Albert the Great, Summa Theologiae

i. Job, xli, 24: Non est super terram potestas quae comparetur ei, qui factus est ut nullum timeret. Et loquitur de tentatione diaboli. Ergo videtur, quod nullus homo, quantumcumque in naturalibus sit perfectus, coram diabolo possit stare.

2. Adhuc, Augustinus in libro de Gratia et innocentia: " Natura humana etsi in illa integritate in qua condita est, permansisset, tamen sine creatore adjuvante nullo modo seipsam servaret. " Ergo videtur cum creator juvet per gratiam et gratiae influentiam, quod in solis naturalibus consistens stare non possit sine gratia creatoris: et ita ex solis naturalibus stare non potuit.

3. Adhuc,, Multo magis difficile est resistere tentationi, quam opera meritoria facere: sed ex acceptis non potuit proficere secundum opera meritorum, ut dicit Augustinus. Ergo multo minus ex acceptis potuit stare coram tentatore.

4. Adhuc, Vitium culpae non opponitur bono naturae, sed bono gratiae. Ergo sicut se habet vitium naturae ad naturam, ita se habet vitium culpae ad gratiam: et permutatim sicut se habet vitium naturae ad gratiam, ita se habet vitium culpae ad naturam: sed vitium naturae stat cum gratia: ergo vitium culpae stat cum natura: et sicut vitium naturae non excluditur nisi per bonum naturae, ita vitium culpae non excluditur nisi per bonum gratiae: sed stare in rectitudine non est nisi non inclinari in vitium culpae: ergo sine gratia Adam non potuit non inclinari ad vitium culpae: ergo nec stare potuit sine gratia in rectitudine.

Contra:

1. Magister in libro II Sententiarum, distinct. XXIV, inducit Augustinum dicentem, quod per illam rectitudinem quam accepit in creatione, stare poterat, sed non proficere. Dicit enim sic: " Dederat Deus homini bonam voluntatem, in illa quippe fecerat eum rectum: dederat adjutorium, sine quo non posset in ea manere si vellet, et per quod posset si vellet. "

2. Adhuc, In eodem capite inducit Augustinum sic dicentem: " Si hoc adjutorium vel Angelo vel homini cum primum facti sunt defuisset, quoniam non talis natura facta erat, ut sine divino auxilio posset manere si vellet, non utique sua culpa cecidisset. Defuisset quippe adjutorium, sine quo manere non posset . "

3. Adhuc, Anselmus in libro de Libero arbitrio: " Libertas arbitrii est potestas conservandi rectitudinem voluntatis propter se. " Sed in libertate arbitrii creatus fuit Adam. Ergo creatus est in potestate conservandi rectitudinem: sed conser- vare rectitudinem voluntatis, est stare: ergo videtur, quod ex acceptis in creatione potuit stare.

4. Adhuc, Si in rectitudine stare non posset ex accepto, non esset ei imputandum, quod a rectitudine cecidisset, sicut expresse dicit Augustinus in auctoritate praeinducta in libro de Correptione et gratia.

5. Adhuc, Hoc esset contra ordinem totius naturae: quia in tota natura sic est, quod cuicumque natura dat esse, illi etiam dat facultatem et potentiam permanendi in illo et resistendi alterantibus: quia, sicut dicit Philosophus, aliter frustra daret esse in quo permanere non posset. Sed creator in dando esse potentior est quam natura. Cum ergo, sicut dicitur, Eccle. viii, 30, Deus creavit hominem rectum et rectae voluntatis , et sicut dicit Augustinus, dedit ei etiam facultatem standi et permanendi in rectitudine in qua creatus est.

Solutio. Ita est sentiendum sicut ultimo probatur, scilicet quod Adam accepit adjutorium in ipsa creatione, quo posset stare in rectitudine in qua creatus esset: et si tale adjutorium non accepisset, non esset ei imputandum quod fecit.

Ad primum ergo quod contra hoc est, dicendum quod cum dicitur: Non est super terram potestas quae comparetur ei, qui factus est ut nullum timeret : loquitur de potestate naturali, cui nulla potestas terrena comparari potest sine adjutorio divino. Sed quia, ut dicit Gregorius super illud Job, i, 11: Extende paululum manum tuam, licet malitiam habeat nocendi per se, tamen potentiam tentandi non habet nisi a Deo: et illa potestas datur ei semper ita limitate, quod est sub potestate hominis tentandi. I ad Corinth. x, 13: Fidelis Deus est, qui non patietur vos tentari super id quod potestis : sed faciet etiam cum ten-tatione proventum, ut possitis sustinere. Et hoc tractans beatus Bernardus super Cantica, sermone 9, dicit sic: " Debilis est hostis qui non potest vincere nisi volentem. " Et de hoc satis disputatum est in hoc eodem libro, in tractatu de tentatione daemonum.

Ad aliud dicendum, quod adjutorium creatoris multiplex est. Est enim aliquando per solam influentiam divinae virtutis in esse conservantis, sicut dicit Gregorius, quod omnia quae ex nihilo facta sunt, in nihilum tenderent, nisi ea manus omnipotentis creatoris contineret. Et vocat manum omnipotentis, continuam influentiam virtutis, qua res in esse servantur. Aliquando vocatur divinum adjutorium gratia gratis data superaddita naturalibus, qualem gratiam etiam Adam habuit, ut in praehabito membro hujus quaestionis dictum est. Et sine his duobus adjutoriis nihil posset conservari, ut dicit Augustinus. Tertio modo dicitur divinum adjutorium gratia gratum faciens, quae proficit ad meritum: et illam non habuit quia sine illa stare potuit in accepta rectitudine per creationem.

Ad aliud dicendum, profectus meriti non consistit in difficultate vel facilitate facientis, sed in forma gratiae informantis actum, quem ex nobis habere non possumus, nisi per gratiam gratum facientem accipiamus a Deo. Et ideo licet ex accepto stare posset, tamen ex accepto mereri non potuit sine gratia gratum faciente.

Ad ultimum dicendum, quod illa proportio non valet, nec permutatio valet: quia non est eadem proportio vitii naturae ad naturam, et vitii culpae ad gratiam. Et hoc statim patet: quia ex vitio culpae causatum est vitium naturae, et non e converso: et ideo non est necesse, quod si per vitium culpae excluditur bonum gratiae, per vitium naturae excludatur bonum gratiae.