datum eligere formam, sed oportuit quod acciperet formam quam permissus est accipere ex ordinatione divina, in qua facile fraus ejus deprehendi posset.

Ad aliud dicendum, quod sicut dicit Augustinus, loquela quae fiebat per serpentem, non formabatur per instrumenta serpentis, nec per virtutem serpentis, nec per animam serpentis, sed per diabolum in serpente eo modo quo per energumenos et insanos loqui solet. Et ideo illa ratio nulla est: procedit enim ac si daemon elegisset animal, quod potentia et imaginatione propriae animae et aptitudine propriorum organorum voces formaret, et hoc non est verum.

Ad ultimum dicendum, quod hoc quidem, facere poterat, sed ex ordine divinae permissionis permissum non fuit, propter causas quae dictae sunt, scilicet quod mulier se excusare non posset, dicens quod deceptionem cavere non posset.