Albert the Great, Summa Theologiae

1. Luc. x, 30, super illud: Qui etiamdespoliaverunt eum, et plagis impositis abierunt, semivivo relicto, dicitur in Glossa, quod spoliaverunt eum in gratuitis, et vulneraverunt eum in naturalibus. Sed spoliare non poterant nisi gratuita haberet in primo statu. Ergo videtur, quod habuit gratuita: et qui habet unam virtutem, habet omnes: ergo videtur, quod habuit universitatem virtutum, et donorum Spiritus sancti.

2. Adhuc, Qui habet unam, habet omnes, sicut dicit Augustinus de connexione virtutum. Constat autem, quod vir, ut dicit Augustinus, spirituali mente praeditus fuit. Sed sine virtutibus spirituali mente non potuit esse praeditus. Ergo videtur, quod virtutes habuit.

3. Adhuc, Ambrosius hoc expresse dicit, sicut Magister inducit eum in libro II Sententiarum, distinct. XVIII. Ergo videtur, quod universitatem habuit virtutum.

4. Adhuc, Augustinus in quadam homilia: " Adam perdita charitate malus inventus est. " Charitatem perdere non potuit nisi quam habuit. Ergo ante lapsum habuit charitatem.

5. Adhuc, Augustinus, ibidem, " Princeps vitiorum dum vidit Adam de limo terrae ad imaginem Dei factum, pudicitia armatum, temperantia compositum, charitate splendidum: primos parentes illis bonis exspoliavit; pariterque peremit. " Ergo illas virtutes et alias habuit ante lapsum.

6. Adhuc, Ambrosius ad Sabinum: " Quando Adam solus erat, non est praevaricatus: quia ejus mens Deo adhaerebat. " Sed non poterat hoc nisi per virtutes, et maxime per charitatem. Ergo ante lapsum virtutes habuit et charitatem.

7. Adhuc, Ambrosius super Psalmum: " Homo ante peccatum beatissimus auram carpebat aetheream. " Sed beatissimus sine virtute esse non potuit, et praecipue sine charitate. Ergo virtutes et charitatem ante lapsum habuit.

8. Adhuc, Augustinus in libro VI su-

per Genesim ad litteram, et ponitur in Glossa super illud epist. I ad Timoth. ii, 14: Adam non est seductus, mulier autem seducta in praevaricatione fuit. " Non est credendum, virum spirituali mente praeditum ad hoc potuisse seduci, quod crederet verum quod serpens suasit. " Sed spirituali mente non potuit esse praeditus, nisi virtutibus, et praecipue charitate fulgeret mens ejus. Ergo videtur, quod ante lapsum virtutes habuit.

In contrarium hujus est quod objiciunt quidam, quod scilicet per inductionem probant, quod nullam virtutem habuit. Justitiam enim non habuit: quia praeceptum Dei non servavit. Temperantiam non habuit: quia concupiscentiam a cibo illicito et vetito non cohibuit. Fortitudinem non habuit: quia in bono quod acceperat non stetit. Charitatem non habuit: quia mens ejus summo bono perseveranter non inhaesit. Patientiam non habuit: quia patientia est aequanimis tolerantia adversorum, et nihil tunc habuit adversum vel contrarium. Paenitentiam etiam (de qua dicit Ambrosius quod paenitentiae virtus timore concipitur) non habuit: quia nihil mali commiserat, de quo paenitentiam habere posset.

Similiter probatur, quod dona Spiritus sancti non habuit. Donum enim sapientiae non habuit, qui in tantum desipuit, quod mulieri credidit, quod veniale esset quod tamquam mortale Deus prohibuit. Intellectus donum non habuit, qui in verbis Dei sensum quo dicta erant, non accepit. Consilium non habuit, qui postposito praecepto Dei, suasioni mulieris adhaesit. Fortitudinem non habuit, qui nulla perpessus fuit. Scientiam non habuit: quia de suis agendis pessime disposuit. Pietatem non habuit, qui in seipsum et in posteros impius fuit. Timorem non habuit, qui a malo actu aversus non fuit. Omni eodem modo probatur, quod nullam habuit de octo beatitudinibus quae numerantur, Matth. v, 3 et seq. Et quod nullum habuit de fru- ctibus Spiritus duodecim quae numerantur, ad Galat, v, 22 et seq.

Solutio. In omnibus his secundum dicta Sanctorum non est nisi unus modus solvendi, scilicet quod aliud est habere virtutes secundum actum, et aliud secundum habitum. Secundum habitum habuit Adam ante lapsum omnes virtutes, sicut probant rationes primo inductae. In actu autem et exercitio quo postea habitae sunt ab eo et a posteris multas non habuit, ut probant rationes in contrarium adductae.

Si autem quaeritur, quare non habuit in actu? Dicendum secundum Augustinum in libro de Bono conjugii, quod habitus est quo quis aliquid agit cum tempus sit. Et non erat tunc tempus aliquid agendi secundum illas virtutes: et ideo etiam cum meritum sit in actu, et non in habitu, in habitu autem sit posse et facultas, dixit Augustinus, sicut in praehabitis saepius ostensum, est, quod habuit adjutorium unde stare poterat, sed non unde proficeret ad beatitudinis praemium.

Et per hoc patet solutio ad omnia objecta ad utramque partem inducta.