ARTICULUS III.

Utrum contingat synderesim in toto exstingui, vel non ?

Deinde quaeritur, Si contingat eam in toto exstingui?

Et videtur, quod, sic: quia

1. Haeresiarchae sunt quibus dictat conscientia, quod pro sua perfidia defendenda debeant exponere vitam: et hoc est error et malum: ergo in eis non remurmurat malo: et sic videtur in toto exstincta.

2. Adhuc, Ezechiel, i, 10, super illud: Facies aquilae desuper ipsorum quatuor, Glossa Hieronymi: " Per faciem aquilae scintilla conscientiae significatur, quae synderesis dicitur: et hanc quoque videmus praecipitari et locum suum amittere, cum impius in profundum venerit et contemnit . " Sed locum non amittit nisi exstinguatur. Ergo videtur, quod in talibus exstinguitur.

3. Adhuc, Jerem, ii, 16: Filii Mem-pheos et Taphnes constupraverunt te usque ad verticem. Glossa Hieronymi:

" Malignus spiritus de membris inferioribus usque ad verticem pertingit, quando castam celsitudinem mentis diffidentiae morbus corrumpit. " Celsitudo mentis synderesis est. Ergo videtur, quod synderesis corrumpitur: ergo et extinguitur.

4. Adhuc, Super illud Psalmi xiii, 1: Corrupti sunt et abominabiles facti sunt, Glossa: " Omni vi rationis privati. " Quaedam vis rationis est Synderesis. Ergo aliquando privatur et exstinguitur,

5. Adhuc, Quidam objiciunt sic: Fomes et synderesis ex opposito se habent quantum ad actus: fomes exstinguitur in quibusdam, sicut in beata Virgine ex plenitudine gratiae: ergo synderesis exstinguitur in quibusdam propter multitudinem culpae. Contra:

1. Isa. lxvi, 24: Vermis eorum, non morietur. Glossa, ibidem, " Vermis scintilla conscientiae est, quae est synderesis, quae etiam in damnatis semper remurmurat malo. " Ergo numquam exstinguitur.

2. Adhuc, Sapient, v, 2 et 8: Dicentes intra se, paenitendam agentes, et prae angustia spiritus gementes:... Quid nobis profuit superbia ? Ergo in damnatis remorsus conscientiae est ad malum: ergo non exstinguitur in totum.

3. Adhuc, Luc. xvi, 24, super illud: Mitte Lazarum, ut intingat extremum digiti sui in aquam, Glossa: " Petiit dives, ut extremo digiti Lazari refrigerium sentiret, et nuntiaret quinque fratribus suis, ne venirent in hunc locum . tormentorum. Quia reproborum mentem poena sua quandoque inutiliter erudit ad dilectionem, ut tunc etiam suos specialiter diligant, qui hic dum peccata diligerent, nec se amabant. Petiit ergo et sibi bonum et aliis. " Ergo videtur, quod in damnatis non omnino exstincta est, sed remurmuret malo et desideret bonum et sibi et aliis.

4. Adhuc, Ibidem alia Glossa, " Servatur diviti ad paenam et cognitio pauperis quem despexit, et memoria fratrum quos reliquit, ut de visa despecti gloria, et de paena inutiliter amatorum amplius torqueatur. " Ergo videtur cum tortura illa sit in conscientia, quod vermis non moritur, nec synderesis exstinguitur quin remurmuret malo.

5. Adhuc, Dionysius in libro de Divinis nominibus, dicit de daemonibus sic: " Data illis naturalia dona nequaquam ea mutata esse dicimus., sed sunt integra et splendidissima: quamvis ipsi non. videant, claudentes suorum boni inspectivas virtutes . " Synderesis autem est datum naturale. Ergo in damnatis non omnino exstinguitur.

6. Adhuc, Bernardus in libro de Libero arbitrio: " Quomodo non est ibi aliquid sapere ubi mala quae tolerantur, cogunt paenitere malorum quae facta sunt. Numquid in tormentis est paenitere, aut paenitere non est sapere ? " Ergo videtur, quod paenitere et aliquid sapere per synderesim, sit in damnatis sapere: ergo non exstinguitur in toto.

7. Adhuc, Hieronymus dicit, quod in Cain scintilla conscientiae non exstinguebatur.

Solutio. Dicendum, quod scintilla conscientiae sive synderesis in nullo nec viatore, nec damnato exstinguitur ex toto: sed actus ejus duplex est, scilicet inclinatio ab bonum, et murmuratio contra malum. Quantum ad inclinationem ad bonum in damnatis exstinguitur. Quantum ad remurmurationem mali habet duplicem actum, scilicet remurmurare malo quia malum, et hunc amittit in damnatis: et remurmurare malo in comparatione ad paenam quae sentitur ex peccato, et hunc numquam amittit nec

in viatore nec in damnato: semper enim vellent non commisisse hoc malum propter quod ita cruciantur. Et haec solutio est antiquorum et bona: quia concordat dictis Sanctorum.

Ad primum ergo dicendum, quod in haeresiarchis synderesis non in toto exstinguitur: hoc enim verum est quod dicit conscientia haeretico, quod vita pro fide ponenda est: sed error rationis qui dicit, quod, haec haeresis est fides, ita obnubilat eam, quod actum remorsionis habere non potest.

Ad aliud superius jam responsum est: quia non amittit locum, nec praecipitatur nisi ratione inferiorum potentiarum, rationis scilicet, et voluntatis, etiam liberi arbitrii, sicut miles cadit cadente equo.

Ad aliud dicendum, quod celsitudo mentis dicitur ibi superior portio rationis, et non synderesis. In argumento autem est fallacia accidentis: quia arguit ac si idem necesse sit praedicato et accidenti inesse.

Ad aliud recte eodem modo dicendum est, quod vis rationis ibi non dicitur synderesis, sed superior portio rationis deliberativae. In processu autem est fallacia accidentis sicut in priori.

Ad ultimum dicendum, quod non est simile de fomite et synderesi: quia synderesis est de datis naturae: et ideo natura manente non corrumpitur nec exstinguitur in toto: fomes autem est de causatis a culpa et a peccato: et ideo in his in quibus gratia ad plenum datur, in toto tollitur.

Ea quae objiciuntur in contrarium, concedenda sunt.