MEMBRUM I.

Utrum homo creatus fuerit in gratia gratum faciente, an non ?

Ad primum ergo objicitur, et videtur, quod, creaverit eum in gratia.

i. Eccli, xvii, 1 et 2: Deus creavit de terra hominem,,,, et secundum se vesti-vit illum virtute. Sed secundum se, hoc est, secundum Deum vestitus virtute non potuit esse, nisi creatus esset in gratia. Ergo videtur, quod creatus fuerit in gratia, et gratia gratum faciente, quia de illa quaeritur.

2. Adhuc, Genes, i, 26: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram. Ibi Glossa: " Imago est in naturalibus, similitudo in gratuitis. " Ergo in naturalibus et in gratuitis factus est primus homo.

3. Adhuc, Damascenus in libro II de Fide orthodoxa: " Fecit Deus hominem innocentem, rectum, virtuosum, sine sollicitudine, sine tristitia, omni virtute decoratum, omnibus bonis comatum velut quemdam mundum secundum . " Et hoc esse non potuit, nisi in gratia gratum faciente factus sit. Ergo videtur, quod in gratia creatus sit, et cum natura acceperit gratiam.

4. Adhuc, Matth. xxv, 15: Dedit... unicuique secundum propriam virtutem. Sed anima Adae statim ut creata fuit infusa corpori, et ad imaginem Dei facta, virtutem habuit recipiendi gratiam. Ergo videtur, quod, statim eam dedit ei Deus.

5. Adhuc, Anselmus in Monologio dicit, quod " si aliquis non habet gratiam, hoc non fit ex hoc, quod Deus

non sit paratus eam dare, sed quia ille non sit paratus eam accipere. " Sed cum in prima creatione in Adam nihil fuerit nisi opus divinum, nihil habuit unde non esset paratus accipere gratiam. Videtur ergo cum Deus paratus fuerit dare, quod ab instanti acceperit gratiam.

6. Adhuc, Ad hoc factus est homo, ut inhabitaretur a Deo, et esset templum Dei, II ad Corinth. vi, 16: Inhabitabo in illis, et inambulabo inter eos. Proverb, viii, 31: Deliciae meae esse cum filiis hominum. Sed sicut dicit Gregorius in Homilia super illud verbum Joannis, xiv, 23, quod legitur in die Pentecostes: Ad eum veniemus, et mansionem apud eum faciemus, Deus nullum inhabitat nisi per gratiam gratum facientem. Ergo videtur, quod Adam quem Deus inhabitavit, in gratia gratum faciente factus sit.

7. Adhuc, Augustinus dicit, et prius habitum est, quod, vir spirituali mente praeditus fuit: spirituali autem mente praeditus esse non potuit, nisi per gratiam gratum facientem: ergo videtur, quod cum natura accepit gratiam gratum facientem. Contra:

1. Augustinus in libro de Correptione et gratia: " Saluberrime confitemur, quod rectissime credimus, Deum dominumque rerum omnium, qui creavit omnia bona valde, et mala ex bonis exortura esse praescivit, et scivit magis ad suam omnipotentissimam bonitatem pertinere, etiam de malis bene facere, quam mala esse non sinere: sic ordinasse Angelorum et hominum vitam, ut in ea prius ostenderet quid posset liberum arbitrium, deinde quid posset suae gratia beneficium justitiaeque judicium . " Ex his patet, quod Augustinus tres status ponit sibi succedentes, scilicet statum naturae, in quo ostenditur quid possit liberum arbitrium: et statum gratiam in bonis, in quo ostenditur quid possit gratiae beneficium: et statum culpae in malis, in quo ostenditur quid possit justitiae judicium. Ergo non simul est natura cum gratia.

2. Adhuc, Gratia non valet nisi a Deo esse recognoscatur: sed si daretur cum natura, posset credi esse naturalis: ergo ordo sapientiae divinae exigit, ut jam naturalibus acceptis superaddatur gratia.

3. Adhuc, Tria bona sunt in quibus perficitur homo, scilicet bonum naturae, bonum gratiae, et bonum gloriae: sed ordo est secundum prius et posterius inter bonum gratiae et gloriae: ergo videtur, quod eadem ratione ordo secundum prius et posterius debeat esse inter bonum gratiae et bonum naturae.

4. Adhuc, In omni eo quod per aliquid conformatur ad alterum, prius est id quod conformatur secundum substantiam et naturam, quam id per quod conformatur: sed homo per gratiam conformatur Deo: ergo prius est esse hominem secundum naturam, quam secundum gratiam per quam conformatur Deo.

Solutio. Ad hoc dicit Magister in libro II Sententiarum, distinct. XXIV, cap. Nunc diligenter, sic: " Sciendum est igitur, quod homini in creatione (sicut de Angelis diximus) datum est per gratiam auxilium, et collata est potentia per quam poterat stare, id est, non declinare ab eo quod acceperat. " Et hoc probat per Augustinum in Enchiridion sic dicentem: " Sic factus est homo rectus ut et manere in ea rectitudine posset, non sine divino adjutorio, et suo fieri perversus arbitrio, utrumlibet horum elegisset, Dei voluntas fieret vel ab illo, vel de illo. Et quia suam maluit facere voluntatem quam Dei, de illo facta est voluntas Dei . "

Dicendum ergo, quod in gratia gratis data secundum virtutes naturales factus est homo, Gratia enim dicitur tribus modis, sicut innuit Glossa super illud Jacobi, i, 17: Omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, descendens a Patre luminum, apud quem, etc. Ibi enim dicit Glossa, quod data optima sunt, quae dantur cum natura, et elevant potentias naturales ad actus perfectos secundum naturam, sicut bonum ingenium, ordinata voluntas, luminosus intellectus, clarus sensus, perfecta et discreta ratio, habilitas naturae ad virtutes, secundum quod vir est extremum potentiae in bono, ut dicit Aristoteles in II Ethicorum. Et hoc modo in tali gratia creatus est homo.

Et hoc videtur probari ex auctoritate Augustini quam inducit Magister in eodem capitulo, in libro de Correptione et gratia, ubi Augustinus dicit sic: " Si hoc adjutorium vel Angelo vel homini cum primo facti sunt defuisset, quoniam non talis natura facta erat, ut sine divino auxilio posset manere si vellet: non utique sua culpa cecidisset. Defuisset quippe adjutorium sine quo manere non posset . "

Secundo dicitur gratia quod superadditur talibus adjutoriis potentiarum, et elevat potentias ad actum meriti. Et in hac non fuit creatus Adam, ut dicit Angustinus. Dederat enim ei unde posset stare, sed non unde proficeret ad meritum. Et de hoc consueverunt assignari tres causae, quod scilicet in hoc resultat omnipotentia creatoris, sapientia, et bonitas: omnipotentia in creatione naturae, sapientia in ordine naturae ad gratiam, et gratiae ad gloriam, bonitas in perfectione secundum gratiam gratum facientem, ut sic laudaretur ab homine creator potens, sapiens, et bonus: potens, quia talem facere potuit: sapiens, quia sic gradatim proficientem fecit: bonus, quia in loco gratiae perfectum fecit. Unde tertia gratia est gratia consummans ad meritum.

Ad primum ergo dicendum, quod ibi virtus quae secundum Deum vestivit hominem, dicitur gratia superaddita potentiis naturalibus, secundo modo dicta: quia per illam in rectitudine accepta stare potuit, ut dicit Augustinus in auctoritate praeinducta.

Ad aliud dicendum eodem modo. Quia similitudo dicitur ibi gratia superaddita potentiis naturalibus, gratia scilicet gratis data, sicut etiam ad Ephes. iv, 7, dicitur: Unicuique nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi.

Ad aliud dicendum, quod Damascenus ibi loquitur de gratiis gratis datis, quae perficiunt hominem in statu naturae, et ordinant ad statum gratiae.

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur: Dedit unicuique secundum propriam virtutem, non dicitur ibi virtus capacitas naturae, sed dicitur ibi virtus conatus naturae et praeparatio ad gratiam, quo homo ex merito congrui, non condigni, efficitur dignus sive congruus, ut recipiat majorem vel minorem gratiam, ex hoc quod majus vel minus negotiatur in gratiis a Deo sibi datis. Et hoc patet ex serie Evangelica ibidem posita, ubi servum pigrum, condemnat, et negotiosum remunerat amplioribus donis.

Ad dictum Anselmi dicendum, quod Anselmus vocat paratum accipere, qui ex operositate donorum superadditorum naturae semper parat se ad congruitatem gratiae.

Ad aliud dicendum, quod homo non efficitur idoneus, quod Deus habitet in eo per gratiam gratum facientem, nisi per usum bonum gratiae secundo modo dictae. Ille enim est de quo dicitur in Evangelio: ''Qui fidelis est in minimo , et propter hoc meretur merito congrui, quod super multa in gratia gratum faciente constituatur.

Ad ultimum dicendum, quod Augustinus vocat ibi spiritualem mentem, mentem praeditam illuminatione gratiae secundo modo dictae.

Ea quae in contrarium objiciuntur, meo judicio procedunt, et verum concludunt. Tamen quidam fuerunt, qui propter illa dixerunt hominem in gratia gratum faciente factum. Sed hoc non est bene consonum verbis Augustini quae inducit Magister in libro II Sententiarum, distinct. XXIV.