Albert the Great, Summa Theologiae

i. Gratia enim dicitur gratia, quia gratis datur. Si autem voluntas praecederet gratiam, voluntate mereretur quis gratiam, et non esset gratia gratis data, sed bonae voluntatis meritis reddita. Et hoc est argumentum Augustini in libro I Retractationum contra Julianum Pelagianum.

2. Adhuc, Gratia dividitur in praevenientem, et subsequentem: nec potest dici, quod praeveniens dicatur nisi praeveniat voluntatem: non ergo comitatur vel sequitur voluntatem, sicut dixit Julianus, sed praevenit.

3. Adhuc, Per rationem arguitur ad hoc sic: Nulla potentia in perfectum actum potest nisi sit completa per habitum: voluntas potentia est: ergo in perfectum actum boni meriti non potest nisi sit perfecta per habitum informantem ad bonum meritum. Talis gratia non est nisi gratia gratum faciens. Ergo voluntas in actum meriti. non potest nisi primo informetur gratia.

4. Adhuc, Augustinus ex illo verbo

Apostoli, ad Roman, ix, 16: Igitur non volentis, neque currentis, sed miserentis Dei est, sic arguit contra Julianum, qui dixit, quod hoc ideo dictum sit, quia non est solius voluntatis implere praeceptum divinum, eo quod homo nec sperare nec credere potest nisi velit, nec ad palmam currere nisi voluntate. Et Augustinus arguit in contrarium ex ordine verborum sic: " Si propter hoc dictum, est: Non est volentis neque currentis, sed Dei miserentis, quia sola voluntas hominis id non implet, sed adjuta per gratiam: tunc etiam e contrario poterat dici: Non est miserentis Dei, sed volentis et currentis. " Et concludit sic: " Restat ergo ut recte ita dictum intelligatur, ut totum Deo detur, qui hominis voluntatem bonam et praeparat adjuvandam, et adjuvat praeparatam. Nolentem praevenit ut velit, volentem subsequitur ne frustra velit. "

5. Adhuc, Joan. xv, 5: Sine me nihil potestis facere. Et ibidem, v 4: Sicut palmes non potest facere fructum a semetipso, nisi manserit in vite, sic nec vos, nisi in me manseritis. Constat autem, quod in ipso non manemus nisi per inhabitantem gratiam, nec ipse in nobis. Ergo voluntas sine gratia qua manet in Deo et Deus in eo, nihil boni facere potest: oportet igitur, quod praeveniatur a gratia.

6. Adhuc, Isaiae, xxvi, 12: Omnia opera nostra operatus es nobis, Domine. Constat, quod Deus non operatur in nobis sicut principium operum nostrorum nisi per gratiam. Ergo videtur, quod oportet, quod voluntas praeveniatur per gratiam: quia aliter gratiae ut principio non attribuerentur opera.

7. Adhuc, Voluntas sine gratia non est libera, sed serva servitute peccati . Sed dicit Aristoteles in I Politicorum, quod servus nullam habet virtutem nisi in comparatione ad dominum, et secundum jura liberum consensum non habet: ergo voluntas ante gratiam cum premitur servitute peccati, nec habet liberum consensum ad aliquid boni faciendum, nec habet virtutem ad aliquod bonum.

Contra:

1. Augustinus in Enchiridion dicit: " Voluntas hominis multa Dei dona praecedit . " Non ergo semper praevenitur a gratia, sed aliquando praevenit gratiam.

2. Adhuc, Augustinus, " Qui creavit te sine te, non justificabit te sine te. " Videtur ergo, quod voluntas praecedit justificationem: et tunc volenti infunditur gratia justificationis.

3. Et hoc videtur accipi ex ordine verborum Apostoli, ad Ephes, v, 14: Surge, qui dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit te Christus. Ex quo videtur, quod, oportet hominem primo surgere per se, et postea illuminari per gratiam.

Solutio. Dicendum, quod, profanum est dicere et haereticum de haeresi Pelagii, quod voluntas vel praeveniat vel comitetur gratiam: sed gratia praevenit sicut informans, praeparans, et adjuvans. Unde etiam antiqui versus fecerunt, Praepositivus scilicet:

Quidquid habes meriti praeventrix gratia donat. Nil Deus in nobis praeter sua dona coronat.

Unde profanum est dicere, nisi quod gratia semper praevenit voluntatem, et erigit eam ut velit bonum. Et ideo prima septem procedunt, et veritatem fidei concludunt.

Ad primum ergo quod in contrarium objicitur, dicendum quod Augustinus ibi non loquitur de grati a gratum faciente. sed de donis gratis datis, quae aliquando praevenit voluntas.

Ad aliud dicendum, quod hoc verbum Augustini intelligitur quando voluntas

non obicem ponit Spiritui sancto, quin velit adjuvari per gratiam: quia si nollet, gratiam non reciperet: eo quod gratiam sibi oblatam rejiceret.

Ad ultimum dicendum, quod hoc verbum Apostoli intelligitur de surgente per consensum voluntatis ad elevantem, se, ne elevanti dissentiat. Unde Augustinus in libro VIII Confessionum, tractans illud idem verbum de conversione sua ad Deum dicit sic: " Non erat quid responderem tibi dicenti mihi: Surge, qui dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit te Christus, nisi verba lenta et somnolenta: Modo et ecce modo, sine paululum. Sed modo et modo non habebat modum, et sine paululum, in longum ibat . " Sic etiam dicit Augustinus, quod, credere praevenitur cogitatione: quia nemo credit nisi cogitet prius quare vel quid credat. Credere enim est cogitare cum assensu. Et ideo dicit Apostolus, ad Roman, x, 10. Corde creditur ad justitiam.